Praca i zabezpieczenie społeczne Nr 12/2009

W numerze:

Daniel Eryk Lach

Koszyk świadczeń gwarantowanych w systemie opieki zdrowotnej
Autor omawia problemy związane z nową definicją świadczenia gwarantowanego oraz z nowymi przepisami regulującymi zasady i tryb kwalifikowania świadczeń opieki zdrowotnej jako świadczeń gwarantowanych, które zostały wprowadzone do ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nowelą z 25 czerwca 2009 r. Zdaniem autora zmiany te budzą wątpliwości w związku z zastosowaną terminologią, koniecznością ochrony interesów beneficjentów systemu oraz, co najistotniejsze, zgodnością wprowadzonych zmian z Konstytucją RP.

The Guaranteed Provisions in the Health Care System
The Act from 25th of July 2009 has amended the act from the 27th of August 2004 about the provisions of the health care funded from the public funds. The changes concerned first of all the definition of the 'guaranteed provision' and introduction of regulations to apply the principles and procedure of description of the provisions of the health care as the guaranteed provisions. The introduced changes are questionable because of the used terminology, the need for the protection of the position of the beneficiaries of the system and, what is the most important, the conformity of the changes with the constitution.

Studia i opracowania

Wojciech Muszalski

Modele służby cywilnej a odrębne systemy emerytalne w krajach europejskich
Autor wskazuje na dwa modele zatrudnienia pracowników cywilnych w służbie państwowej w krajach europejskich, a mianowicie model regulowany prawem publicznym oraz model objęcia tych pracowników zasadniczo powszechnym prawem pracy. Dokonuje charakterystyki tych modeli, wskazując podstawowe ich cechy. Znamienną cechą pierwszego z wymienionych modeli stanowi odrębny system emerytalny, natomiast dla drugiego charakterystyczne jest objęcie pracowników państwowych ogólnym systemem ubezpieczenia społecznego. Autor przedstawia rozwój tych odrębnych systemów i aktualne ich zmiany.

Models of Civil Service in Light of Distinct Pension Systems in the European Countries
This study points out two models of employment in civil service in European countries: one, regulated by the public law, the other regulated by a employment law. The study indicates their characteristic features, especially the pension system. In the first model, a distinct pension system is present, in the second, a distinct system is missing and employees come under a common social security system.

Wykładnia i praktyka

Małgorzata Barzycka-Banaszczyk

Dopuszczalność zabezpieczenia wekslowego w prawie pracy
Zabezpieczenie wekslowe w ramach stosunku pracy może być stosowane tylko w ograniczonym zakresie. Stosując zabezpieczenie wekslowe, należy pamiętać o gwarancjach ustawowych pozycji stron stosunku pracy, zwłaszcza uprzywilejowanej pozycji pracownika. Zabezpieczenie można bowiem uznać za dopuszczalne jedynie wówczas, gdy nie jest ono sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami ustawy lub nie prowadzi do obejścia przepisów ustawy (art. 58 k.c. w związku z art. 300 k.p.). W takiej sytuacji możliwość realizacji postulatu zabezpieczenia pracowniczej, uprzywilejowanej pozycji strony w ramach stosunku pracy w zasadzie daje - i to przy spełnieniu dalszych warunków - weksel własny, w którym wystawca, jako dłużnik wekslowy, jest jednocześnie pracownikiem i dłużnikiem świadczenia pieniężnego wobec pracodawcy.

The Bill of Exchange in the Employment Relationship
The bill of exchange in the employment relationship may be applied only to a limited extent. While using the bill of exchange, the statutory warranties of the position of parties in the employment relationship, in particular the employee's privileged position, should be taken into account. Such security measure may be considered acceptable only if it is not contrary with the mandatory provisions or if it does not lead to the circumvention of law (Art. 58 of the Civil Code in connection with Art. 300 of the Labour Code). In such a case, a promissory note drawn by an employee who is an employer's debtor, ensures, in principle, the possibility of realization of the postulate of securing the employee's privileged position within the employment relationship, providing that other conditions are fulfilled.

