Best prices Special offers for members of the PWE book club The cheapest delivery

Labour and Social Security Journal 6/2019

ISSN: 0032-6186
Pages: 52
Publication date: 2019
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Format: A4
Download the magazine
Article price
As file to download
4.00
Buy article
Price of the magazine number
14.00
Annual subscription 2025 (12 consecutive numbers)
224.00 €
180.00
Lowest price in last 30 days: 176.00
224.00 €
180.00
Lowest price in last 30 days: 176.00
From number:
Semi-annual subscription 2025 (6 consecutive numbers)
112.00 €
101.00
Lowest price in last 30 days: 99.00
112.00 €
101.00
Lowest price in last 30 days: 99.00
From number:

Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 6/2019 
Rok LX nr 6 (czerwiec) ISSN 0032-6186

 

NUMER DO POBRANIA

Spis treści/Content list

 

Artykuły

 

prof. dr hab. Aleksandra Gaweł

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Katedra Konkurencyjności Międzynarodowej

ORCID: 0000-0002-7426-3474

e-mail: Aleksandra.Gawel@ue.poznan.pl

Pracownik czy przedsiębiorca? Teoria wyboru zajęcia zawodowego w wyjaśnianiu decyzji o formie aktywności zawodowej

DOI 10.33226/0032-6186.2019.6.1

Teoria wyboru zajęcia zawodowego zakłada, że dana osoba może wybrać formę aktywności zawodowej pomiędzy byciem przedsiębiorcą a pracownikiem najemnym. Zgodnie z ujęciem neoklasycznym wskazuje się na korzyści i koszty każdego z wyborów. Korzyścią dla pracownika jest uzyskanie wynagrodzenia za pracę pozbawione ryzyka, a dla przedsiębiorcy - zysk przedsiębiorczy obarczony ryzykiem niepowodzenia. Natomiast kosztami są koszty zaangażowania kapitału ludzkiego przy obu wyborach, zaś w przypadku przedsiębiorców również koszt kapitału finansowego i społecznego. Postrzeganie tych korzyści i kosztów jest uzależnione od wewnętrznych motywacji, takich jak np. skłonność do ryzyka, oraz od czynników zewnętrznych, jak choćby sytuacja na rynku pracy. Ostateczny wybór jest dyktowany dążeniem do maksymalizacji różnicy między korzyściami i kosztami. Osoby, które postrzegają ryzykowny zysk przedsiębiorczy jako bardziej prawdopodobnie wyższy niż wynagrodzenie, decydują o wejściu do przedsiębiorczości. W przeciwnym wypadku zostają pracownikami.

Słowa kluczowe: przedsiębiorca, teoria wyboru zajęcia zawodowego, ekonomia neoklasyczna.

Employee or entrepreneur? Theory of occupational choice in explaining the decision about the form of professional activity

Theory of occupational choice assumes that a given person can choose the form of professional activity between being an entrepreneur and paid employee. According to the neoclassical attitude, each choice is connected with benefits and costs. Employee gets risky-free salary while an entrepreneur earns entrepreneurial profit characterized by risk of failure. Costs of human capital are costs of both forms while entrepreneurs also bear costs of financial capital and social capital. Perception of those benefits and costs depend on internal motivation such as for example the propensity towards risk and external factors as for example labour market situation. The final occupational choice depends on the pursuance of maximization of difference between benefits and costs. Persons who perceive risky entrepreneurial profit as likely higher than salary decide to enter to entrepreneurship. In another case, they decide to become paid employees.

Keywords: entrepreneur, occupational choice theory, neoclassical economics.

Bibliografia

Andersson Joona, P. Wadensjo, E. (2013). The best and the brightest or the least successful? Self-employment entry among male wage-earners in Sweden, Small Business Economics, 40, 155–172, http://doi.10.1007/s11187-011-9365-0

Atalay, K. Kim, W.-Y. Whelan, S. (2014). The Decline of the Self-Employment Rate in Australia. The Australian Economic Review, 47(4), 472-489.

Banerjee, A.V. Newman, A.F. (1993). Occupational Choice and the Process of Development. Journal of Political Economy, 101(2), 274-298.

Begg, D. Fischer, S. Dornbusch, R. (1993). Ekonomia. Tom 1. Warszawa: PWE.

Bennett, J. Rablen, M.D. (2015). Self-employment, wage employment, and informality in a developing economy. Oxford Economic Papers, 67(2), 227-244, http://doi.10.1093/oep/gpu047

Bianchi, M. Bobba, M. (2013). Liquidity, Risk, and Occupational Choices. Review of Economic Studies, 80, 491-511, http://doi.10.1093/restud/rds031

Blumberg, B.F. Letteries, W.A. (2008). Business Starters and Credit Rationing. Small Business Economics, 30, 187-200.

Bradley, J. (2016). Self-employment in an equilibrium model of the labor market. IZA Journal of Labor Economics, 5(6), http://doi.10.1186/s40172-016-0046-8

Brown, S. Farrell, L. Harris, M.N. (2011). Modeling the Incidence of Self-Employment: Individual and Employment Type Heterogeneity. Contemporary Economic Policy, 29(4), 605-619, http://doi.10.1111/J.1465-7287.2010.00232.X

Crum, M. Chen, Y. (2015). Self-Employment and Subjective Well-Being: A Multi-Country Analysis. International Journal of Entrepreneurship, 19, 15-28.

