Best prices Special offers for members of the PWE book club The cheapest delivery

Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 09/2015

ISSN: 0032-6186
Pages: 48
Publication date: 2015
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Article price
As file to download
4.00
Buy article
Price of the magazine number
13.00
Annual subscription 2024 (12 consecutive numbers)
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
From number:
Semi-annual subscription 2024 (6 consecutive numbers)
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
From number:

Praca i Zabezpieczenie Społeczne 09/2015

 

Numer 09/2015 do pobrania w wersji PDF

 

Spis treści

 

Mikołaj Rylski
Równość i sprawiedliwość w prawie pracy - rozważania na tle art. 120 k.p. Część I

 

Autor prowadzi rozważania na temat równości i sprawiedliwości w zatrudnieniu na tle kodeksowych zasad odpowiedzialności pracodawcy za czyny swoich pracowników (art. 120 k.p.). W części I artykułu koncentruje się na ukazaniu praktycznych konsekwencji obowiązywania art. 120 k.p. dla interesów majątkowych pracodawcy oraz na wielopłaszczyznowym poszukiwaniu aksjologii dla wprowadzenia tej regulacji do kodeksu pracy. Druga część, która ukaże się w następnym numerze PiZS, będzie poświęcona szczegółowym rozważaniom na temat konkretnych dylematów interpretacyjnych, jakie wiążą się ze stosowaniem art. 120 k.p. w praktyce obrotu gospodarczego, takich jak m.in. odpowiedzialność subsydiarna pracownika w razie niezaspokojenia poszkodowanego z majątku pracodawcy czy też odpowiedzialność pracownika-kierowcy przed ubezpieczycielem pracodawcy za szkody wyrządzone osobie trzeciej w ruchu drogowym. Rozważania te są prowadzone z perspektywy i ze szczególnym uwzględnieniem postulatu równości i sprawiedliwości w zatrudnieniu.

 

Słowa kluczowe: sprawiedliwość w zatrudnieniu, równość w zatrudnieniu, odpowiedzialność pracodawcy, odpowiedzialność pracownika, zasada równego traktowania.

 

Equality and justice the labour law - deliberation against the background of article 120 of the Labour Code. Part I

 

The present work has focused on equality and justice in employment against the background of the statutory principles of an employer's liability for the acts of their employees (Art. 120 of the Labour Code). The publication is divided into two parts. The first partis devoted to practical consequences of Art. 120 of the Labour Code for financial interests of an employer, as well asmultifaceted search of axiology for introducing the regulation to the Labour Code. The second part contains a more detailed study of a specific interpretation dilemma connected with the use of Art. 120 of the Labour Code in business transactions such as, inter alia, subsidiary liability of an employee in case of dissatisfaction of an aggrieved party against the employer’s assets, or an employee-driver's liability to the employer’s insurer for damage caused to a third person while operating a motor vehicle on roadways. The analysis is conducted from the perspective and with particular consideration to the demand for equality and justice in employment.

 

Keywords: justice in employment, equality in employment, an employer's liability, an employee’s liability, the principle of equal treatment.

 

Studia i opracowania

 

Arkadiusz Sobczyk
Prawo dziecka do opieki rodziców jako uzasadnienie dla urlopu i zasiłku macierzyńskiego

 

Kluczowym zagadnieniem będącym przedmiotem analizy jest to, czy prawo do urlopu macierzyńskiego oraz zasiłku macierzyńskiego jest prawem pracowniczym rodziców, czy też jest to emanacja prawa dziecka do efektywnej opieki. Zdaniem autora prawo dziecka do opieki ma równie ważne, a czasem nawet ważniejsze znaczenie niż prawa rodziców. Widać to przede wszystkim w obligatoryjności urlopu macierzyńskiego. Nie oceniając zasadności takiego rozwiązania, autor dowodzi zarazem, że system prawa cechuje chaos, albowiem nie przewiduje on analogicznych zakazów dla matek niebędących pracownikami. Autor dowodzi także, że ścisłe powiązanie prawa do zasiłków z zatrudnieniem matki w dniu porodu jest całkowicie niewytłumaczalne. Sugeruje bowiem, że środki z zasiłków są wypłacane z wzajemnego ubezpieczenia prywatnego matki, podczas gdy zasiłki są finansowane z solidarystycznego systemu utworzonego z danin publicznych.

