Best prices Special offers for members of the PWE book club The cheapest delivery

Labour and Social Security Journal 10/2020

ISBN: 0032-6186
Pages: 64
Publication date: 2020
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Format: A4
Article price
As file to download
4.00
Buy article
Price of the magazine number
15.00
15.00
Annual subscription 2024 (12 consecutive numbers)
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
From number:
Semi-annual subscription 2024 (6 consecutive numbers)
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
From number:
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.1
JEL: K31

Part 1 of the elaboration is dedicated to the analysis of remote work de lege lata, as provided by the Law of 2nd March 2020 on special solutions related to prevention of, countervailing and combating COVID-19, other infectious diseases and crisis situations caused by them (so-called "Anti-Crisis Shield"). Author introduces the provisions on remote work, and their subsequent amendments. He analyses the employer's competences to introduce remote work, the conditions of its performance, material scope of application, and also rights and duties of the parties to the employment relationship. Part 2. of the article will be dedicated to the perspectives of regulating remote work by the Labour Code. Author argues that de lege ferenda the essence of remote work is work performance at home, i.e. in private sphere of an employee. In his opinion, from theoretical perspective, work at the establishment and work at home may become equivalent options of an employment relationship.

Keywords: employment relationship; remote work; COVID-19; Anti-Crisis Shield; telework; work in cottage industry
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.2
JEL: K31

Remote work is undoubtedly one of the most important new legal solutions adopted in labour law in connection with the COVID-19 pandemic. It is advisable to analyze the notion of remote work, as well as the relations between remote work and telework. It is also important to determine the place of the provisions concerning remote work in relation to other labour law regulations and within this branch of law. The main objective of remote work, namely "counteracting COVID-19", leads to its perception as an institution of labour protection law.

Keywords: COVID-19; remote work; telework; occupational health and safety
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.3
JEL: K31

The aim of the article is to present the amendments to the directive concerning the posting of workers in the framework of the provision of services, made the Directive 2018/957 of 28 June 2018, describes their origin and purpose, and at the same time confronts tchem with the allegations made by the Polish and Hungarian governments in proceedings C-626/18 and C-620/18 seeking the annulment of key provisions of Directive 2018/957 or the Directive as a whole, as well as the literature's previous views on the changes introduced in the institution of posting of workers.

Keywords: posting of workers; freedom to provide services; Laval Quartet
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.4
JEL: K31

The unprecedented event, which is the global coronavirus pandemic, resulted in the adoption and implementation of a number of solutions aimed at preventing and combating the epidemic and its negative social, economic and health consequences in the form of the so-called Anti-Crisis Shield. One of the elements of the Anti-Crisis Shield are specific solutions in the field of labour law, among which anti-crisis collective agreements take a prominent place. The Anti-Crisis Shield enables conclusion of an agreement on the reduction of working time or economic stoppage, an agreement on the application of less favorable terms of employment than those resulting from employment contracts concluded with employees, an agreement on the introduction of an equivalent working time system. This article is an attempt of critical analysis of the collective agreements introduced by the Anti-Crisis Shield and cautious assessment of their social and economic effects.

Keywords: coronavirus; lockdown; collective agreement; reduction of working time; economic stoppage; Anti-Crisis Shield
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.5
JEL: K31

One of the mechanisms facilitating a payer of contributions for social insurance to fulfillment of his obligations to the social insurance system is their cancellation. Legal solutions adopted in order to counteract the effects of the pandemic COVID-19 define the effects of the cancellation of certain contributions dues in a different way than before. The author presenting the rules of the cancellation for the social insurance contributions, defined by the provisions of the Act of 13 October 1998 on the social insurance system, other legal acts, referred to as "abolition acts", indicates the consequences of differences between them and the covid provisions. The author also formulates de lege ferenda conclusions, which may be important in the future, not only due to the current pandemic, but also other phenomena affecting the economic, health and social security of society.