Dawson, Ch. Henley, A. Latreille, P. (2014). Individual Motives for Choosing Self-employment in the UK: Does Region Matter? Regional Studies, 48(5), 804-822, http://dx.doi.org/10.1080/00343404.2012.697140

Feinberg, R.M. (1978). On the Empirical Importance of the Job Search Theory, Southern Economic Journal, 45(2), 508-521.

Gelderen van, M. Thurik, R. Bosma, N. (2006). Success and Risk Factors in the Pre-Startup Phase. Small Business Economics, 26, 319-335.

Hyytinen, A. Vaananen, L. (2006). Where do Financial Constraints Originate from? An Empirical Analysis of Adverse Selection and Moral Hazard in Capital Markets. Small Business Economics, 27, 323-348.

Kihlstrom, R.E. Laffont, J. -J. (1979). A General Equilibrium Entrepreneurial Theory of Firm Formation Based on Risk Aversion. Journal of Political Economy, 87(4), 719-748.

Krasniqi, B.A. (2014). Characteristics of Self-Employment: A Refuge from Unemployment or Road to Entrepreneurship. Small Enterprise Research, 21(1), 33-53.

Krugman, P. Wells, R. (2016). Mikroekonomia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Le, A.T. Miller, P.W. Slutske, W.S. Martin, N.G. (2014). Attitudes Toward Economic Risk and Occupational Choice. Industrial Relations, 53(4), 568-592.

Mankiw, N.G. Taylor, M.P. (2009). Makroekonomia. Warszawa: PWE.

McClough, D. Hoag, J. Benedict, M.E. (2014). What Matters, and How: Does Procedural Utility Explain Self-employment? Academy of Entrepreneurship Journal, 20(2), 103-120.

Medrano-Ada´n, L. Salas-Fuma´s, V. Sanchez-Asin, J.J. (2015). Heterogeneous entrepreneurs from occupational choices in economies with minimum wages. Small Business Economics, 44, 597-619, http://doi.10.1007/s11187-014-9610-4

Millan, J.M. Congregado, E. Roman, C. (2012). Determinants of self-employment survival in Europe, 38, 231-258, http://doi.10.1007/s11187-010-9260-0

Minola, T. Criaco, G. Obschonka, M. (2016). Age, culture, and self-employment motivation. Small Business Economics, 46, 187-213, http://doi.10.1007/s11187-015-9685-6

Modrego, F. Mccann, Ph. Foster, W.E. M. Rose Olfert, M.R. (2017). Location and Entrepreneurship: Insights from a Spatially-Explicit Occupational Choice Model with an Application to Chile.  Journal of Regional Science, 57(4), 669-697, http://doi.10.1111/Jors.12323

Moulton, J.G. Scott, J.C. (2016). Opportunity or Necessity? Disaggregating Self-Employment and Entry at Older Ages. Social Forces, 94(4), 1539-1566, http://doi: 10.1093/sf/sow026

Pardo, C. Ruiz-Tagle, J. (2017). The dynamic role of specific experience in the selection of self-employment versuswage-employment. Oxford Economic Papers, 69(1), 189-212, http://doi.10.1093/oep/gpw047

Paulson, A.L. Townsend, P.M. Karaivanov, A. (2006). Distinguishing Limited Liability from Moral Hazard in a Model of Entrepreneurship. Journal of Political Economy, 114, 100-144.

Rekowski, M. (2005). Mikroekonomia. Poznań.

Reynolds, P.D. (2011). Informal and Early Formal Financial Support in the Business Creation Process: Exploration with PSED II Data Set. Journal of Small Business Management, 49(1), 27-54.

Seghers, A. Manigart, S. Uanacker, T. (2012). The Impact of Human and Social Capital on Entrepreneurs’ Knowledge of Finance Alternatives. Journal of Small Business Management, 50(1), 63-86.

Simoes, N. Crespo, N. Moreira, S.B. (2016). Individual Determinants of Self-Employment Entry: What do We Really Know? Journal of Economic Surveys, 30(4), 783-806, http://doi.10.1111/joes.12111

Smith, A. (2015). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, (polskie wyd. 2015, wyd. pierwsze 1776).

Startienė, G.  Remeikienė, R.  Dumčiuvienė, D. (2010). Concept of Self-Employment. Economics and Management, 15, 262-274.

Svaleryd, H. (2015). Self-employment and the local business cycle. Small Business Economics, 44, 55-70, http://doi.10.1007/s11187-014-9592-2

Zaretsky, A.M. Coughlin, C.C. (1995). An Introduction to the Theory and Estimation of a Job-Search Model. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 77(1), 53-65.

 

dr hab. prof. UAM Anna Musiała

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Pracy i Prawa Socjalnego

ORCID: 0000-0001-5788-9144

e-mail: musiala@amu.edu.pl

Stosunek pracy – zagadnienia podstawowe (część 1): czy kontrowersje wokół monistycznej bądź dualistycznej koncepcji stosunku pracy są rzeczywiście aktualne?

DOI 10.33226/0032-6186.2019.6.2

Zdaniem autorki w związku z zaistniałą w polskiej literaturze prawa pracy tezą o publicznoprawnym charakterze stosunku pracy, w kontekście krytyki zarówno monistycznej jak i dualistycznej koncepcji tego stosunku, niezmiernie ciekawe i potrzebne są rozważania na temat natury stosunku pracy jako stosunku prawnego. Autorka podkreśla, że kwestia ta przede wszystkim dla prawnika-naukowca prawa pracy jest fundamentalna, bo przecież stosunek pracy to kluczowa instytucja prawa pracy. Stawia tezę, że pojawiające się w tym obszarze kontrowersje wydają się w zasadzie bezprzedmiotowe, a bierze się to z faktu, iż sam problem został niejako sztucznie „wygenerowany”. Wskazuje, że przy skorzystaniu z aparatury pojęciowej wypracowanej przez teoretyków prawa zagadnienie to nie stanowi „nierozwiązywalnej” kwestii prawa pracy.