 

Słowa kluczowe: prawo dziecka do opieki, urlop macierzyński, obowiązek korzystania z urlopu macierzyńskiego, aksjologia urlopu macierzyńskiego, zasiłek macierzyński, równe traktowanie dzieci w zakresie prawa do opieki.

 

The child’s right to parental care as justification for maternity leave and benefits

 

The key issue which is the subject of the analysis is whether the right to maternity leave and maternity benefits is a right of the parents as employees, or is it the emanation of the rights of the child to receive effective care. In the text, the Author demonstrates that the right of the child to care is equally important, and sometimes even more important than the rights of parents. This can be seen especially in the obligatory character of maternity leave. Not assessing the merits of such a solution, the Author proves at the same time that the legal system is characterized by chaos, because it does not provide for similar prohibitions for mothers who are not employees. The Author also argues that the close link between the right to benefits and the employment of the mother on the day of birth is completely inexplicable. It suggests that the benefits are paid from a mutual private insurance of the mother, while benefits are financed from solidaristic system created with public levies.

 

Keywords: the child’s right to care, maternity leave, duty to make use of maternity leave, axiology of maternity leave, maternity benefit, equal treatment of children in regard to the right to care.

 

Wykładnia i praktyka

 

Barbara Godlewska-Bujok
Uprawnienia związane z rodzicielstwem – nowa odsłona

 

Artykuł dotyczy zmian w zakresie uprawnień związanych z rodzicielstwem, które zostały wprowadzone do kodeksu pracy w ostatniej nowelizacji w lipcu 2015 r., a wchodzą w życie od nowego roku. Nowelizacja przebudowuje system uprawnień rodzicielskich i ustanawia pewne instrumenty ochronne, choć - zdaniem autorki - nie jest pozbawiona elementów wymagających dopracowania.

 

Słowa kluczowe: prawo pracy, urlop macierzyński, urlop rodzicielski, zasiłek macierzyński.

 

New rights and entitlements related to parenthood - a new scene

 

Article concerns the amendment on the rights and entitlements related to parenthood, which were introduced to the Labour Code in the last amendment in July 2015, and will enter into force in the beginning of the new year. The amendment of the system of parental rights and entitlements and establish some protective instruments, although it is not deprived of the elements requiring refinement.

 

Keywords: labour law, Materna leave, parental leave, materna compensation.

 

Radosław Pacud
Retroaktywne skutki przekazania środków otwartych funduszy emerytalnych

 

Przymusowe umorzenie aktywów OFE w dniu 4 lutego 2014 r. oraz inne regulacje ustawy z 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych prowadzą do wstecznego uregulowania stanów faktycznych związanych ze środkami w OFE, które zostały zgromadzone do dnia wejścia w życie tej ustawy. Unormowania te wywierają retroaktywne skutki zarówno w zakresie długu państwa (umorzenie obligacji Skarbu Państwa przekazywanych przez OFE), jak i pozycji prawnej członka OFE (utrata pokrycia jednostek rozrachunkowych jako zabezpieczenia przyszłej emerytury). Autor podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy przeprowadzone zmiany mogą być uznane za dopuszczalne – retrospektywne, czy też z innych względów uzasadnione. Przewidziane w prawie skutki ustawy są takie, jakby dług państwa obsługiwany przez OFE w wysokości 151 mld złotych nigdy nie powstał, a członkowie OFE nigdy nie mieli pozyskiwanych od 1999 r. zabezpieczeń kapitałowych.

 

Słowa kluczowe: obligacje Skarbu Państwa, zabezpieczenia wypłat emerytur kapitałowych, OFE, działanie prawa wstecz.

 

Retroactive effects of transfer of financial means of opened pension funds

 

Compulsory redemption of assets belonging to Open Pension Fund on the day of 4 February 2014 and other regulations of the act from 6 May 2013 are leading for reactionary regulating the actual states of affairs connected with financial means in the Open Pension Fund which were attracted up to the effective date of this act. These regulations are producing retroactive effects both in the debt of the state (discontinuing treasury bonds handed over by the Open Pension Fund), as well as of legal position of the member Open Pension Fund (loss of covering and guarantee of retirement). The article is considering, whether conducted changes can be regarded acceptable or from any other reasons justified. Predicted effects of the act of law assume that the debt of the state handled by the Open Pension Fund equivalent to 151 bn PLN never even arose, and members of an Open Pension Fund never had capital securing future retirements in the value that had increased from 01.01.1999 till 4.02.2013.

