Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 4/2013

Praca i Zabezpieczenie Społeczne 4/2013

 

Numer 4/2013 do pobrania w wersji PDF

 

Spis treści

 

11 lutego br. minęła piąta rocznica śmierci Profesora Zbigniewa Salwy – wybitnego uczonego i prawnika, twórcy tzw. warszawskiej szkoły prawa pracy. Profesor Salwa niemal od samego początku powstania „Pracy i Zabezpieczenia Społecznego” był członkiem Rady Programowej, a od 1983 r. do chwili śmierci najpierw zastępcą redaktora naczelnego, a następnie redaktorem naczelnym naszego miesięcznika. Wyrażając podziękowanie za wieloletnią wspaniałą współpracę i podniesienie poziomu naukowego naszego pisma, numer 4/2013 PiZS poświęcamy Pamięci Profesora Zbigniewa Salwy, publikując materiały z konferencji upamiętniającej Jego osobę i dorobek naukowy, która odbyła się 21 marca br. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Konferencja upamiętniająca osobę i dorobek naukowy Pana Profesora Zbigniewa Salwy
Prezentacja dorobku Profesora Zbigniewa Salwy.

 

Walerian Sanetra

Nauka prawa pracy wobec przemian roku 1956. Znaczenie książki „Podstawowe problemy prawa pracy” dla kierunków rozwoju tego prawa.

 

Rok 1956 r. był rokiem przełomowym także dla prawa pracy. Zanegowany w tym czasie został stalinowski reżym pracy. Przełomowy charakter miała również książka pt. „Podstawowe problemy prawa pracy”. Jednym z jej współautorów był prof. Zbigniew Salwa, dla którego książka ta stanowiła prawdziwy debiut naukowy i w istotny sposób wyznaczyła dalszy kierunek jego myśli i poszukiwań badawczych. Szereg postulatów sformułowanych w niej przez Z. Salwę zostało wcielonych w życie, z tym że często nastąpiło to dopiero po wielu latach. Są to zwłaszcza postulaty dotyczące odpowiedzialności porządkowej i dyscyplinarnej, odpowiedzialności materialnej pracownika, a także regulaminu pracy jako źródła prawa pracy.

 

The Study of Labour Law in Face of Changes of 1956. The significance of „The Fundamental Issues of Labour Law” for Developement Directions in This Field of Law.

 

The year 1956 was a decisive year, also for Labour Law. The Stalinist system of labour law was then negated. Also, the collective work entitled “The Fundamental Issues of Labour Law” constituted a breakthrough. One of its co-authors was Professor Z. Salwa, for whom the book was a real debut in field of research which had a significant impact on later developement of his thoughts and research studies. A number of demands raised there by Z. Salwa were implemented in practice, however, often only after many years. These are in particular demands regarding the employee’s liability for maintaining order and work discipline, financial liability as well as the work regulations as source of Labour Law.

 

Krzysztof Rączka
Wokół pojęcia strajku

 

Problematyka strajku jest doniosła nie tylko ze społecznego, ekonomicznego i politycznego punktu widzenia, ale także prawnego. Z art. 17 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych wynika, iż na legalną definicję strajku składają się następujące elementy: jest on akcją zbiorową, polega na powstrzymaniu się od pracy, jego celem jest rozwiązanie sporu zbiorowego. Każdy z tych elementów budzi de lege lata wątpliwości i skłania do formułowania wniosków de lege ferenda. Prezentowany artykuł nie ma na celu wyczerpującej analizy pojęcia sporu zbiorowego, lecz zmierza do wskazania kwestii kontrowersyjnych powstających na tle aktualnej legalnej definicji akcji strajkowej.

 

The Concept of Strike

 

Problems concerning the issue of strike are significant not only from a social, economic and political point of view, but also from a legal perspective. According to article 17 section 1 of Collective Dispute Resolution Act of 23 May 1991, the legal definition of strike is composed of the following elements: it is a collective action, it involves refusal to perform work, it aims to resolve a collective dispute. Each of these elements de lege lata raises concerns. Consequently, each of them induces to submit de lege ferenda proposals. The objective of this article is not to present an exhaustive analysis of the concept of strike, but to indicate controversial issues that arise in the context of the current legal definition of strike.