Słowa kluczowe: stosunek pracy, monistyczna/dualistyczna koncepcja stosunku pracy.

Employment relationship – basic issues (part 1): is the controversy around monistic or dualistic concept of employment relationship really relevant?

Given the fact that the Polish labour law literature put forward a thesis on the public legal nature of the employment relationship in the context of criticising both the monistic and dualistic concept of the said relationship, investigations of the nature of this legal relationship, namely the employment relationship, appear incredibly interesting. The author points out that these considerations are primarily fundamental for any lawyer being a labour law scholar, since the employment relationship is the key institution of the labour law. She offers a thesis that this controversy is actually irrelevant, and the reason behind it is that the problem itself has been “generated” somehow artificially.

Keywords: employment relationship, monistic/dualistic concept of employment relationship.

Bibliografia

Clapham, A. (2003). Human rights obligations of non-state actors. Oxford University Press.

Czachórski, W. (2003). Zobowiązania. Zarys wykładu. Warszawa.

Kubot, Z. (1978). Pozycja prawna stron w umownych stosunkach pracy. Wrocław.

Lande, J. (1959). Studia z filozofii Prawa. Warszawa

Machnikowski, P. (2013). W: E. Łętowska (red.), System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań – cześć ogólna.Warszawa.

Olejniczak, A. (2010). Zobowiązania – część ogólna. Warszawa.

Petrażycki, L. (1959). Teoria państwa i prawa. Tom 1. Warszawa.

Sobczyk, A. (2015). Wolność pracy i władza. Warszawa.

Sobczyk, A. (2017). Państwo zakładów pracy. Warszawa.

Szubert, W. (1980). Zarys prawa pracy. Warszawa.

Zieliński, T. (1986). Prawo pracy. Zarys systemu. Część I. Ogólna. Kraków.

Ziembiński, Z. (1978). Teoria prawa. Warszawa-Poznań.

Ziembiński, Z. (1980). Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa.

 

dr Barbara Godlewska-Bujok

University of  Warsaw, Faculty of Management

ORCID: 0000-0002-1167-0515

e-mail: bgodlewska@wz.uw.edu.pl

Profiling in employment relations and public policies– an instrument of economic risk reduction?

DOI 10.33226/0032-6186.2019.6.3

During the public debate on the automation of processes related to employment, there is one question on process of profiling. In my opinion, profiling has always been present in the labour law, and - more generally  - as a method of organizing information, necessary to take the right decisions at a given time. Profiling is in fact a popular method that has been used for a long time for the reasons of employment relations, although with development of the information revolution and technological possibilities we have noticed the dangers of using this method of achieving any knowledge necessary for functioning in business, which may be considered as exceeding the legal framework. The fact that profiling is an analytical method is beyond doubt, but it is worth considering what is the deeper sense of using this mechanism. In my opinion, both employers and public authorities use the profiling mechanism to reduce the personal risk of undertaken projects, which translates into an assessment of economic efficiency.

Keywords: profiling, labour law, employment law, unemployment, economic risk, social risk.

Profilowanie w stosunkach pracy i politykach publicznych - instrumentem obniżania ryzyka gospodarczego?

Podczas debaty publicznej na temat automatyzacji procesów związanych z zatrudnieniem pojawia się często pytanie dotyczące procesu profilowania. Autorka wskazuje, że profilowanie zawsze było obecne w prawie pracy i – bardziej ogólnie – jako metoda organizowania informacji niezbędna do podejmowania właściwych decyzji w danym czasie. Profilowanie jest w rzeczywistości popularną metodą stosowaną od dawna ze względu na stosunki pracy, chociaż wraz z rozwojem rewolucji informacyjnej i możliwości technologicznych zauważono niebezpieczeństwa związane z wykorzystaniem tej metody do uzyskania wiedzy niezbędnej do funkcjonowania w biznesie, przekraczającej dozwolone ramy prawne. Pozostaje poza wszelkimi wątpliwościami, że profilowanie jest metodą analityczną, ale warto się zastanowić, jakie jest głębsze znaczenie korzystania z tego mechanizmu. Zdaniem autorki zarówno pracodawcy, jak i władze publiczne wykorzystują mechanizm profilowania w celu zmniejszenia osobistego ryzyka podejmowanych projektów, co przekłada się na ocenę efektywności ekonomicznej.

Słowa kluczowe: profilowanie, prawo pracy, prawo zatrudnienia, bezrobocie, ryzyko gospodarcze, ryzyko socjalne.

Bibliography

Alonso, P. Moscoso, S. Salgado, J. F. (2017). Structured behavioral interview as a legal guarantee for ensuring equal employment opportunities for women: A meta-analysis. The European Journal of Psychology Applied to Legal Context, 9(1), 15-23, https://doi.org/10.1016/j.ejpal.2016.03.002

Drabek, A. (2014). Profilowanie pomocy dla bezrobotnych jako nowy sposób na walkę z bezrobociem. Gdańsko-Łódzkie Roczniki Prawa Pracy i Prawa Socjalnego, (4).

