Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 05/2014
Rok wydania: 2014
Miejsce wydania: Warszawa
Oprawa: miękka
Praca i Zabezpieczenie Społeczne 05/2014
Numer 05/2014 do pobrania w wersji PDF
Spis treści
Daniel Eryk Lach
Finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej dla osób nieubezpieczonych
W ramach ubezpieczenia zdrowotnego prawo do świadczeń finansowanych ze środków publicznych przysługuje nie tylko ubezpieczonym, ale i innym podmiotom. Autor omawia regulacje prawne dotyczące finansowania świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych podmiotom uprawnionym do świadczeń innym niż ubezpieczeni spełnianych w ramach wspólnotowych przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz w stanach nagłych.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie zdrowotne, finansowanie świadczeń, świadczeniobiorcy niebędący ubezpieczonymi.
Financing of the health care services for the uninsured
In the „health insurance” system not only the insured, but also other subjects, have right to the health care services funded from the public funds. This paper presents the regulations connected to financing the health care services, which are provided to the subjects other than the insured, which are fulfilled according to the EU rules of coordination of the social security systems and in the medical emergencies.
Keywords: health insurance, financing of the health care services, subjects other than the insured.
Studia i opracowania
Marcin Krajewski
Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe na gruncie art. 7 i 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne i rentowe uległo w 2013 r. znaczącym zmianom. Ustawodawca uczynił je powszechnym, to jest dostępnym dla każdego. Autor analizuje i ocenia zasadność wprowadzonej regulacji w kontekście następstw dla ubezpieczonych i systemu ubezpieczeń społecznych. W konkluzji uznaje, że przyjęte rozwiązanie jest pożądane dla ubezpieczenia emerytalnego, zwiększając przychody Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, natomiast w przypadku ubezpieczenia rentowego może prowadzić do zwiększenia liczby świadczeń z tytułu niezdolności do pracy.
Słowa kluczowe: dobrowolne ubezpieczenie, ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe.
Regulation of voluntary old-age and disability insurance under art. 7 and 10 of the social insurance system act
In 2013 voluntary old-age and disability insurance has been changed. The legislature has made them universal, accessible to everyone. The author analyzes the solutions in terms of consequences for the insured persons and the social insurance system. In conclusion, the author recognizes that the adopted solution is desirable for old-age insurance, increasing the income of the Social Insurance Fund, in the case of disability insurance it can lead to an increase in the number of benefits for incapacity for work.
Keywords: voluntary insurance, old-age insurance, disability insurance.
Wykładnia i praktyka
Małgorzata Kurzynoga
Prawo pracodawcy do wystąpienia z powództwem o ustalenie nielegalności strajku i wnioskiem o zabezpieczenie roszczenia w drodze zakazu zorganizowania strajku
Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na dwa pytania. Po pierwsze, czy dopuszczalne jest ustalenie, na wniosek pracodawcy w trybie art. 189 k.p.c., że związkowi zawodowemu nie przysługiwało prawo do strajku. Po drugie, czy możliwe jest zabezpieczenie roszczenia w drodze zakazu organizowania strajku na podstawie art. 7301 i 755 § 1 k.p.c.
Słowa kluczowe: nielegalny strajk, sądowy zakaz strajku.
Employer's right to bring an action to establish the illegality of strike and to bring forward the request to secure claims by forbidding the strike
The aim of the study is to answer two questions. Firstly, is it admissible to ascertain, on the ground of the Art. 189 of the Code of Civil Procedure, that the trade union was not entitled to organize a strike? Secondly, is it permissible to secure a claim by banning the strike establishment, on the basis of Articles 7301, 755 § 1 of the Code of Civil Procedure?
Keywords: illegal strike, prohibition of strike, court injunction.
