Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 07/2015

Praca i Zabezpieczenie Społeczne 07/2015

 

Numer 07/2015 do pobrania w wersji PDF

 

Spis treści

 

Eliza Maniewska
Konstytucyjne ograniczenia wyodrębniania szczególnego prawa pracy - uwagi na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego

 

Relacje między szczególnym i powszechnym prawem pracy stanowią przedmiot ożywionej dyskusji społecznej. Podział na te dwie dziedziny prawa pracy jest obecny także w refleksji naukowej. Tym niemniej należy odnotować, że same pojęcia „szczególne prawo pracy„ i „powszechne prawo pracy” nie są dostatecznie zdefiniowane, a to powinno być punktem wyjścia dla możliwości ich porównywania. Z porównaniami tymi jakże często spotykamy się natomiast wówczas, gdy analizie są poddawane odrębności unormowań w nich zawartych. Jednym z problemów, który pojawia się w tym kontekście, jest ocena granic tych odrębności. Autorka z jednej strony przedstawia propozycję definicji szczególnego prawa pracy i powszechnego prawa pracy, z drugiej zaś omawia zagadnienie granic odmienności regulacji szczególnego prawa pracy w stosunku do powszechnego prawa pracy z punktu widzenia Konstytucji. Choć bowiem przepisy Konstytucji niekiedy same stanowią podstawę do wyodrębniania szczególnego prawa pracy, a niektóre z nich wprost kwalifikują się jako normy tego prawa, to zarazem ustawa zasadnicza wyznacza jednak granice, których nie wolno w tej materii przekraczać. Zagadnienie to jest złożone i jest przedstawione na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego odnoszącego się do omawianej materii.

 

Słowa kluczowe: pojęcie prawa pracy, pojęcie szczególnego prawa pracy, pojęcie powszechnego prawa pracy, dyferencjacja prawa pracy, charakter norm prawnych, zasady konstytucyjne, zasada proporcjonalności, zasada sprawiedliwości społecznej.

 

Constitutional limitations with respect to the separation of special labour law – comments based on the case-law of the Constitutional Tribunal

 

The relations between special labour law and universal labour law are the subject of a lively public debate. The division into these two fields of labour law is also reflected in research studies. Nevertheless, it should be noted that the notions of “special labour law” and “universal labour law” themselves have not been clearly defined whereas such definitions should constitute a starting point for any comparison between them. Such comparisons can be found in particular in analyses of differences in the provisions of these two types of law. One of the problems that arise in this context is the evaluation of the boundaries of their separation. On the one hand the paper proposes a definition of special labour law and universal labour law, on the other hand it discusses the boundaries separating these two types of law from the point of view of the Constitution. Although in some cases the provisions of the Constitution itself give grounds for a separation of special labour law – with some of the provision that can be directly referred to as the norms of such law – at the same time the Basic Law sets the boundaries that should not to be crossed in this matter. This complex issue is presented in the paper at the background of the case-law of the Constitutional Tribunal relating to the matter.

 

Keywords: notion of labour law, notion of special labour law, notion of universal labour law, differentiation of labour law, nature of legal norms, constitutional principles, principle of proportionality, principle of social justice.

 

Studia i opracowania

 

Jacek Borowicz
Wykonywanie zawodu doradcy podatkowego w ramach stosunku pracy – zagadnienia wybrane

 