Hart, O. Holmstrom, B. (1986). Theory of Contracts. Working Paper, Department of Economy, Massachusetts Institute of Technology, (418).

Łukasiewicz, A. (2016). Profilowanie bezrobotnych — problemy i wyzwania. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace/Szkoła Główna Handlowa, (1), https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2016.1.9

Malisetty, S. Archana, R. V. Kumari, K. V. (2017). Predictive Analytics in HR Management. Indian Journal of Public Health Research & Development, 8(3), https://doi.org/10.5958/0976-5506.2017.00171.1

Reda-Ciszewska, A. (2018). Profilowanie pomocy dla bezrobotnych. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3), 28-33.

Saridakis, G. Lai, Y. Cooper, C. L. (2017). Exploring the relationship between HRM and firm performance: A meta-analysis of longitudinal studies. Human Resource Management Review, 27(1), 87-96, https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2016.09.005

Sztandar-Sztanderska, K. Zielenska, M. (2018). Changing social citizenship through information technology. SocialWork & Society, 16(2).

Wojdyło-Preisner, M. (2013). Koncepcje profilowania bezrobotnych. Polityka Społeczna, (3).

 

Studia i opracowania

mgr Michał Budny

Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Instytut Prawa Cywilnego, Zakład Prawa Pracy

ORCID 0000-0002-7398-7171

e-mail: michal.budny|uwr.edu.pl| |michal.budny|uwr.edu.pl

Problematyka godziwego wynagrodzenia i jego ustalania w świetle literatury i orzecznictwa

DOI 10.33226/0032-6186.2019.6.4

Autor omawia pojęcie godziwego wynagrodzenia i jego rozumienie na gruncie aktów prawa międzynarodowego i prawa polskiego. Szczególną uwagę poświęca kwestii uznania wynagrodzenia za niegodziwe, a w tym problemowi wynagrodzenia wygórowanego. Na tym tle ocenia aktualny stan prawny oraz powszechnie panującą praktykę stosowania prawa w tym zakresie. We wnioskach autor wskazuje kierunek zmian, do którego powinien dążyć ustawodawca.

Słowa kluczowe: wynagrodzenie, godziwe wynagrodzenie, wynagrodzenie wygórowane.

The issue of equitable remuneration and its establishing on the basis of literature and jurisdiction

In the article there are presented some speculations about equitable remuneration and its establishing on the basis of the state of doctrine and jurisdiction analysis. The attention is paid to the conception of equitable remuneration and its understanding in the acts of international law and the Polish law. Especially important is the issue to recognize the remuneration as ignoble and, above all, the problem of excessive remuneration. These speculations lead to an evaluation of the actual legal status and the commom practic of using the law in this range. As conclusions there is pointed a way of changes which a legislator should strive to.

Keywords: remuneration, equitable remuneration, ignoble remuneration.

Bibliografia

Cudowski, B. (2002). Glosa do wyroku SN z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00. Orzecznictwo SądówPolskich, (1).

Florek, L. (2009). Ustalanie wynagrodzenia za pracę w gospodarce rynkowej. W: W. Santera (red.), Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji. Warszawa: Wolters Kluwer.

Gołaś, J. (2016). Górne granice wynagrodzenia za pracę. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (4).

Góral, Z. (2010). Podstawowe zasady prawa pracy. W: K. W. Baran (red.), Zarys systemu prawa pracy, Tom I. Część ogólna prawa pracy. Warszawa: Wolters Kluwer.

Góral, Z. (2017). Podstawowe zasady indywidualnego prawa pracy. W: K. W. Baran (red.), System prawa pracy, Tom I. Część ogólna. Warszawa: Wolters Kluwer.

Hajn, Z. (2002). Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2001 r., I PKN 563/00. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (6).

Jabłoński, A. (2015). Kontrola sądowa podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (chorobowe). Opolskie Studia Administracyjno-Prawne, XIII(2).

Kaczyński, L. (1996). Ocena nowelizacji kodeksu pracy. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Lach, D. E. (2006). Wysokość wynagrodzenia jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Gdańskie Studia Prawnicze - Przegląd Orzecznictwa, (2).

Łapiński, K. (2011). Godziwe wynagrodzenie za pracę. Monitor Prawa Pracy, (12).

Musiała, A. (2007). Prawo do godziwego wynagrodzenia a roszczenie o podwyższenie wynagrodzenia za pracę - glosa I PK 230/05. Monitor Prawa Pracy, (10).

Nałęcz, M. (2017). W: K. Walczak (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Nowak, M. (2007). Prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Regulacja prawna i treść. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Nowak, M. (2014). Wynagrodzenie za pracę. Warszawa: Wolters Kluwer.

Piankowski, M. (2005). Glosa do wyroku SN z dnia 22 listopada 2001, I PKN 691/00. Orzecznictwo Sądów Polskich, (2).

Sanetra, W. (2009). Bodźcowa funkcja wynagrodzenia za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej. W: W. Sanetra (red.), Wynagrodzenie za pracę w warunkach społecznej gospodarki rynkowej i demokracji. Warszawa: Wolters Kluwer.

Skorupka, S. Auderska, H. Łempicka, Z. (red.). (1969). Mały słownik języka polskiego. Warszawa.

Sobczyk, A. (2015). W: A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Szurgacz, H. (1997). Niektóre problemy wynagrodzenia za pracę. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (4).

Wajda, D. (2014). W: B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska (red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Wratny, J. (2017). Prawo do wynagrodzenia za pracę w świetle zasad sprawiedliwości i równości. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3), http://wsjp.pl/index.php?id_hasla=4916&ind=0&w_szukaj=godziwy (20.02.2018).