Julia Semena
Roszczenia z tytułu mobbingu na tle poglądów doktryny i orzecznictwa
Autorka omawia środki ochrony prawnej, z których mogą skorzystać ofiary mobbingu na podstawie przepisów kodeksu pracy i kodeksu cywilnego. Szczególną uwagę poświęca dochodzeniu roszczeń od pracodawcy, przedstawiając poglądy doktryny dotyczące kwestii dochodzenia przez pracownika roszczeń z tytułu mobbingu, a także orzeczenia sądowe, w których rozstrzygnięto wiele problemów powstałych na tle dochodzenia tych roszczeń.
Słowa kluczowe: zadośćuczynienie, odszkodowanie, dobra osobiste.
Claims because of mobbing against a background of the views expressed in doctrine and judicial decisions
This paper focuses on the legal protection measures which are offered to victims of mobbing on the grounds of Labour Code regulations and Civil Code regulations. Particular attention was paid to the investigation of the claims which a victim of mobbing has in the presence of an employer. This paper presents some of the doctrine views concerning the investigation of the claims made by an employee being a victim of mobbing and analyzes the judgements in which the court resolved a number of issues arisen in connection with the investigation of these claims.
Keywords: satisfaction, compensation, personal goods.
Paweł Pettke
Wypadki przy pracy i wypadki zrównane oraz ich miejsce w systemie prawa
Autor charakteryzuje instytucję wypadku przy pracy i tzw. wypadku zrównanego z wypadkiem przy pracy. Wychodząc od analizy historycznej pokazuje różnice dzielące te dwie instytucje prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. Szczególną uwagę zwraca na praktyczne aspekty stosowania tych przepisów prawa, na podstawie których ustalane są okoliczności i przyczyny zaistnienia obu tych zdarzeń.
Słowa kluczowe: wypadek przy pracy, wypadek zrównany, ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków.
Accidents at work and other accidents - their position in the system of law
The author characterizes the institution of accident at work and other accidents. Starting from the historical analysis differences between these two institutions of labour and social security law are presented. Attention is also paid to the practical aspects of the application of labour law regulations, on the basis of which circumstances and causes of these two accidents are established.
Keywords: accident at work, other accidents, establishing circumstances and causes of accidents.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Zastosowanie klauzuli nadużycia praw podmiotowych w indywidualnych sporach między ubezpieczonym a organem rentowym
Za mocno utrwalony należy uznać pogląd o niemożności łagodzenia rygoru prawa ubezpieczeń społecznych z powołaniem się na klauzule generalne właściwe dla prawa cywilnego. Stąd na odnotowanie zasługuje jeden z ostatnich wyroków Sądu Najwyższego, w którym Sąd odstąpił od tego rygorystycznego stanowiska. Artykuł zawiera szersze omówienie tego judykatu.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie wypadkowe, nadużycie prawa.
The application of the abuse of subjective right clause in individual disputes between the insured and the disability pension authority
The view that the rigor of social security law may not be mitigated by invoking the general clauses applicable to civil law has been well established. Therefore, it is worth noting one of the recent judgments of the Supreme Court, in which the Court departed from the strict position. The study comprises a broader review of the ruling.
Keywords: accident insurance, abuse of rights.