 

Keywords: treasury bonds, securities of payments of capital retirement pensions, Open Pension Fund, operation of law backwards.

 

Joanna Szyjewska-Bagińska
Charakter prawa zastawu zabezpieczającego należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne

 

Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przysługuje prawo zastawu na wszystkich będących własnością dłużnika oraz stanowiących współwłasność łączną dłużnika i jego małżonka rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych. Prawo zastawnicze ustanowione dla zabezpieczenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wynika z art. 27 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W doktrynie istnieją wątpliwości dotyczące charakteru zastawu, a mianowicie czy prawo to jest zastawem ustawowym, czy skarbowym. Pomiędzy zastawem ustawowym a skarbowym istnieje bowiem istotna różnica. W artykule przedstawiono analizę tego zagadnienia dokonując wykładni językowej, systemowej oraz celowościowo-funkcjonalnej przepisu ustanawiającego prawo zastawnicze na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto ustalono, w jakim zakresie do analizowanego zastawu należy stosować przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa, których nie można stosować wprost, lecz w sposób jedynie „odpowiedni”.

 

Słowa kluczowe: ubezpieczenia społeczne, zastaw skarbowy, zastaw ustawowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

 

The nature of a lien securing receivables from social insurance contributions

 

The Social Insurance Institution is entitled to a lien on all movables and transferrable property rights owned by the debtor and constituting joint ownership of the debtor and his or her spouse. Right of lien, established to protect receivables from social insurance contributions stems from Art. 27 of the Act of 13 October 1998 on the Social Insurance System. In the doctrine, there are doubts about the nature of the lien, namely whether this right is a statutory or a tax lien. There is a significant difference between the statutory and tax lien. The paper presents an analysis of this issue by way of carrying out a language, system and purposefulness-functional interpretation of the provision establishing the right of lien in favor of the Social Insurance Institution. Moreover, it establishes to what extent, as regards the analyzed lien, provisions of the Tax Ordinance Act should be applied, which cannot be applied directly, but only in a “relevant” way.

 

Keywords: social insurance, tax lien, statutory lien, Social Insurance Institution.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 

Zwolnienia grupowe – zakres podmiotowy dyrektywy 98/59

 

Wprowadzeniu dyrektywy Rady 98/59 z dnia 20 lipca 1998 r. w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych towarzyszyło założenie, że ma ona na celu ochronę pracowników z jednoczesnym zapewnieniem zrównoważonego rozwoju gospodarczego państw członkowskich. Równowagę taką uzyskujemy w tej sferze m.in. dzięki zastosowaniu jednolitych kryteriów podmiotowych. Kolejne rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości potwierdzają, że polskie rozwiązania pozostają niezgodne z prawem unijnym.

 

Słowa kluczowe: zwolnienia grupowe, przedsiębiorstwo, zakład.

 

Collective redundancies - subject scope of the Directive 98/59

 

Introduction of the Council Directive 98/59/EC of 20 July 1998 on the approximation of the laws of the Member States relating to collective redundancies had assumed workers protection to be afforded while taking into account the need for balanced economic development of the member states. Such a balance requires – inter alia – the unified subject criteria to be applied. Consecutive judgements of the Court of Justice confirm Polish regulation contradicts the EU law in this matter.

 

Keywords: collective redundancies, undertaking, establishment.

 

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

 

Obowiązek opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych

 

W orzecznictwie Sądu Najwyższego doszło do rozbieżności w odniesieniu do zakresu obowiązku opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych. Sporne jest bowiem, czy składki na Fundusz Emerytur Pomostowych należy opłacać także za tych pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, co do których z góry wiadomo, że nie będą uprawnieni do emerytury pomostowej. Artykuł jest poświęcony szerszemu zaprezentowaniu judykatury Sądu Najwyższego w tej kwestii.