 

dr hab. Irena Boruta, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego/The Cardinal Wyszyński University in Warsaw

e-mail: iboruta1805@gmail.com

Sprawozdanie z kolokwium „Praca w XXI wieku - prawo, techniki, dążenie do jedności” (Collège de France)

26 i 27 lutego br. odbyło się w Collège de France w Paryżu kolokwium zorganizowane przez prof. Alain Supiot, zatytułowane „Praca w XXI wieku - prawo, techniki, dążenie do jedności” (Le travail au XXI siècle – droit, technique, écoumène). Kolokwium to wpisało się w tegoroczną światową debatę na temat przyszłości pracy, zainicjowaną przez MOP w stulecie jej istnienia. Jesienią 2019 r. zostanie wydana „Księga stulecia MOP” (edycja Atelier), do której teksty zostaną wyłonione w drodze konkursu. Kolokwium było wkładem do nadania tej księdze jedności i spójności.

Słowa kluczowe: praca w XXI wieku, prawo, nowe technologie, ekumenizm.

Work in the Twenty-first Century - right, technique, ecumenism

On February 26 and 27, 2019, a colloquium took place at the College de France in Paris on “Work in the Twenty-first Century - Right, Technique, Ecumene”. This colloquium has become part of this year's debate on the future of work, initiated by the ILO on the centenary of this Organization. The colloquium consisted of two parts. The goal of the first was to diagnose contemporary challenges with which work is confronted. They included: digitization, ecology, institutional problems. The second part of the colloquium, entitled "The diversity of experiences” was based on the assumption that taking into account the measure and importance of each of the three challenges mentioned above (digitization, ecology, institutional problems) is not enough to reflect on work in the 21st century. It is also necessary to analyze them through the diversity of national experiences and cultures.

Keywords: work in the 21st century, law, new technologies, ecumene.

 

Wykładnia i praktyka

 

Jarosław Jankowiak

sędzia Sądu Rejonowego Poznań-Grunwald i Jeżyce w Poznaniu

e-mail: jankoj@vp.pl

Desygnat określenia: „istnienie stosunku pracy” w rozumieniu art. 631 k.p.c. (w części odnoszącej się do wytoczenia powództwa przez inspektora PIP)

DOI 10.33226/0032-6186.2019.6.5

Zgodnie z art. 631 kodeksu postępowania cywilnego, w części I tego przepisu, inspektor pracy Państwowej Inspekcji Pracy ma kompetencję do wytoczenia powództwa, na rzecz obywatela, w takiej sprawie, która została tu określona jako sprawa o ustalenie „istnienia stosunku pracy”. Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, jak należy ujmować desygnat użytego w tym unormowaniu wyrażenia: „istnienie stosunku pracy”. Odpowiedź na to pytanie ma dużą doniosłość w ramach „prawa w działaniu”, tymczasem istnieją spore rozbieżności na ten temat w literaturze przedmiotu.

Słowa kluczowe: ustalenie istnienia stosunku pracy, postępowanie cywilne, inspektor pracy.

Referent of the phrase „existence of employment relationship” within the meaning of Article 631 of the Code of Civil Procedure (in part which concerns bringing of an action by labour inspector of the State Labour Inspection).

According to Article 63-1 of the Code of Civil Procedure, in the part I of the regulation, labour inspector of the State Labour Inspection shall have competence to bringing of action, in favour of the citizen, in such a case, which is here named as the case about ascertaining of „existence of employment relationship”. The matter of this publication is  search of answer to question, as it should be recognized referent of the phrase: „existence of employment relationship”, which is used in this regulation. This answer carries a lot a weight within „law in action”, but in the meantime, in the related literature, exists a wide disparity about that.

Keywords: ascertaining of existence of employment relationship, civil procedure, labour inspector.

Bibliografia

Baran, K. W. (1996). Organizacyjno-procesowe aspekty nowelizacji ustawodawstwa pracy z 2 lutego 1996 r. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (7).

Czernik, Z. (2010). W sprawie pozycji prawnej PIP. Państwo i Prawo, (10).

Dąbrowski, E. (2011). Inspektor pracy pełnomocnikiem pracownika. Inspektor Pracy, (4).

Iwulski, I. Sanetra, W. (2013). Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa.

Iwulski, J. (1996). Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego ze szczególnym uwzględnieniem spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych (bez problematyki dotyczącej kasacji). Przegląd Sądowy, (9).

Iwulski, J. (1998). Udział inspektora pracy w postępowaniu o ustalenie istnienia stosunku pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (9).

Makowski, D. (2017). Inspekcja pracy jako instytucja państwowego nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy. Łódź.

Smoliński, D. (2018). W pierwszą rocznicę śmierci. Inspektor Roman Giedrojć. Inspektor Pracy, (9)

 

Tobiasz Nowakowski

Uniwersytet Łódzki, student Wydziału Prawa i Administracji

e-mail: tobiasson92@onet.pl

Odpowiedzialność pracodawcy i pracownika za szkodę powstałą w bezpośrednim związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych w kontekście ograniczeń zawartych w art. 120 k.p.

