Praca i zabezpieczenie społeczne Nr 08/2009

W numerze:

Monika Gładoch

Przedstawicielstwo pracowników w dobie rozwoju gospodarki globalnej
Postępujący proces globalizacji dokonuje się poprzez umiędzynarodowienie przedsiębiorstw. Światowe korporacje nadają ton nie tylko stosunkom gospodarczym, ale także zmianom w obrębie zatrudnienia pracowników. Przestrzeganie norm prawa pracy oraz kształtowanie się zasad dialogu społecznego w ramach korporacji tworzy współczesny obraz stosunków pracy. W globalnych firmach wybiera się nowe organy przedstawicielskie załogi - europejskie i światowe rady zakładowe, zawiera się porozumienia zbiorowe o zasięgu ponadnarodowym oraz tworzy kodeksy dobrych praktyk. Zjawiska te świadczą o ciągłym rozwoju prawa pracy. Autorka zastanawia się nad przyszłością reprezentacji pracowników w nowych stosunkach gospodarczych. Rozważa, czy związki zawodowe mogą nadal pozostać organizacją krajową, czy też ich zadaniem jest aktywność ponadnarodowa, właśnie w obrębie światowych korporacji. Rozproszenie zakładowych organizacji związkowych (swoisty zakładowy pluralizm związkowy) znacznie utrudnia takie działania. Czy potrzebna jest zatem reforma systemu przedstawicielskiego w polskim prawie pracy?

Representation of Employees at the Time of Development of Global Economy
The article is dedicated to influence of global corporations on labour law. The future of labour law depends on global companies' compliance with its provisions. Globalization brings new challenges for representation of employees, and above all trade unions. The operation of global corporations proves that labour law standards are, to a vast extent, dependant on the strength and importance of employees' representatives, above all trade unions. At the level of international corporations, representatives of employees of national subsidiaries are appointed. Moreover, codes of good practices regulating the co-operation between an employer and trade unions are adopted. Therefore, it is inevitable for trade unions to think globally not only locally.

Studia i opracowania

Paweł Pettke

Społeczna inspekcja pracy - instytucja minionego czasu
Społeczna inspekcja pracy to instytucja zbiorowego i indywidualnego prawa pracy, która liczy sobie blisko 60 lat. W ostatnim okresie, będąc poza centrum zainteresowania nie tylko doktryny, pozostawała niezmiennie podstawowym orężem związków zawodowych w ich staraniach o poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy. Czy ten oręż jest właściwie zbudowany i stosowany? Autor podejmuje próbę udzielenia odpowiedzi na tak postawione pytanie, omawiając przepisy obowiązującej ustawy z 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy i odwołując się do wzorów wywodzących się z lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. W szczególności zwraca uwagę na wiele możliwości niezgodnego z duchem prawa i zasadami współżycia społecznego wykorzystania ustawy, którego celem jest wyłącznie uzyskanie dla dużej liczby działaczy związkowych takich gwarancji trwałości zatrudnienia, które pozostają poza zasięgiem "zwykłych pracowników". Zdaniem autora, społeczna inspekcja pracy jest instytucją minionego czasu i należy podjąć dyskusję nad tym, aby aktywność załóg skierować w stronę bardziej wydajnej, neutralnej i demokratycznej instytucji konsultacji z zakresu bhp.

Social Control of Labour Conditions
The author presents critical analysis of legal solutions referring to social control of labour conditions in Poland. He analyzes the regulations in force comparing them with historical solutions dated from 1950. He also pays attention to the fact that the lack of precision and gaps in law are the reason of misusing law. Trade unions, organizing elections, choose employees who are responsible for social control of labour conditions. Later, supervising their work they misuse legal regulations and they make up privileges for trade unionists.

Wykładnia i praktyka

Anna Dubowik

Rygory selekcyjne i nabór do służby cywilnej w świetle ustawy z 2008 r.
Ustawa o służbie cywilnej z 21 listopada 2008 r. proklamuje zasadę otwartego i konkurencyjnego naboru do służby cywilnej, jednak poszczególne rozwiązania ustawowe mogą wzbudzać wątpliwości co do pełnej realizacji celów zakładanych przez ustawodawcę. Ustawa określa warunki zatrudnienia podlegające weryfikacji w procesie naboru i umożliwia zatrudnianie cudzoziemców na niektórych stanowiskach w korpusie służby cywilnej. Rygory selekcyjne w służbie cywilnej mają niejednolity charakter prawny - najbardziej ogólna jest przesłanka nieposzlakowanej opinii, której weryfikacja może nastręczać trudności. Stopień szczegółowości regulacji poszczególnych etapów naboru jest zróżnicowany. Merytoryczna faza naboru przesądzająca o wyłonieniu kandydata na stanowisko urzędnicze w istocie nie została unormowana, podobnie jak w przypadku konkursowego naboru na wyższe stanowiska w służbie cywilnej. Na tle regulacji odnoszącej się do zakresu przedmiotowego informacji o wyniku naboru mogą powstać niejasności co do tego, czy obejmuje ona także użyte w procesie testy i badania psychologiczne.