Keywords: cancellation of contributions; COVID-19; social security; legal structures of the social insurance system; social policy
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.6
JEL: K4

The aim of this paper is to present crimes and offenses against the rights of workers in the sphere of broadly understood social security. These acts constitute an important part of social criminal law, however, as in the case of other crimes and offenses from this group, the legislator is far from creating a coherent system which would reflect the hierarchy of legal values and represent effective criminal policy. The study presents primarily problems arising against the background of the scope of Article 218 para. 1a of the Polish Penal Code and the system of sanctions for offenses included in the acts on the social insurance system, on health care benefits financed from public funds and on employee capital plans.

Keywords: social security; social criminal law; criminal law; employee capital plans
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.7
JEL: K31

The Court of Justice of the EU on 2 April 2020 issued a judgement in case C-670/18, CO vs. Comune di Gesturi, concerning the issue of discrimination on grounds of age. According to the ruling EU law does not preclude national legislation prohibiting public administrative authorities from awarding analysis and consultancy roles to retired persons in so far as, first, that legislation pursues a legitimate employment policy and labour market objective and, second, the means deployed to achieve that objective are appropriate and necessary.

Keywords: equal treatment in employment; discrimination on grounds of age
Download article
DOI: 10.33226/0032-6186.2020.10.8
JEL: K31

The author presents the jurisprudence of the Supreme Court in relation to the issue of the right of an employee with whom the employment relationship was terminated without notice without his fault to re-employment with the same employer.

Keywords: a claim to establish an employment relationship; termination of the employment relationship without notice through no fault of the employee
Download article

Demokracja a pojmowanie prawa

Zastanawiając się nad relacjami między demokracją a prawem i jego pojmowaniem warto zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, prawo jest kategorią autonomiczną względem demokracji, bo przecież funkcjonowało i funkcjonuje w państwach o różnych ustrojach. Nie można więc przyjąć, że demokracja  w sposób automatyczny przesądza o tym, jak mamy pojmować prawo i jego funkcje. Po drugie, demokracja nie gwarantuje wysokiej jakości prawa, a wręcz przeciwnie często prowadzi do jego pogorszenia. Z różnych powodów sprawia też, że stanowione przez nią prawo jest wyraźnie nieadekwatne względem rzeczywistej woli narodu, co bywa następstwem dążenia przez partie polityczne do zdobycia i utrzymania władzy za wszelką cenę i wmawiania obywatelom na różne sposoby, że to co one czynią jest w pełni zgodne z ich wolą i dobrem. Niskiej jakości prawo nie może być przecież zgodne z rzeczywistymi dążeniami, interesami i wolą narodu. To zaś, że tworzone u nas prawo jest marnej jakości, nie wymaga specjalnego dowodu, tak jak i wolą narodu nie jest to, by mieć głupie, nieustannie zmieniane i często szkodliwe prawo.

         Z ust przedstawicieli obozu rządzącego często słyszymy, że zwycięskie w wyborach do Sejmu ugrupowanie polityczne jest w swych działaniach wyrazicielem woli suwerena i skutkiem tego nie może być krępowane w tworzeniu prawa. Ani opozycja, ani inne czynniki nie powinny więc ograniczać swobody obozu rządzącego w zakresie formy i treści tworzonego przezeń prawa. W tym ujęciu w istocie prawo jest sprowadzane do roli instrumentu w rękach Sejmu, a właściwie partyjnego centrum decyzji politycznych czy też prezesa PiS. Jest to dogodna dla ugrupowania rządzącego wizja prawa, która wszakże grzeszy prymitywizmem i pozostaje w niezgodzie z Konstytucją RP, a także prawem międzynarodowym i unijnym. W tym ujęciu prawo jako narzędzie realizacji bieżącej polityki partii rządzącej sprowadzane jest do tworzonych przede wszystkim przez Sejm norm prawnych, czego dalszą konsekwencją jest teza o domniemaniu zgodności ustaw z Konstytucją RP i nakaz wykładania ich tylko zgodnie z ich literą, co oznacza w istocie wykluczenie innych sposobów interpretacji niż wykładnia językowa, w szczególności zaś wyeliminowanie wykładni funkcjonalnej. Znamienne jest przy tym, że koncepcja sprowadzająca prawo do roli narzędzia realizacji celów politycznych szczególnie atrakcyjna jest dla wszelkiej maści rządów autorytarnych. Tak jak wynaturzeniem demokracji jest autorytaryzm czy dyktatura, co się nieraz zdarza i czego jaskrawym przykładem były faszystowskie Niemcy, tak wynaturzeniem w systemie demokratycznym jest również pojmowanie prawa jedynie jako narzędzia osiągania celów politycznych, przy czym często głównie jako instrumentu opresji czy rodzaju „pałki”, trawestując znane powiedzenie, że państwo to pałka.