DOI 10.33226/0032-6186.2019.6.6

Zagadnienie dotyczące solidarnej odpowiedzialności pracownika i pracodawcy z tytułu deliktu popełnionego wobec osoby trzeciej wciąż stanowi kwestię nierozstrzygniętą. Dominujący nurt naukowy ostatnich lat przyjmuje, iż wyłączenie odpowiedzialności z art. 120 kodeksu pracy dotyczy jedynie winy nieumyślnej pracownika. Zdaniem autora nie jest to jednak pogląd trafny. Opiera się on bowiem na bardzo niejasnych kryteriach wykładni. Autor uwypuklił szereg wątpliwości, które pojawiają się w kontekście omawianej problematyki.

Słowa kluczowe: odpowiedzialność pracodawcy, odpowiedzialność pracownika, czyn niedozwolony, niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Employer's and employee's liability for damage arising directly in connection with the performance of employee duties in the context of restrictions contained in Article 120 of the Labor Code

The issue of joint and several liability of an employee and employer for a tort committed against a third party is still an unresolved case. The dominant scientific current of recent years assumes that the exclusion of liability under Article 120 of the Labor Code concerns only the negligent of employee. However, this is not a valid view. It is based on very vague criteria for interpretation. The author emphasized a number of doubts that were presented in this article.

Keywords: employee liability, employer liability, tort, non-performance.

Bibliografia

Askeland, B. (2015). Basic questions of Tort Law from Norwegian perspective. W: H. Koziol (red.), Basic Questions of Tort Law from a Comparative Perspective. Wien, https://doi.org/10.26530/OAPEN_574832

Jankowiak, J. (2012). Glosa do wyroku SN z 27.1.2011 r., II PK 175/10. Orzecznictwo Sądów Polskich, (9).

Kaliński, M. (2014). Szkoda na mieniu i jej naprawienie. Warszawa.

Klein, A. (1979). Przesłanki odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej. Studia Iuridica Silesiana, (5).

Koziol, H. (2012). Basic questions of Tort Law from a Germanic perspective. Wien.

Kuźmicka-Sulikowska, J. (2011). Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim. Warszawa.

Lewaszkiewicz-Petrykowska, B. (1998). Deliktowa odpowiedzialność za własne czyny w prawie cywilnym krajów europejskich. Kwartalnik Prawa Prywatnego, (2).

Liszcz, T. (2012). Prawo pracy. Warszawa.

Machnikowski, P. (2014). W: A. Olejniczak (red.), System prawa prywatnego. Tom 6. Prawo zobowiązań - część ogólna. Warszawa.

Nesterowicz, M. (1989). W: J. Winiarz (red.), Kodeks cywilny z komentarzem. Warszawa.

Nowakowski, T. (2018). Mobbing – czyn niedozwolony czy nienależyte wykonanie zobowiązania. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2).

Oliphant, K. (2015). Basic questions of Tort Law from the perspective of England and Commonwealth. W: H. Koziol (red.), Basic Questions of Tort Law from a Comparative Perspective. Wien.

Palmer, V. (2015). W: M. Bussani, A. J. Sebok, (red.), Comparative Tort Law: Global Perspective. Cheltenham, Northampton.

Perdeus, W. (2016). W: K. W. Baran (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa.

Piotrowski, W. (2009). Prawo do odszkodowania w świetle norm Kodeksu pracy i Konstytucji RP. W: Z. Góral (red.), Z zagadnień współczesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewandowskiego. Warszawa.

Radwański, Z. Olejniczak, A. (2012). Zobowiązania – część ogólna. Warszawa.

Robaczyński, W. Księżak, P. (2012). Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jako czyn niedozwolony. W: M. Nesterowicz (red.), Czyny niedozwolone w prawie polskim i prawie porównawczym. Materiały IV ogólnopolskiego Zjazdu Cywilistów, Toruń 2011. Warszawa.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 

dr Aleksandra Ziętek-Capiga

Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji

e-mail: a.zietek-capiga@wpia.uw.edu.pl

 

Dyskryminacja pośrednia ze względu na wiek - zatrudnianie nauczycieli

Trybunał Sprawiedliwości UE 14 lutego 2019 r. wydał wyrok w sprawie C-154/18, Tomás Horgan, Claire Keegan przeciwko Minister for Education & Skills, Minister for Finance, Minister for Public Expenditure & Reform, Ireland, Attorney General, dotyczący problemu dyskryminacji ze względu na wiek w zatrudnieniu nauczycieli.

Słowa kluczowe: równe traktowanie w zakresie zatrudnienia i pracy, dyskryminacja pośrednia ze względu na wiek, zatrudnianie nauczycieli.

Indirect discrimination on grounds of age - teachers employment

The Court of Justice of the EU on 14 February 2019 issued a judgement in case C-154/18, Tomás Horgan, Claire Keegan vs. Minister for Education & Skills, Minister for Finance, Minister for Public Expenditure & Reform, Ireland, Attorney General, regarding the issue of the discrimination on grounds of age in the employment of teachers.

Keywords: equal treatment in employment and occupation, indirect discrimination on grounds of age, teachers employment.

 

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

dr Eliza Maniewska

Uniwersytet Warszawski

e-mail: e.maniewska@wpia.uw

Przywrócenie terminu z art. 264 k.p na wniesienie odwołania od rozwiązania umowy o pracę

Autorka dokonuje reasumpcji linii orzeczniczej Sądu Najwyższego w odniesieniu do kwestii przywrócenie terminu z art. 264 k.p na wniesienie odwołania od rozwiązania umowy o pracę. Omawia najnowszy judykat Sądu Najwyższego dotyczący tej problematyki.

Słowa kluczowe: termin dochodzenia roszczeń z art. 264 k.p. i jego przywrócenie.