 

Marta Madej, Agnieszka Zwolińska
Sprawozdanie z konferencji upamiętniającej osobę i dorobek naukowy Profesora Zbigniewa Salwy

 

21 marca 2013 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja upamiętniająca osobę i dorobek naukowy Profesora Zbigniewa Salwy. Program konferencji obejmował część naukową i wspomnieniową. W części naukowej referaty zaprezentowali prof. Walerian Sanetra (Nauka prawa pracy wobec przemian roku 1956. Znaczenie książki „Podstawowe problemy prawa pracy” dla kierunków rozwoju tego prawa) oraz prof. Krzysztof Rączka (Wokół pojęcia strajku). Część wspomnieniowa stała się okazją dla zabrania głosu przez osoby, dla których Profesor był promotorem, współpracownikiem, przyjacielem. Wiele uwagi poświęcono cechom warsztatu pracy naukowej Profesora, ale także Jego charakterowi i osobistym przekonaniom. Wspomnieniami na temat osoby Profesora podzieliła się z uczestnikami konferencji również Jego Małżonka Pani Janina Małgorzata Salwa.

 

The Report of the Conference Dedicated to the Memory of Professor Zbigniew Salwa

 

The conference dedicated to the memory of Professor Zbigniew Salwa was held on 21st March 2013 at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw. It was organised by the Department of Labour Law and Social Policy, Faculty of Law and Administration University of Warsaw. The programme of the conference included the scientific and memory part. During the scientific part papers were presented by Prof. W. Sanetra (The labour law science towards changes of 1956. The importance of the book The Basic Problems of Labour Law) and Prof. K. Rączka (The concept of strike). The second part of the conference gave those who were students, co-workers and friends of Professor the opportunity to recall his scientific skills, nature and personal beliefs.

 

Studia i opracowania

 

Paulina Walorska
Zakładowy staż pracy

 

Autorka omawia pojęcie zakładowego stażu pracy, sposób jego liczenia oraz wpływ zmian treści stosunku pracy na jego istnienie. Przedstawia najważniejsze uprawnienia związane z zakładowym stażem pracy, w tym długość okresu wypowiedzenia, uprawnienia płacowe (dodatek stażowy, nagrodę jubileuszową, odprawę pośmiertną i odprawę z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników) oraz uprawnienia wyborcze do pracowniczych organów przedstawicielskich.

 

Period of Service at a Given Undertaking

 

The present elaboration is devoted to the analysis of period of service at a given undertaking. At the beginning Author introduces the notion of periods of service and its types. Further, she analyses period of service at the particular undertaking and indicates the mode of its calculation. She introduces the influence of changes of a content of employment relationship for the period of service. Author presents also employee rights connected with period of service at the particular establishment. The following elements are considered: period of notice, remuneration and other benefits (seniority supplement, various kinds of severance pays, jubilee gratuity) and election rights to employee representation bodies.

 

Wykładnia i praktyka

 

Helena Szewczyk
Dyskryminacja w zatrudnieniu ze względu na przynależność związkową

 

Zagadnienie dyskryminacji ze względu na przynależność związkową budzi w praktyce wiele kontrowersji, a nawet emocji. Na gruncie ustawy o związkach zawodowych przed dyskryminacyjnym zwolnieniem z pracy skutecznie chronieni są jedynie działacze związkowi. Celem art. 32 tej ustawy jest bowiem wspieranie i ochrona wolności związkowej poprzez gwarancję trwałości stosunku pracy pracowników prowadzących działalność związkową. Ustawa o związkach zawodowych w obecnym, prawie niezmienionym brzmieniu powstała jednak na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, w okresie gdy w Polsce prawo antydyskryminacyjne nie obowiązywało, a nawet nie było powszechnie znane. Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, na ile zawarty w art. 113 i art. 183a k.p. ogólny zakaz dyskryminacji chroni działaczy związkowych i szeregowych członków związków zawodowych oraz osoby niezrzeszone przed dyskryminacją z powodu przynależności związkowej, a także czy jest on spójny z regulacjami ustawy o związkach zawodowych. Wymienione w art. 113 i art. 183a § 1 k.p. „przekonania polityczne” oraz „przynależność związkowa” stanowią bowiem istotną część składową światopoglądu pracownika (ogółu jego przekonań) jako jednostki. Artykuł zawiera uwagi de lege lata i de lege ferenda.