Zawód doradcy podatkowego jest uznawany w literaturze przedmiotu za tzw. zawód wolny. Jednocześnie obowiązujące w naszym kraju uregulowania prawne określając formy jego wykonywania przewidują także możliwość zatrudniania doradców podatkowych w ramach stosunku pracy. W doktrynie niejednokrotnie kwestionuje się dopuszczalność wykonywania wolnego zawodu w tej właśnie formie. Ustawodawca, dopuszczając wprost taką możliwość, wprowadza szereg regulacji nadających stosunkowi pracy doradcy podatkowego nietypowy kształt. Najistotniejsze jest to, że przepisy ustawy z 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym modyfikują zakres uprawnień pracodawcy do kierowania pracą pracownika – doradcy podatkowego. Gwarantują one temu pracownikowi niezależność merytoryczną/intelektualną w zakresie samodzielnego kształtowania treści niektórych czynności doradztwa podatkowego. Przyznają mu także pewien stopień samodzielności w zakresie organizacji pracy (samodzielność wyboru czasu i miejsca pracy). Wprowadzenie przepisów gwarantujących niezależność i samodzielność pracownika - doradcy podatkowego skutkuje zatem ograniczeniem zakresu obowiązku wykonywania przez niego poleceń pracodawcy dotyczących pracy. Zdaniem autora nie oznacza to całkowitego wyeliminowania kierownictwa pracodawcy w odniesieniu do sposobów i metod wykonywania pracy przez pracownika – doradcę podatkowego. Ustawodawca chroni bowiem niezależność zawodową doradcy podatkowego tylko w przypadku wykonywania niektórych czynności zawodowych spośród wymienionych w ustawie o doradztwie podatkowym. Zgodnie z art. 31 ust. 1b ustawy o doradztwie podatkowym doradca podatkowy nie jest związany poleceniem co do treści udzielanych porad, opinii lub wyjaśnień. Ponadto przejawem podporządkowania pracownika - doradcy podatkowego kierownictwu pracodawcy będzie między innymi obowiązek wykonywania przez niego pracy w określonym wymiarze, obowiązek pozostawania w dyspozycji pracodawcy, obowiązek przestrzegania reguł porządku i organizacji pracy określonych w regulaminie pracy oraz poleceń pracodawcy odnoszących się do tych właśnie kwestii.

 

Słowa kluczowe: doradca podatkowy, wolny zawód, pracownik, obowiązek wykonywania poleceń pracodawcy.

 

The pursuit of the profession of tax advisor within the framework of an employment relationship – selected issues

 

The profession of tax advisor is recognized in the literature as so called liberal profession. At the same time, the legislation in force in Poland, setting out the forms of its pursuit, shall provide for the possibility for tax advisors to be hired also as employees on contracts of employment. In the doctrine, the admissibility of pursuing this profession in the above mentioned form has been repeatedly questioned. The legislator, directly allowing this possibility, introduces, for its part, a number of provisions of law which give the employment relationship of tax advisor an unusual shape. Most importantly, the Act of 5 July 1996 on tax advisory modifies the scope of rights of employer to manage the work of an employee – tax advisor. The provisions provide to an employee substantive (intellectual) independence in the scope of autonomous shaping the contents of some activities of tax advisory. They also grant him a certain degree of autonomy in the field of work organization (autonomy to choose the time and the place of work). As demonstrated at the same time in this article, this does not mean the total elimination of the leadership of the employer with regard to the ways and methods of work by the employee (tax advisor). The legislator, in fact, protects the independence of tax advisor only in case of certain professional activities listed in the Act on tax advisory. Pursuant to Article 31 Section 1b of the Act on tax advisory the tax advisor shall not be bound by the instruction regarding the contents of provided advice, opinions or explanations. In addition, the manifestation of the subordination of the employee (tax advisor) to the management of the employer shall be, inter alia, the obligation to carry out work in the specified dimension, the obligation to remain at the disposal of the employer, the obligation to comply with the rules of order and organisation of work set out in the staff rules, and commands of the employer relating to these issues.

 

Keywords: tax advisor, liberal profession, employee, obligations to carry out the commands of the employer.

 

Wykładnia i praktyka

 

Barbara Godlewska-Bujok
Rada Dialogu Społecznego?

 

Artykuł dotyczy ustanowionej w czerwcu 2015 r. Rady Dialogu Społecznego, która ma zastąpić Komisję Trójstronną ds. Społeczno-Gospodarczych. W porównaniu z kompetencjami Komisji Trójstronnej wzmocniono niektóre kompetencje Rady, niektóre są zupełnie nowe. Zdaniem autorki powstaje jednak wątpliwość, czy Rada Dialogu Społecznego może za taką być uznana.

 

Słowa kluczowe: dialog społeczny, Rada Dialogu Społecznego, Komisja Trójstronna, minimalne wynagrodzenie.

 

The Council for Social Dialogue?

 

The Article concerns the Council for social dialogue laid down In June 2015, which is to replace the Tripartite Commission. Compared with the powers of the Tripartite Commission some of the powers of the Council are strengthened, some of them are brand new. However, some doubt arises whether the Council for social dialogue can be recognized as such.

 

Keywords: social dialogue, the Council for Social Dialogue, the Tripartite Commission, the minimum wage.