         Dla koncepcji redukującej prawo wyłącznie do narzędzia realizacji celów politycznych formalnie demokratycznie wybranej władzy ustawodawczej, a praktycznie na bieżąco modyfikowanych zamiarów partii rządzącej, charakterystyczne jest minimalizowanie, a nawet przekreślanie roli konstytucji, przy jednoczesnym wysuwaniu w praktyce na pierwszy plan uchwał Rady Ministrów – jak było to w czasach stalinowskich – czy ustaw, jak stało się to w PRL po 1957 r. Nic więc dziwnego, że także w PRL w nauczaniu akademickim dominowała pozytywistyczna, a często nawet normatywistyczna, wizja prawa jedynie jako instrumentu realizacji interesów i woli ludu pracującego miast i wsi. Przenosiło się to na praktykę stosowania prawa, w tym głównie na orzecznictwo sądowe, które negliżowało znaczenie Konstytucji PRL, a  w wykładni norm prawnych kierowało się prawie wyłącznie zasadami interpretacji językowej.

         Wspomniana praktyka i sposób podejścia do pojmowania prawa w poszczególnych dogmatykach prawa także w czasach PRL nie były wszakże przyjmowane bezkrytycznie. Między innymi wiązało się to z żywą u nas tradycja psychologicznej teorii  prawa (L. Petrażyckiego), z której co najmniej pośrednio wynikało, że skoro prawo jest zjawiskiem psychologicznym, to nie może być sprowadzane wyłącznie do narzędzia osiągania celów politycznych. Nietrafność sprowadzania zjawiska prawnego do normy prawnej w znaczeniu językowym wynikała  także np. z rozwijanej przez J. Wróblewskiego teorii wielopłaszczyznowości prawa. Obok płaszczyzny językowo-logicznej, wyróżniano płaszczyznę psychologiczną, socjologiczną i aksjologiczną, z czego wynikało, że prawo to coś więcej niż tylko norma odkodowywana z przepisów ustawy. Zwracano również uwagę, że prawo wyznaczają także zasady wywodzone z prawa natury („prawa naturalnego o zmiennej treści”), np. A. Stelmachowski, T. Zieliński, oraz że kształtowane jest ono również w drodze orzecznictwa sądowego (A. Stelmachowski).

         Wbrew temu co zdaje się twierdzić obóz rządzący, normatywistyczny sposób rozumienia prawa, z praktyczną dominacją ustawy jako narzędzia w rękach partii rządzącej, nie znajduje usprawiedliwienia na gruncie Konstytucji RP. Najwyższym prawem jest bowiem Konstytucja RP (art. 8) , a nie ustawy. Wprawdzie w myśl art. 4 Konstytucji RP Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli (lub bezpośrednio) ale nie jest to jedyny przepis Konstytucji RP, który reguluje kwestie władzy i innych zasad, mających znaczenie dla sposobu pojmowania na jej tle prawa. Konstytucja RP oparta jest na określonej aksjologii, formułując w tym zakresie zwłaszcza katalog wolności i praw człowieka i obywatela, co można traktować jako nawiązanie do nowożytnej koncepcji „prawa naturalnego o zmiennej treści”, która współwyznacza sposób rozumienia całego prawa. Prawo nie może być więc redukowane do roli narzędzia osiągania jednie celów politycznych, partyjnych i często dyktowanych wyłącznie rachubami wyborczymi. Musi się liczyć z konstytucyjną aksjologią i co więcej musi ją wyrażać, niezależnie od tego, że ona sama z woli ustrojodawcy również w tym zakresie jest obowiązującym prawem.