Restore the time limit from Article 264 of Labour Code for appeal against termination of employment contract

The Author summarizes to the jurisprudence of the Supreme Court with regard to the issue of restore the time limit from Article 264 of Labour Code to appeal against termination of the employment contract; she discusses the latest judgment  of the Supreme Court regarding this issue.

Keywords: time limit to appeal against termination of employment contract.

Bibliografia

Maniewska, E. (2016). Długość terminów na dochodzenie przez pracownika roszczeń z tytułu rozwiązania umowy o pracę a zasada proporcjonalności. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (4).

 

Poniższe stałe rubryki nie mają charakteru artykułów naukowych/Permanent columns below do not have the status of scientific articles

 

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

 

Katarzyna Pietruszyńska-Jarosz

radca prawny, Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy

e-mail: katarzyna.pietruszynska@gip.pip.gov.pl

Umowa na zastępstwo

 

Nowe przepisy

 

Agnieszka Zwolińska, Uniwersytet Warszawski

e-mail: a.zwolinska@wpia.uw.edu.pl

Przegląd Dzienników Ustaw za 2019 r. od poz. 764 do poz. 1023

 

Jedność narodu a jedność związków zawodowych

 

W obliczu wyborów do Parlamentu Europejskiego i zbliżających się wyborów do naszego Sejmu i Senatu coraz częściej i mocnej było i jest słychać, zwłaszcza ze strony partii rządzącej, głosy wzywające do narodowej jedności, bo jest to niezbędny warunek siły naszego państwa i powodzenia obywateli. Wezwanie takie jest jak najbardziej uzasadnione z uwagi na głębię podziałów politycznych społeczeństwa, stanowiących konsekwencję polityki prowadzonej przez partie polityczne, w tym od lat głównie przez partię obecnie rządzącą. W istniejących warunkach hasło jedności narodu i zwartości wspólnoty narodowej jest mało wiarygodne i wręcz nieszczere, a co gorsze na jakieś istotniejsze złagodzenie sprzeczności, a nawet wrogości między głównymi obozami politycznymi oraz ich zwolennikami, trudno w najbliższych latach liczyć.

Jedności narodu oczywiście nie wyklucza konfliktów grupowych i innych, ale też jest jasne, że o narodowej jedności nie da się mówić, gdy poziom sprzeczności, konfliktów interesów i rozbieżności oczekiwań społecznych przekracza pewną granicę. Granica ta została już u nas dawno przekroczona i w związku z tym trudno mówić o jedności narodu. Kwestia jedności narodu ma – co zrozumiałe – wiele wymiarów, wśród których pojawia się między innymi pytanie, czy da się zapewnić jedność wspólnoty narodowej w warunkach rozbicia ruchu zawodowego. Godna sprawdzenia w związku z tym wydaje się teza, że jednym z ważniejszych warunków zapewnienia jedności narodu jest jedność związków zawodowych, a co najmniej brak zasadniczej sprzeczności w prowadzonej przez nie działalności. Inaczej można to ująć stawiając hipotezę, że jedność narodu realizuje się poprzez jedność związków zawodowych.

Wskazane twierdzenie godne jest nie tylko uwagi, ale wymaga także szerszej refleksji. W PRL odwołanie się do zgubnych efektów rozbicia ruchu związkowego w okresie międzywojennym stanowiło jedną z ważniejszej racji na rzecz rezygnacji z pluralizmu i ustanowienia zasady monizmu związkowego, polegającego na powołaniu ustawą Zrzeszenia Związków Zawodowych jako ogólnej struktury związkowej obejmującej wszystkie związki zawodowe (branżowe). Przywrócenie w 1980 r. pluralizmu związkowego nie musiało prowadzić do rozbicia ruchu zawodowego i głębokich podziałów między związkami zawodowymi. Z różnych powodów stało się wszakże inaczej, zwłaszcza z uwagi na szczególną polityczną genezę i polityczne uwikłanie Solidarności i później powstałego OPZZ. OPZZ powiązany był z PZPR, choć dość skutecznie starał się działać w sposób autonomiczny. Solidarność od początku była nie tylko zawiązkiem zawodowym, lecz także ruchem społeczno-politycznym i tym samym od początku uwikłana była w politykę. W toku obrad Okrągłego Stołu (w którym uczestniczyłem jako ekspert strony rządowej w podstoliku do spraw związków zawodowych) istniała obawa, że dojdzie do wykopania nieprzekraczalnego rowu między OPZZ i Solidarnością, już chociażby przez sam fakt, że obie te organizacje związkowe były stronami (obok strony rządowej) czynionych ustaleń. Obawy o pogłębienie się rozbicia ruchu związkowego w wyniku prowadzonych obrad - w których wypowiadałem się na rzecz jego zwartości - na szczęście nie sprawdziły się, co na plus należy zapisać  zarówno Solidarności jak i OPZZ.

OPZZ powiązana była z PZPR a później z SLD, a obecnie - co ciekawe - akcentuje się jej związki z Platformą Obywatelską, na co wskazują chociażby twierdzenia niektórych polityków i publicystów, że decyzja o strajku nauczycieli podjęta została w gabinecie szefa tej Platformy. Solidarność od 1989 r. stała się organizacją, z której rekrutowali się główni politycy partii rządzących i instytucji państwowych. Kadrowe powiązania między związkami zawodowymi a partiami politycznymi i organami władzy publicznej były i są więc ewidentne.

