Praca i zabezpieczenie społeczne Nr 11/2005

W numerze:
Adam Szałkowski

Kapitał społeczny jako czynnik efektywności pracy
W artykule ukazano problem kapitału społecznego jako subtelnego czynnika efektywności gospodarczej. Chodzi tu zwłaszcza o jego bezpośrednie związki z pracą człowieka. Kapitał ten wyłania się z podłoża kulturowego i w istocie swojej dotyczy etyki gospodarczych zachowań ludzi. Istotne treści kapitału społecznego można sprowadzić do wartości, norm i sieci determinujących relacje międzyludzkie umożliwiające osiągnięcie synergetycznego efektu współpracy ludzi wspartej wzajemnym zaufaniem.

Studia i opracowania

Paweł Korzyński

Przyczyny wstrzymania projektu dyrektywy w sprawie pracowników tymczasowych
We wrześniu br. Komisja Europejska ogłosiła, że projekt dyrektywy w sprawie pracowników tymczasowych zostaje wstrzymany. Zadecydowały o tym liczne kontrowersje, które pojawiły się wokół projektu. Bardzo poważnym problemem były różnice w ustawodawstwach poszczególnych krajów, a także kwestia równego traktowania pracowników tymczasowych i pracowników zatrudnionych na stałe. Dla Polski wstrzymanie projektu dyrektywy wydaje się być korzystne, przede wszystkim ze względu na chęć uelastycznienia przepisów prawa pracy w przyszłości. Należy oczekiwać, że temat regulacji w sprawie pracowników tymczasowych niebawem powróci, ponieważ związki zawodowe negatywnie ustosunkowały się do decyzji Komisji Europejskiej, natomiast przewodniczący Komisji, Jose Manuel Barroso, zapewnił o potrzebie dalszej analizy regulacji dotyczącej pracowników tymczasowych.

Wykładnia i praktyka

Zbigniew Miczek

Wierzytelności z tytułu ubezpieczeń społecznych a postępowanie upadłościowe
Przedsiębiorca będący niewypłacalnym w rozumieniu przepisów ustawy z 28 marca 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze powinien wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Jednym z najważniejszych elementów postępowania upadłościowego jest ustalenie listy wierzytelności, gdyż umieszczenie na niej wierzyciela przesądza o jego prawie do udziału w postępowaniu, a zakwalifikowanie przysługującej mu wierzytelności do poszczególnych kategorii wierzycieli - o możliwości i kolejności jego zaspokojenia. Im wyższa kategoria, tym większe szanse na uzyskanie sum wynikających z planu podziału, co wiąże się ze sposobem zaspokajania wierzytelności przewidzianym w art. 344 ustawy. Każdy wierzyciel powinien być zainteresowany nie tylko prawidłowym jego umieszczeniem na liście wierzytelności, ale również tym, czy inni wierzyciele zostali zakwalifikowani do prawidłowej kategorii wierzytelności, gdyż może to mieć wpływ na możliwość i zakres jego zaspokojenia. Za nieprzezorne należy uznać działania wierzycieli w tym zakresie, które ograniczają się z reguły do sprawdzenia poprawności umieszczenia na liście tylko swojej wierzytelności, a rezygnują z możliwości weryfikacji listy wierzytelności w pozostałym zakresie, mimo przysługujących w tym zakresie uprawnień. Każdy wierzyciel ma bowiem prawo do wniesienia sprzeciwu co do uznania należności innego wierzyciela. Z powyższych względów przepisy regulujące te zagadnienia powinny być jasne i precyzyjne. Tymczasem uregulowania dotyczące zaliczania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne do poszczególnych kategorii zaspokajania wierzycieli ze względu na redakcję stosownych przepisów mogą rodzić wątpliwości co do sposobu ich interpretacji, a niewłaściwe ich zakwalifikowanie do innej, wyższej kategorii - do pokrzywdzenia pozostałych wierzycieli.

Aneta Korcz
Wojciech Maciejko

Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
Autorzy dokonują całościowej analizy wykroczeń, za które odpowiada bezrobotny oraz pracodawca, jeżeli w nieuprawniony sposób podejmują działania niweczące starania organów administracji publicznej o spadek bezrobocia i zwiększenie dostępu do pracy. Zwracają przy tym uwagę, że sfera promocji zatrudnienia jest regulowana przepisami prawa administracyjnego, zaś naruszenia tych przepisów są sankcjonowane przez prawo wykroczeń. We wnioskach końcowych autorzy stwierdzają, że obowiązujący system sankcji za niewykonywanie obowiązków względem powiatowych urzędów pracy nie stwarza wystarczających gwarancji dla skuteczności publicznego pośrednictwa pracy. W szczególności wskazują, iż żadną sankcją, ani administracyjną, ani wykroczeniową, nie został objęty podstawowy dla pośrednictwa pracy, nałożony na pracodawców obowiązek zawiadomienia organu o wolnym miejscu pracy.

Urszula Jackowiak

Wcześniejsze emerytury dla kobiet
Wdrażana stopniowo reforma ubezpieczeń społecznych wśród licznych zmian m.in. ograniczyła w czasie możliwość przechodzenia pracowników na tzw. wcześniejszą emeryturę. W okresie do 31 grudnia 2007 r. prawo do wcześniejszej emerytury zostało uzależnione od spełnienia ustawowo określonych warunków, które są zróżnicowane w zależności od daty urodzenia osoby zainteresowanej. Autorka artykułu zwraca uwagę nie tylko na uwarunkowanie prawa do emerytury, ale również na wynikające stąd konsekwencje dla kobiet uprawnionych do takiego świadczenia.

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

Zdzisław Kubot

Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 22 września 2004 r. (I I PZP 6/04) w sprawie kwalifikacji prawnej spółki kapitałowej jako zakładu opieki zdrowotnej

Skarga na przewlekłość postępowania w sprawach cywilnych - cz. 2

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

Prawo pracy w służbie zdrowia

Konsultacje i wyjaśnienia

Wynagrodzenie za pracę i jego zmiany

Nowe przepisy

Przegląd obejmuje Dzienniki Ustaw od numeru 179 z 19 września 2005 r. do numeru 209 z 26 października 2005 r.

Wskaźniki i składki ZUS

Według stanu na dzień 1 listopada 2005 r.

Przegląd wydawnictw

Gabriela Jyż, Prawo do wynagrodzenia za projekty wynalazcze rec. Walerian Sanetra