Arkadiusz Sobczyk

Nowe regulacje w zakresie indywidualnych rozkładów czasu pracy
Poszukując rozwiązań prawnych mających ułatwić przedsiębiorcom pokonanie negatywnych skutków kryzysu, na okres do końca 2011 r. wprowadzono rozwiązania prawne uelastyczniające czas pracy w zakresie tzw. doby pracowniczej. Przepisy ustawy z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców wprowadziły bowiem dopuszczalność stosowania indywidualnych rozkładów czasu pracy. Ich istotą jest możliwość rozpoczynania pracy przed zakończeniem trwającej jeszcze doby pracowniczej. Rozpoczęcie pracy w takiej sytuacji nie powoduje przy tym powstania godzin nadliczbowych. Rozwiązanie to gwarantuje więc elastyczność organizacji czasu pracy bez dodatkowych kosztów dla pracodawcy. Jak każde nowe rozwiązanie, bez utrwalonej praktyki, także indywidualne rozkłady czasu pracy budzą wątpliwości interpretacyjne, zwłaszcza że zastępują one jedynie okresowo regulacje zawarte w kodeksie pracy. Autor analizuje tę nową w polskim prawie pracy instytucję. Przedmiotem analizy jest porównanie nowo wprowadzonych rozwiązań do wypracowanych już przez praktykę tzw. elastycznych godzin rozpoczynania i kończenia pracy. Analizuje także, czym różnią się nowo wprowadzone indywidualne rozkłady w stosunku do indywidualnych rozkładów zdefiniowanych w kodeksie pracy. Podejmuje problem związany z relacją nowego rozkładu do pojęcia doby pracowniczej, a w szczególności, czy rozpoczęcie pracy w ramach doby jeszcze niezakończonej rozpoczyna zarazem nową, nakładającą się dobę. Zwraca uwagę na problemy związane z udzielaniem urlopów w dni, w których praca rozpoczyna się dwukrotnie. Przedmiotem analizy są przesłanki stosowania powyższych rozwiązań, a w mniejszym stopniu procedura ich wprowadzenia.

New Regulations Concerning Individual Work Time Schedules
Seeking legal solutions to help businesses overcome the negative effects of the financial crisis and the consequent economic crisis, the legislator introduced legal solutions valid till the end of 2011 and made the work time, and in particular the so called employee day, more flexible. The essence of the 28 months' egulation is the admissibility of individual work time schedules. What is important here is that work can be started before the end of the still-unfinished employee day. Starting work in such situation does not generate overtime. Thus this solution allows flexible work time organization without additional costs for the employer. As any new solution without established practice, also the individual work time schedules arouse interpretative doubts. Especially that they replace only temporarily regulations contained in the labor code. In this text I analyze this, new for Polish labor law, institution. The subject of analysis is thus a comparison between the newly introduced solutions and the so called flexible hours of starting and ending work, already worked out in practice. I also analyze how the new individual schedules differ from the individual schedules defined in the labor code. I also take up the topic connected with the relation of the new schedule to the concept of employee day, and in particular, if starting work within the not-yet-finished employee day starts a new, overlapping day. I pay attention to problems connected with giving leaves on days on which work starts twice.

Jerzy Kuźniar

Wybór rolniczego ubezpieczenia społecznego przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą - uwagi na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego
Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie reguluje ubezpieczenia społecznego rolników, ci bowiem, jeżeli nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych na jej podstawie (tzw. ustawowy prymat podlegania innemu niż rolniczy tytuł ubezpieczenia społecznego), podlegają ubezpieczeniu rolniczemu na podstawie ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników. Ta zasada pierwszeństwa podlegania przez rolnika innemu niż rolniczy tytuł ubezpieczeniu społecznemu doznała wyłomu przez zmianę, z dniem 1 stycznia 1997 r., ustawy o ubezpieczeniu rolników i dopuszczenie sytuacji, gdy mimo posiadania innego niż rolniczy tytułu ubezpieczenia rolnik zachował prawo do podlegania temu - rolniczemu - ubezpieczeniu. Autor na podstawie wybranych orzeczeń Sądu Najwyższego prezentuje możliwość wyboru ubezpieczenia rolniczego w takich sytuacjach.

Persons Engaged in Non-Farm Activity Who Are Permitted to Elect to Participate in the Farmers' Social Insurance Program, Pursuant to the Decisions of the Supreme Court of Poland
The Social Insurance System Act of October 13, 1998 does not regulate the provision of social insurance for farmers. If a farmer is not required to be part of the main social insurance system, he or she receives social insurance pursuant to the Act on Social Insurance for Farmers of December 20th 1990. This general rule was changed by the Act on Social Insurance for Farmers of January 1st, 1997. Under this Act, farmers who previously were required to be a part of the main social insurance system, may nevertheless choose to remain covered under the farmer's social insurance system. The author makes a review of various Supreme Court decisions that discuss the scope of the farmer's right to elect to remain under the farmer's social insurance system in these circumstances.

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich

Przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości WE w sprawach z zakresu prawa pracy za rok 2008 (umowa o pracę na czas określony - cd.)

The Review of the Labour Law Jurisdiction in 2008

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

Brak wypłaty wynagrodzenia za pracę a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne

Non-Payment of Remuneration vs. Social Contribution Calculation Basis

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

Wynagrodzenie za pracę w euro

Wynagrodzenie w umowie o pracę brutto czy netto

Przelew wynagrodzenia na konto bankowe

Konsultacje i wyjaśnienia

Jeszcze o czasie pracy

Nowe przepisy
Przegląd obejmuje Dzienniki Ustaw od numeru 183 z 2 listopada 2009 r. do numeru 201 z 30 listopada 2009 r.

Wskaźniki i składki ZUS

Wskaźniki i składki ZUS (stan na 1 grudnia 2009 r.)

Roczny spis treści 2009