 

Discrimination in Employment on the Grounds of Trade Union Membership

 

The issue of discrimination based on ‘trade union membership’ generally raises a lot of controversies or even emotions. On the basis of the Trade Unions Act, only trade unionistsare effectively protected against discriminatory dismissal. The purpose of Article 32 of the Trade Unions Act is mainly the support and protection of freedom of association by guaranteeing duration of employment of the employees engaged in trade union activities. In this regard, however, current regulations included in the Act were formed in the early nineties of the last century, at the time when the Polish anti-discrimination law did not apply and was not even widely known. Therefore, it is worth considering to what extent the existing anti-discrimination law protects trade union activists and ordinary members of the trade unions as well as the people not associated against discrimination due to trade union membership, and if, in this regard, it is consistent with legal regulations included in currently applicable Trade Unions Act. The ‘political convictions’ and ‘trade union membership’ listed in Article 113 of the Labour Code and in Article 183a § 1 of the Labour Code are an essential part of the belief of the employee (all of his/her convictions) considered as an individual.

 

Krzysztof Stefański
Problem świąt przypadających w dni wolne od pracy - uwagi w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego

 

Wpływ świąt przypadających w dni wolne wynikające z zasady pięciodniowego tygodnia pracy na wymiar czasu pracy pracownika od lat budzi wątpliwości. Nie sposób nie dostrzec wagi tej problematyki dla praktyki stosowania prawa. Często dokonywane zmiany przepisów świadczą o poszukiwaniu przez ustawodawcę właściwego rozwiązania. Jednak wprowadzane regulacje nie zawsze są właściwe i często rodzą kolejne problemy. Nie inaczej było z art. 130 § 21 wprowadzonym do kodeksu pracy w 2010 r. Przepis ten stał się przedmiotem niedawnego rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Autor omawia problemy, które wzbudzała ta regulacja, oraz analizuje motywy, którymi kierował się Trybunał wydając wyrok.

 

Problem Holidays Fall on Days Off From Work - a Comment to the Judgment of the Constitutional Tribunal

 

The Constitutional Tribunal found 130 § 21 of the Labour Code unconstitutional. In accordance with this regulation legal holidays occurring in a settlement period on a rest day of five-day working week shall not decrease the amount of working time. This provision was contrary to the principle of equality before the law. The author analyses the problems with this regulation and comments on the judgment of the Constitutional Tribunal.

 

Marlena Jankowska, Mirosław Pawełczyk
Likwidacja pracowniczego programu emerytalnego w przypadku przejęcia zakładu pracy

 

Łączenie się spółek przez przejęcie (art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h.), skutkujące przejęciem zakładu pracy, pociąga za sobą wejście nowego pracodawcy w prawa i obowiązki uprzedniego pracodawcy, w tym przejęcie gwarancji pracowniczych obejmujących także partycypację w pracowniczym programie emerytalnym (PPE). Często okazuje się jednak, że nowy pracodawca niekoniecznie jest zainteresowany kontynuacją prowadzenia PPE w swoim zakładzie pracy i chce jego likwidacji. Celem artykułu jest przybliżenie pojawiających się w praktyce wątpliwości związanych z likwidacją PPE.

 

Liquidation of the Employee Pension Program in Case of a Transfer of a Target Company

 

This paper is about to bring closer the legal framework of an Employee Pension Program which has been introduced to a company that is being the subject of a transfer (a take over). In this situation the acquiring company might be planning to liquidate the Employee Pension Program of the target company especially when it does not itself provide its employees with one of these programs. The question however is whether the acquiring company is allowed to do this and if so, then what kind of procedure shall be taken in order to introduce the changes to a company. This paper discusses this matter on the basis of the Employee Pension Program Act and some exemplary internal company acts as well as provides an exemplary procedure of a liquidation of such a program.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 

Równość wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet

 

Equal Pay for Men and Women

 

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

 

Umowna regulacja zasad rozwiązywania umowy o pracę lub zmiany wynikających z niej warunków pracy i płacy

 

Contractual Adjustment of the Rulesof the Employment Contract Termination or Changes of Pay and Working Conditions Resulting from the Contract

 

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

 

Wypowiedzenie zmieniające a odprawa

 

Konsultacje i wyjaśnienia

 

Wniosek o urlop wychowawczy

 

Nowe przepisy

 

Przegląd Dzienników Ustaw za rok 2013 od poz. 270 do poz. 403

 

Wskaźniki i składki ZUS – według stanu na dzień 1 kwietnia 2013 r.