 

Słowa kluczowe: emerytura pomostowa, składki na ubezpieczenie społeczne, praca w szczególnych warunkach.

 

The obligation to pay contributions to the Bridging Pension Fund

 

Summary In the case-law of the Supreme Court there was a disagreement with reference to the scope of the obligation to pay contributions to the Bridging Pension Fund. It is disputed, the premiums for the Bridging Pension Fund also have to be paid for those employees performing work in special conditions or of a special nature for which we know in advance they will not be eligible for bridging retirement. The paper is devoted to a broader presentation of the jurisprudence of the Supreme Court on this issue.

 

Keywords: bridging pension, social security contributions, work in special conditions.

 

Konsultacje i wyjaśnienia

 

Nowe rozwiązania - umowy na czas określony

 

Nowe przepisy

 

Przegląd Dzienników Ustaw z 2015 r. od poz. 1076 do poz. 1274

 

Wskaźniki i składki ZUS - według stanu na dzień 1 września 2015 r.

Między ubezpieczeniem społecznym a zaopatrzeniem społecznym

 

W ujęciu modelowym ubezpieczenie społeczne w szczególności charakteryzuje to – pomijając kwestię jego obowiązkowości i prawa do świadczeń w razie aktualizacji ryzyka – że dotyczy ono wspólnoty ryzyka, której zakres podmiotowy wyznacza tzw. podleganie ubezpieczeniu czy tytuł ubezpieczeniowy, oraz że istnieje obowiązek opłacania składek, które są gromadzone w osobnym funduszu (Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Dla modelu zaopatrzenia społecznego znamienne jest zwłaszcza to, że nie ma obowiązku opłacania składek, nie tworzy się osobnego funduszu, na który by one wpływały, i w związku z tym świadczenia finansowane są bezpośrednio z budżetu państwa, a w konsekwencji brakuje konstrukcji objęcia ubezpieczeniem, dlatego trudno także mówić o wspólnocie ryzyka. Co do zasady, świadczenia w systemie ubezpieczenia społecznego mają być pokrywane ze zgromadzonych składek i dotyczą tylko osób ubezpieczonych. W modelu zaopatrzeniowym brak jest składek, a świadczenia są wypłacane bezpośrednio z budżetu i ponadto w miejsce ubezpieczonych mamy beneficjentów, których krąg wyznacza ustawodawca, nie będąc związany regułą, że należą się one tylko tym osobom, które opłacają lub za które opłacana jest składka, bo składki tej właśnie brakuje.

 

Obok tych dwóch rozwiązań systemowych ustawodawca wprowadza wszakże jeszcze inny model, który posiada część cech znamiennych dla ubezpieczenia społecznego i część właściwych zaopatrzeniu społecznemu, co oznacza, iż znajduje się on między ubezpieczeniem społecznym a zaopatrzeniem społecznym. W naszych warunkach takie pośrednie, hybrydowe rozwiązanie stanowi system świadczeń finansowanych z Funduszu Pracy, a do pewnego stopnia także z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Na Fundusz Pracy opłacane są składki (głównie przez pracodawców). Fundusz ten jest tzw. państwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw pracy. Z Funduszu tego są finansowane dziesiątki świadczeń, które w ustawie z 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określane są na ogół mianem usług i instrumentów rynku pracy. Tylko jednym z nich jest zasiłek dla bezrobotnych. Zasiłek ten nie jest świadczeniem ubezpieczeniowym, choćby dlatego, że na mocy ustawy z 2004 r. pracodawca opłaca składkę niezależnie od tytułu ubezpieczeniowego czy objęcia ubezpieczeniem. Tym niemniej zasiłek ten ma - w przeciwieństwie do innych świadczeń z Funduszu Pracy - pewne cechy świadczenia ubezpieczeniowego. Ważniejsze jest tu jednak to, że warunkiem korzystania z tzw. usług i instrumentów rynku pracy nie jest wcześniejsze pozostawanie w zatrudnieniu i związane z tym opłacanie składek. Ze świadczeń finansowanych z Funduszu Pracy korzystają w dużej mierze osoby, które nigdy nie pracowały a są bezrobotne, czy też osoby, które nie mają statusu osób bezrobotnych, a jedynie poszukują pracy lub się uczą. Nie ma w tym wypadku wspólnoty ryzyka wyznaczanej przez określenie kręgu osób, za które opłacana jest składka, lecz o tym, kto dostanie świadczenie, arbitralnie decyduje ustawodawca. Nic więc dziwnego, że stworzony system świadczeń z Funduszu Pracy jest dogodnym instrumentem w rękach państwa. Można sądzić, że stąd bierze się w ogóle skłonność państwa do wymyślania nowych funduszy celowych tworzonych ze składek czy wpłat określonych osób. Można także zaryzykować twierdzenie, że z reguły kozłami ofiarnymi rządowych pomysłów tworzenia finansowanych ze składek (wpłat) funduszy celowych stają się pracodawcy.