 

Wojciech Ostaszewski
Roszczenie wynikające z umowy. Uwagi o postępowaniu uproszczonym w sprawach z zakresu prawa pracy

 

Stosowanie przepisów o postępowaniu uproszczonym w sprawach z zakresu prawa pracy nie budzi dzisiaj żadnych wątpliwości. W dalszym ciągu kontrowersje wywołuje jednak zakres roszczeń, co do których można stosować wskazane przepisy. Wiąże się to z wykładnią pojęcia „roszczenia wynikające z umowy” na gruncie prawa pracy. Autor omawia zakres tego pojęcia i zwraca uwagę na jego rozumienie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Podkreśla w tym kontekście problem rozgraniczenia, które roszczenia wynikają z umowy, a które ukształtowano jedynie w drodze umowy, ale wynikają z ustawy. Rozważa także kwestię kumulacji roszczeń w sprawach z zakresu prawa pracy.

 

Słowa kluczowe: roszczenie, roszczenie wynikające z umowy, postępowanie uproszczone, sprawa z zakresu prawa pracy, kumulacja roszczeń.

 

Contract claims. Remarks on simplified procedure in labour law cases

 

Currently there is no manner of doubt that simplified procedure is applicable in labour law cases. However there are still some controversies regarding the scope of claims for which these regulations apply. It is a result of problematic interpretation of the legal phrase "contact claims" in the area of labour law. Article describes the scope of indicated definition and points at its interpretation in Supreme Court case law. Article also indicates the division between contract claims and those formulated on the basis of contract but originating from the act of law as well as the matter of cumulating claims in labour law cases

 

Keywords: claim, contract claim, simplified procedure, labor law case, claims accumulation.

 

Julia Semena
Problematyka mobbingu na tle przestępstwa z art. 218 § 1a k.k.

 

Sytuacje, w których sprawcy mobbingu dopuszczają się wobec pracownika przestępstw, nie należą do rzadkości. Zachowanie naruszające art. 943 k.p. często będzie stanowić o realizacji ustawowych znamion niektórych przestępstw, np. przeciwko życiu i zdrowiu, wolności, czci i nietykalności cielesnej (art. 155, 156, 157, 158 § 1-2; art. 190 § 1, 191 § 1; art. 212 § 1-2, 216 § 1-2, 217 § 1 k.k.). W sposób oczywisty z mobbingiem wiążą się też przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową (art. 218, 219, 220 k.k.). Artykuł zawiera zestawienie mobbingu oraz przestępstwa z art. 218 § 1a k.k., ze szczególnym uwzględnieniu określonych normatywnie cech charakterystycznych tych zjawisk. Na tym tle autorka podejmuje próbę wkomponowania mobbingu w katalog czynów penalizowanych przez kodeks karny.

 

Słowa kluczowe: mobbing, uporczywość, złośliwość, przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową.

 

The issue of mobbing against a background of the offence regulated in article 218 § 1a of Penal Code

 

Situations in which the authors of mobbing commit offences against an employee are not uncommon. The behaviour violating article 943 of Labour Code often will betoken the realization of the statutory traits of certain offenses, for example against life and health, freedom, good name and physical integrity. Mobbing usually involves offenses against the rights of people performing paid work (articles: 218, 219, 220 of Penal Code). The study contains the confrontation of mobbing defined in article 943 of Labour Code and the offense regulated in article 218 § 1a of Penal Code, taking statutory characteristic traits of these phenomena into particular account with the aim of making the test of incorporating mobbing into the catalogue of the offences specified in Penal Code and educing illations appearing from it.

 

Keywords: mobbing, persistence, malice, an offense against the rights of people performing paid work.

 

Piotr Prusinowski
Renta rodzinna przysługująca do ukończenia nauki w szkole

 

Uprawnienie do renty rodzinnej dla dzieci przysługuje „do ukończenia nauki w szkole”. Zwrot ten jest w orzecznictwie różnorodnie rozumiany. Wynika to między innymi z tego, że jest on interpretowany z pozycji funkcji alimentacyjnej, a także właściwości pochodnych renty rodzinnej. Nie w każdym jednak przypadku spojrzenie to koresponduje z konkluzjami mającymi oparcie w wykładni językowej tekstu prawnego. Zdaniem autora wskazany dysonans stanowi podłoże do podjęcia próby wytyczenia dyrektyw kierunkowych umożliwiających prawidłowe stosowanie art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

 

Słowa kluczowe: renta rodzinna, dzieci, ubezpieczenie społeczne, nauka w szkole, funkcja alimentacyjna.