Mikołaj Rylski
Weksel między pracownikiem i pracodawcą - glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2011 r., II PK 159/10
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy
Rada pracowników
Konsultacje i wyjaśnienia
Czas pracy
Nowe przepisy
Przegląd Dzienników Ustaw z 2014 r. od poz. 420 do poz. 532
Wskaźniki i składki ZUS – według stanu na dzień 1 maja 2014
Wpływ prawa unijnego na jakość polskiego prawa pracy
O wpływie prawa unijnego (wspólnotowego) na nasze prawo pracy napisano już sporo. Nie znaczy to wszakże, iż wyjaśniono wszystko w tym zakresie i że nie należy do tej kwestii wracać. Wręcz przeciwnie jest to konieczne między innymi z uwagi na dynamikę zmian unijnego oraz naszego prawa pracy. Warto przy tym wskazać, że samo pojęcie „wpływu” prawa unijnego może być rozumiane szerzej i węziej. Wynika to stąd, że część prawa unijnego (prawo pierwotne – traktaty oraz zwłaszcza rozporządzenia unijne) stanowi jednocześnie w określonym zakresie część naszego porządku krajowego i w związku z tym jest bezpośrednio skuteczne, w tym bezpośrednio stosowane przez sądy. W tym przypadku w istocie trudno mówić o wpływie prawa unijnego na nasze prawo pracy, skoro akty tego prawa – zgodnie z art. 91 ust. 3 Konstytucji – są w istocie źródłami naszego prawa. Inaczej sprawa ma się natomiast głównie z takimi aktami prawa unijnego jak dyrektywy, które wymagają implementacji w drodze ustanowienia odpowiednich unormowań krajowych przez wyposażone w kompetencje normodawcze organy (oraz przez partnerów społecznych). Dyrektywy unijne wymuszają ustanowienie określonych unormowań krajowych i w tym sensie bezpośrednio wpływają na kształt naszego prawa pracy. Należy przy tym podkreślić, że zgodnie ze stanowiskiem przyjętym przez Trybunał Sprawiedliwości UE - na zasadzie wyjątku - w określonych warunkach postanowienia dyrektyw mogą wywierać tzw. bezpośredni skutek wertykalny, oznaczający konieczność ich bezpośredniego zastosowania przez sąd w rozstrzyganej sprawie. W szerokim znaczeniu o wpływie prawa unijnego na nasze prawo pracy można mówić w przypadku, gdy prawo to wymaga implementacji w drodze ustanowienia odpowiednich unormowań krajowych oraz – co wszakże nie odpowiada istocie rzeczy – w odniesieniu do obowiązywania w naszym kraju unijnego prawa stosowanego bezpośrednio (bezpośrednio skutecznego). W pojęciu tego wpływu mieszczą się także przypadki ogólnej inspiracji, jaką dla naszego prawodawcy stanowi prawo unijne (zwłaszcza sformułowane w jego tekstach naczelne wartości) i konieczność stosowania tzw. prounijnej wykładni krajowych regulacji prawa pracy. „Wpływ prawa unijnego” w ścisłym rozumieniu pojęciowo nie obejmuje natomiast tego zjawiska, jakim jest bezpośrednia skuteczność odnośnych unormowań unijnych w naszym porządku wewnętrznym, a więc przypadku aktów unijnych, które jednocześnie stanowią źródła naszego prawa krajowego.
Generalna ocena wpływu prawa unijnego na nasze prawo pracy nie jest jednoznaczna. Oddziaływanie prawa unijnego na nasze prawo sprawia, że jego jakość w aspekcie techniczno-legislacyjnym uległa i ulega pogorszeniu. Konieczność implementowania kolejnych dyrektyw i ich nowelizacji powoduje, że nasze krajowe unormowania stają się coraz bardziej rozbudowane i rozporoszone. Nie zawsze przy tym – między innymi ze względu na swoją kazuistyczność – dyrektywy te pozostają w zgodzie z instytucjami, pojęciami i konstrukcjami stosowanymi tradycyjnie w naszej legislacji, co prowadzi dodatkowo do pogłębiania się istniejącego już braku koherencji i zwartości ustanawianych unormowań naszego prawa pracy. Dodatkowo swoisty bałagan pojęciowy i legislacyjny znamionujący niektóre regulacje unijne przenosi się siłą rzeczy także na nasze prawo pracy, potęgując jego niedostatki techniczno-legislacyjne. Przykładu dostarczają tu między innymi unormowania dotyczące zasady równego traktowania w zatrudnieniu i równego traktowania w ogólności.