 

Konsekwencją odrzucenia konstrukcji ubezpieczenia społecznego w odniesieniu do stworzonego systemu świadczeń z Funduszu Pracy jest między innymi to, że wysokość zasiłku dla bezrobotnych bezpośrednio nie jest powiązana z wysokością opłacanej składki (choć pewien związek tu istnieje), gdyż nie zależy ona od wysokości uzyskiwanych przez pracownika zarobków, a przecież składka jest tym wyższa, im wyższe są zarobki pracownika (zatrudnionego). Wysokość zasiłku ustalona jest kwotowo, co oznacza, że pracownicy otrzymują takie samo świadczenie, bez względu na to, w jakiej wysokości była odprowadzana składka na Fundusz Pracy od ich wynagrodzenia za pracę. Takie rozwiązanie jest możliwe, a w każdym razie łatwiejsze do uzasadnienia, jeżeli świadczeń z Funduszu Pracy nie uznaje się za świadczenia z ubezpieczenia społecznego.

 

Obciążenie pracodawców obowiązkiem opłacania składek w związku z ryzykiem bezrobocia, które może dotknąć ich pracowników, wydaje się być uzasadnione i usprawiedliwione. Pojawia się jednak pytanie, czy pracodawcy powinni ponosić ciężar kosztów wynikających z bezrobocia osób, które nigdy nie pracowały czy też np. zajmowały się działalnością rolniczą. Ponadto pojawia się tu ogólniejsze pytanie, kto w ogóle odpowiada za bezrobocie, w tym bezrobocie osób wcześniej już zatrudnionych. Z art. 65 ust. 5 Konstytucji zdaje się wynikać, że to państwo, a nie pracodawcy, odpowiada za stan bezrobocia w naszym kraju, bowiem to władze publiczne mają prowadzić politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia. Trudno wprawdzie pracodawców w całości zwolnić od ponoszenia ciężarów koniecznych dla skutecznego przeciwdziałania bezrobociu, ale analiza rozwiązań przyjętych w ustawie z 2004 r. zdaje się wskazywać, że władza publiczna uznała, iż finansowe koszty walki z bezrobociem powinni ponosić przede wszystkim pracodawcy, niezależnie od tego, jaki mają wpływ na jego stan. Wiadomo, że ich wpływ na rozmiary i strukturę bezrobocia jest ograniczony oraz że wiele, jeżeli nie wszystko, zależy tu od prawidłowej polityki i działań władzy publicznej, zwłaszcza w sferze rozwoju gospodarczego i kształcenia uczniów oraz pracowników. Państwo wzięło na siebie zadania w zakresie działań organizacyjnych (w dużej mierze, jeżeli nie głównie, obciążyło nimi samorząd powiatowy – urzędy pracy), ale koszty tych działań finansuje przede wszystkim z kieszeni pracodawców, każąc im płacić składki na Fundusz Pracy. Jednocześnie - w gruncie rzeczy bez ich udziału - decyduje o tym, kto, kiedy i w jakim zakresie oraz formie będzie beneficjentem świadczeń w ten sposób finansowanych, co z uwagi na zawiłość i niezwykłą kazuistyczność ustanowionych unormowań prawnych może sprawiać, iż pracodawcy czują, że ich coś boli czy uwiera, ale nie bardzo wiedzą dlaczego.

 

Walerian Sanetra

Odbiór osobisty 0 €
Inpost Paczkomaty 4 €
Kurier Inpost 4 €
Kurier FedEX 4 €
Free delivery in Reader's Club from 47 €