         Niezależnie od dyskusyjności tezy, w myśl której zjawisko prawne jest złożoną strukturą ontologiczną, nie może budzić wątpliwości, że stanowienie  ustaw jest ograniczone między innymi przez konstytucyjną aksjologię oraz uwarunkowania o charakterze psychologicznym i socjologicznym. Sejm tylko dlatego, że został wybrany przez obywateli nie może tworzyć norm prawnych w sposób arbitralny, powołując się na to, że jest w tym zakresie suwerenny bądź że ucieleśnia wolę suwerena (wyborców), a w istocie realizując tylko wolę partyjnego centrum decyzji politycznych.

Obok władzy wskazanej w art. 4 Konstytucji RP akt ten wyróżnia władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą (art. 10). Ta ostatnia, obok tzw. władztwa procesowego, polegającego na względnej swobodzie ustalania podstawy faktycznej sprawy, wyraża się w tzw. władztwie interpretacyjnym. Koncepcja prawa jako narzędzia osiągania politycznych (partyjnych) celów w istocie prowadzi do wyeliminowania sądowego władztwa interpretacyjnego (swobody interpretacji prawa w granicach uznanych we współczesnej cywilizacji reguł jego tłumaczenia) i uczynienia z władzy sądowniczej władzy „żadnej”. Jest to wszakże sprzeczne z art. 10 Konstytucji RP, z którego wynika, że istnieje władza sądownicza, a nie jej pozory, oraz że – co więcej – jest to władza równoważna władzy ustawodawczej i wykonawczej. Według koncepcji prawa jako narzędzia suwerenem czy też jego ucieleśnieniem jest władza ustawodawcza i wykonawcza, wobec tego to tylko ona powinna to prawo tworzyć i je interpretować, przy czym najlepiej byłoby by także wykładni językowej – jako jedynie dopuszczalnej – dokonywała władza wykonawcza (Minister Sprawiedliwości)  i prokuratura. W każdym razie w tym ujęciu za niedopuszczalne, czy wręcz za herezję uważa się bezpośrednie interpretowanie i stosowanie  Konstytucji RP przez sądy. Takie pojmowanie prawa pozostaje wszakże w jaskrawej sprzeczności między innymi z art. 8 i 10 Konstytucji RP, choć aktualnie rządzący niestety wcale  się tym nie przejmują, tłumacząc społeczeństwu, że skoro otrzymali od niego mandat do sprawowania władzy to mogą uchwalić każdą ustawę o dowolnej treści i formie. Mają też „prawo” dekretowania według swojego uznania co prawem jest a co prawem nie jest.

Są tu bliscy normatywistycznej koncepcji H. Kelsena (czystej teorii prawa), która z różnych powodów była u nas krytykowana. H. Kelsen widząc niebezpieczeństwa jakie z niej wynikają proponował powoływanie do życia trybunałów konstytucyjnych. Jak jednak pokazuje chociażby nasza i węgierska praktyka jest to zabezpieczenie niedostateczne. Realniejszym zabezpieczeniem przed samowolą władzy ustawodawczej (partii rządzącej) są sądy, nad którymi - czego dowodzi przykład Polski – na szczęcie znacznie trudniej tej władzy zapanować i ją obezwładnić. Sądy przy tym dobrze wiedzą, że prawa nie można sprowadzać wyłącznie do roli narzędzia realizacji celów politycznych czy partyjnych.

Walerian Sanetra

 

Odbiór osobisty 0 €
Kurier Inpost 4 €
Kurier FedEX 4 €
Inpost Paczkomaty 4 €
Free delivery in Reader's Club from 47 €