Selection and Recruitment of Employees in Civil Service
According to the Civil Service Act of 21 November 2008 the recruitment to Civil Service is open and competitive. Any citizen is entitled to reach full information about vacancies in the civil service. Every candidate taking part in recruitment procedure must meet some conditions required by the law. One of them is unblemished reputation. Under Act of 2008 not only polish citizens are entitled to apply for vacant positions. Civil Service Act regulates procedure of recruitment of employees, competitions for senior posts and qualification procedure for members of Civil Service to become a nominated civil servant (this position guarantees professional stability). Generally the new law implements a principle of equal and transparent recruitment to Civil Service. Some aspects and phases recruitment's procedures are not sufficiently clear. These shortcomings weaken transparency recruitment to Civil Service.

Monika Latos-Miłkowska

Zakres podmiotowy ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy
Regulacja zakresu podmiotowego ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy nadal budzi wiele pytań i wątpliwości. Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie w tej ustawie szczególnych w stosunku do kodeksu pracy definicji pracownika i pracodawcy. Dodatkowo wprowadzono przepisy wyłączające określone kategorie podmiotów z zakresu stosowania ustawy. Z drugiej zaś strony rozciągnięto jej stosowanie na niektóre podmioty zagraniczne. Wszystko to sprawia, że regulacja zakresu podmiotowego ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych jest skomplikowana i mało zrozumiała. Autorka podejmuje próbę analizy tej regulacji, której celem jest nie tylko wyjaśnienie przyjętych przez ustawodawcę rozwiązań, ale również ocena ich uwarunkowań merytorycznych i aksjologicznych oraz zgodności z nowo wydaną dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/94/WE z 22 października 2008 r. w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy.

The Subjective Scope of the Law on the Protection of Employees' Claims in Case of the Employer's Insolvency
The regulation of the subjective scope of the Law on the protection of employees' claims in case of employer's insolvency rises a lot of questions and doubts. The legislator has decided to use a particular definition of employer and employee, different than in the labour code. Additionally, some groups of subjects has been expressly excluded from the scope of this Law. From the other side, some foreign employers can benefit of its guarantees. Altogether it causes that the regulation of subjective scope of the law on the protection of employees claims in case of employe's insolvency is too complicated and not understandable. In this article the author tries to analyse and estimate the questioned regulation, its reasons, and the compliance with a new 2008/94/WE Directive.

Krzysztof Czichy

Obowiązek trzeźwości i skutki jego naruszenia
Zachowanie trzeźwości jest jednym z podstawowych obowiązków każdego pracownika, mimo iż nie wynika on wprost z żadnego przepisu prawa pracy. Jednak jego naruszenie pociąga za sobą poważne konsekwencje. Autor szczegółowo omawia źródło i zakres tego obowiązku oraz skutki jego naruszenia.

The Obligation to Remain Sober and the Result of Breaking this Duty
To remain sober during the working hours is the one of the basic duties inflicted on every employee although this obligation isn't regulated strictly in labor regulations. However breaking this duty may involve serious consequences to employee. The author tries to present in details not only the source of the obligation but also it's scope and the results of breaking the obligation in this analysis.

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich

Przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości WE w sprawach z zakresu prawa pracy za rok 2008 (ochrona kobiet w ciąży i okresie poporodowym)

The Review of the Labour Law Jurisdiction in the 2008

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

Art. 43 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy

Article 43 of Act on the Protection of Employees in the Event of the Insolvency of their Employer

Marta Madej Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2008 r. (II PZP 4/08) dotyczącej pojęcia "sprawy z zakresu prawa pracy" w rozumieniu art. 476 § 1 k.p.c.

Comment to the Supreme Court's Decision of April 9th, 2008 (Case No II PZP 4/08) Concerned the Term "Labour Law Case" in the Meaning of Art. 476 par. 1 of the Code of Civil Procedure

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

Sprawy bhp

Nowe przepisy

Przegląd obejmuje Dzienniki Ustaw od numeru 103 z 1 lipca 2009 r. do numeru 116 z 23 lipca 2009 r.

Wskaźniki i składki ZUS

Wskaźniki i składki ZUS - stan prawny na 1 sierpnia 2009 r.