 

Entitlement to family pension for the purpose of completion of school education

 

Children are entitled to family pension "for the purpose of completion of school education". In jurisprudence this phrase has various meanings. Among others, this is due to the fact that it is interpreted from the position of the maintenance function, as well as the family pension's derivative properties. However, not in every case such a view corresponds with the conclusions based on the literal interpretation of legal text. The indicated dissonance constitutes ground for making an attempt to create directional directives to ensure proper application of Art. 68, section 1, item 1 of the Act on pension benefits from the Social Insurance Fund.

 

Keywords: family pension, children, social insurance, schooling, maintenance function.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 

Uprawnienia pracownicze związane z rodzicielstwem

 

W opisanych w artykule wyrokach Trybunał dokonał wykładni dyrektywy Rady 96/34 z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC (Dz. Urz. EU L 145, s. 4) - zastąpionej dyrektywą Rady 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC oraz uchylającą dyrektywę 96/34/WE (Tekst mający znaczenie dla EOG; Dz. Urz. L 68, s. 13), a także wykładni dyrektywy Rady 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (dziesiątej dyrektywy szczegółowej w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG; Dz. Urz. L 348, s. 1).

 

Słowa kluczowe: urlop rodzicielski, urlop macierzyński, rodzicielstwo.

 

The rights of employees in relation to parenthood

 

The article concerns two judgments in which the Court has interpreted provisions of Council Directive 96/34/EC of 3 June 1996 on the framework agreement on parental leave concluded by UNICE, CEEP and the ETUC (O.J. L 145, p. 4) – repealed by Council Directive 2010/18/EU of 8 March 2010 implementing the revised Framework Agreement on parental leave concluded by BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP and ETUC and repealing Directive 96/34/EC (Text with EEA relevance; OJ L 68, p. 13), and Council Directive 92/85/EEC of 19 October 1992 on the introduction of measures to encourage improvements in the safety and health at work of pregnant workers and workers who have recently given birth or are breastfeeding (tenth individual Directive within the meaning of Article 16 (1) of Directive 89/391/EEC; OJ L 348, p. 1).

 

Keywords: parental leave, maternity leave, parenthood.

 

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

 

Tomasz Lasocki, Piotr Modrzejewski
Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2014 r. (III UK 54/14) dotyczącego uprawnień byłego małżonka do renty rodzinnej

 

W głosowanym wyroku Sąd Najwyższy uznał, że w celu nabycia renty rodzinnej była małżonka nie musi ustalić prawa do alimentów za pośrednictwem sądu. Wystarczające będzie faktyczne wypłacanie stałej kwoty przez małżonka do chwili jego śmierci. Autorzy zastanawiają się nad celowością istnienia formalizmu w ubezpieczeniu społecznym, wskazując, że rezygnacja z konieczności zachowania określonej formy prawnej powoduje niekiedy większe problemy niż konieczność jej zachowania. Ich zdaniem zastosowanie wykładni zaproponowanej w wyroku może oznaczać nieuzasadnione wydawanie środków publicznych albo rozbudowę kompetencji ZUS, co będzie prowadziło do zwiększenia niepewności prawa.

 

Słowa kluczowe: zasada równości, formalizm w ubezpieczeniu społecznym, renta rodzinna dla byłego małżonka, kompetencje ZUS.

 

The commentary on the judgement of the Supreme Court on 18 December 2014 (III UK 54/14) concerning the entitlement to a survivor's pension for a former spouse

 

In the commented judgement, the Supreme Court held that in order to acquire a survivor's pension, former spouse does not have to establish the entitlement to alimony through a court. An actual payment of a fixed amount of money by the husband until his death will be sufficient. The authors are considering the appropriateness of the existence of formalism in social insurance and indicates that the resignation of the need to maintain a specific legal form sometimes causes more problems than the need to preserve it. According to the authors, the interpretation proposed in the judgement can lead to an unjustified public expenditures or an extension of ZUS’s competences, which will rise legal uncertainty.

 

Keywords: the principle of equality, formalism in Social Security, survivor's pension for a former spouse, ZUS’s competences.

 

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

 

Umowa na zastępstwo

 

Konsultacje i wyjaśnienia

 

Usunięcie kary porządkowej z akt osobowych pracownika

 

Nowe przepisy

 

Przegląd Dzienników Ustaw z 2015 r. od poz. 742 do poz. 914

 

Wskaźniki i składki ZUS - według stanu na dzień 1 lipca 2015 r.