W przeciwieństwie do aspektu techniczno-legislacyjnego inaczej wypada całościowa ocena wpływu prawa unijnego na merytoryczną wartość naszego prawa pracy. Można ocenić, że dzięki prawu unijnemu nasze prawo pracy pod względem społeczno-gospodarczym stało się i staje się bardziej postępowe. Część gwarancji uzyskanych w ostatnich latach przez pracowników, stanowiących zwłaszcza konsekwencję implementacji dyrektyw unijnych, nie zostałaby w ogóle ustanowiona bądź też wprowadzono by je w innym kształcie lub w późniejszym czasie, gdyby nie właśnie konieczność respektowania prawa unijnego. Dla przykładu można tu wymienić regulacje dotyczące zakazu dyskryminowania pracowników, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony rodzicielstwa, ograniczenia stosowania umów na czas nieokreślony, zwolnień grupowych, przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, informowania pracownika o warunkach umowy o pracę oraz przekazywania informacji i prowadzenia konsultacji z pracownikami (radą pracowników). Nie oznacza to oczywiście, że wszystkie rozwiązania unijne czynią postęp społeczny i wzmacniają ochronę interesów pracowniczych. Negatywnego przykładu – w moim przekonaniu – dostarczają tu unormowania dyrektyw dotyczących organizacji czasu pracy, w których odstąpiono od zasady 8-godzinnego dnia pracy, ustanowiono zasadę 48-godzinnego tygodnia pracy i pozwolono na daleko idące uelastycznienie czasu pracy oraz dalsze odstępstwa z niekorzyścią dla pracowników.
Z polskiego, pracowniczego punktu widzenia ważne w dokonywanej generalnej ocenie rozwiązań unijnych i ich wpływie na jakość polskiego prawa pracy jest stwierdzenie, że standard gwarancji i ochrony interesów pracowniczych w rozwiniętych krajach Europy Zachodniej jest wyższy niż w naszym kraju. Trudno przy tym przewidywać, że pod wpływem doktryny i dążeń liberalnych (kapitału) w jakimś istotnym stopniu zostanie on ograniczony, bo nie pozwolą na to tamtejsze społeczeństwa i mechanizmy demokracji, a jednocześnie kraje te są zainteresowane w podwyższaniu tych standardów w biedniejszych krajach unijnych, gdyż przeciwdziała to tzw. dumpingowi socjalnemu w przestrzeni unijnej. W ujednolicaniu wysokich standardów prawa pracy w skali Unii Europejskiej zasadnicze praktyczne znaczenie mają nie tyle zadeklarowane w Traktatach i Karcie Praw Podstawowych UE jej cele i wartości (godność człowieka, równość, solidarność), ile dążenie do wyrównania ponoszonych kosztów pracy i tym samym warunków konkurowania przez podmioty gospodarcze, w czym zainteresowane są oczywiście te państwa, w których standardy te są najwyższe. Na uwadze wszakże należy tu także mieć i to, iż w mniejszym stopniu dotyczy to tych podmiotów gospodarczych, które w celu obniżenia kosztów mogą, chcą i przenoszą swoje przedsiębiorstwa (produkcję) do krajów Europy Środkowej i Wschodniej, gdzie poziom ochrony pracowników jest niższy.
W moim przekonaniu generalna ocena wpływu prawa unijnego na jakość naszego prawa pracy wypada pozytywnie. Wynika to stąd, że ogólnie rzecz ujmując prawo unijne przyczyniło się i przyczynia do podniesienia poziomu ochrony interesów pracowniczych w naszym kraju, a także do szybszego unowocześnienia rozwiązań przyjmowanych w naszym prawie pracy. Cenę, jaką za to ponosimy w następstwie dodatkowego rozchwiania systemu całego naszego prawa pracy i obniżenia się jego jakości techniczno-legislacyjnej, warto wszakże zapłacić.
Walerian Sanetra
| Inpost Paczkomaty | 14 zł |
| Kurier Inpost | 14 zł |
| Kurier FedEX | 14 zł |
| Odbiór osobisty | 0 zł |
| Darmowa dostawa | od 250 zł |
| Darmowa dostawa w Klubie Książki | od 200 zł |