Dla związków zawodowych w ostatnich latach, oprócz tego, że w szerokim zakresie stały się one rezerwuarem kadr zwłaszcza dla ugrupowania rządzącego, znamiennych jest także kilka innych zjawisk i tendencji. Po pierwsze, wbrew głoszonym deklaracjom związki zawodowe nie tylko nie ograniczyły swoich powiązań z polityką, w tym zwłaszcza z partiami politycznymi, ale je wręcz nasiliły. Po drugie, dotyczy to w pierwszym rzędzie Solidarności, która uznała, że swoje cele będzie realizowała za pośrednictwem PiS. Liczyła na to, że PiS stanie się narzędziem w jej rękach, a - zgodnie z tym co można było przewidzieć - w gruncie rzeczy stała się ona zakładnikiem i instrumentem polityki tej partii. Przykładu dostarcza tu chociażby strajk nauczyciel, do którego Solidarność nie przystąpiła zawierając separatystyczne porozumienie z rządem. Widać tu analogię do praktyki polegającej na wcielaniu w życie leninowskiej zasady roli związków zawodowych jako transmisji partii (PZPR) do mas, w tym przypadku polegającej na tym, że Solidarność stała się pasem transmisyjnym polityki PiS do mas członkowskich i szerzej do społeczeństwa. Po trzecie, powiązanie związków zawodowych z polityką, a zwłaszcza ścisłe uzależnianie ich działań od  zamierzeń i celów określonych partii politycznych, sprawia, że różnice w polityce tych partii przenoszą się niejako na inne widzenie spraw przez poszczególne związki zawodowe. Im więc głębsze są różnice w celach i polityce partii politycznych, tym większe prawdopodobieństwo i groźba odbicia się tych różnic w działalności związków zawodowych powiązanych czy wręcz afiliowanych przy tej lub innej partii. Między ugrupowaniem rządzącym i jego polityką a ugrupowaniami opozycyjnymi toczy się obecnie zażarta walka, skutkiem której są głębokie podziały społeczne i często wrogość we wzajemnych stosunkach. Ten stan rzeczy nie może nie mieć wpływu na postrzeganie wartości i celów oraz wybór strategii przez powiązane z partiami politycznymi związki zawodowe. Pogłębianie się różnic między partiami politycznymi niejako z istoty rzeczy, w sytuacji nasilania się upartyjnienia związków zawodowych, z czym mamy do czynienia w ostatnich latach, musi prowadzić także do większego rozbicia ruchu zawodowego. Po czwarte, przeniesienie się walki partyjnej na zawiązki zawodowe w ostatnich latach powoduje coraz większe ich rozbicie i zantagonizowanie, czego szczególnym świadectwem jest strajk nauczycieli, i co prowadzi do wyraźnego osłabienia ruchu zawodowego. Pluralizm związków zawodowych nie może powodować przekreślenia ustawowej zasady, że związki zawodowe są po to, by reprezentować i bronić praw i interesów świata pracy, a nie być narzędziem w rękach tej czy innej partii politycznej. Realizacja tej zasady staje się zaś iluzoryczna w sytuacji, gdy związki zawodowe stają się przybudówkami partii politycznych, zwłaszcza w warunkach fundamentalnego podziału społeczeństwa, ponieważ prowadzi to do równie głębokiego zantagonizowania ruchu zawodowego, uniemożliwiającego osiąganie celów wskazanych w ustawie. To z kolei w ogóle grozi marginalizacją związków zawodowych i brakiem do nich zaufania tych, którzy mają być przez nie reprezentowani i których praw i interesów mają one bronić.

Doświadczenie historyczne pokazuje, że o jedności narodu nie może być mowy bez istnienia i funkcjonowania związków zawodowych, gdyż pracownicy (zatrudnieni) są zbyt ważną grupą społeczną, by byli pozbawieni organizacji, które mają na celu reprezentację i obronę ich praw i interesów. Ruch związkowy nie może być przy tym zbyt zantagonizowany. W obecnej sytuacji w naszym kraju warunkiem jest tu realne, a nie deklarowane odpartyjnienie ruchu związkowego. Inaczej mówiąc, warunkiem jedności narodu jest istnienie w miarę silnych, o dużej liczbie członków, związków zawodowych, czego nie da się osiągnąć w warunkach ich upartyjnienia. Myśląc realnie o jedności narodu należy między innymi stworzyć warunki minimalnej jedności związków zawodowych, przy zachowaniu ich organizacyjnego pluralizmu. Odpartyjnienie związków zawodowych to zadanie nie tylko dla związków zawodowych, ale także i dla partii politycznych, które nie powinny wykorzystywać ich do swojej gry. Partia, która realnie chce budować jedność narodu, nie może więc traktować związków zawodowych jako rodzaju pasa transmisyjnego służącego do przekonywania ich członków i zwolenników do tego co chce partia, przy której są one afiliowane.

Bez odpowiednio pojętej jedności związków zawodowych nie ma jedności narodu. W obecnej sytuacji szczególnie ważnym warunkiem jedności związków zawodowych jest zaś odpartyjnienie ruchu zawodowego, a to z kolei zależy zarówno od tych związków jak i od partii politycznych. Dopóki nic w tej sferze nie ulegnie modyfikacji, to wzywanie do jedności narodu będzie raczej oszukańczym sloganem niż realną obietnicą prawdziwej i pożądanej zmiany.

Walerian Sanetra

Odbiór osobisty 0 €
Kurier Inpost 4 €
Kurier FedEX 4 €
Inpost Paczkomaty 4 €
Free delivery in Reader's Club from 47 €