Best prices Special offers for members of the PWE book club The cheapest delivery

Labour and Social Security Journal 11/2018

ISSN: 0032-6186
Pages: 48
Publication date: 2018
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Price of the magazine number
14.00
Annual subscription 2024 (12 consecutive numbers)
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
From number:
Semi-annual subscription 2024 (6 consecutive numbers)
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
From number:

Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 11/2018 
Rok LIX nr 11 (listopad) ISSN 0032-6186

 

Plik do pobrania

Spis treści/Content list

 

Artykuły

 

Maciej Jakub Zieliński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

e-mail: maciej.zielinski@amu.edu.pl

Pracownicze plany kapitałowe – nowa forma zabezpieczenia społecznego? Wybrane kontrowersje na tle podstawowych założeń ustawy o PPK

 

4 października 2018 r. Sejm przyjął ustawę o pracowniczych planach kapitałowych. Plany te wymykają się spod tradycyjnych klasyfikacji wykorzystywanych dla opisu poszczególnych filarów systemu emerytalnego w Polsce. Ustawa unika kwalifikowania ich jako formy realizacji konstytucyjnego zabezpieczenia społecznego, które statuuje art. 67 ust. 1 Konstytucji RP. Tymczasem w zależności od przyjętego stanowiska w tym zakresie zasadnicze założenia ustawy budzą wiele zastrzeżeń, głównie natury konstytucyjnej. Autor przedstawia kontrowersje związane z kształtem rozwiązań zawartych w ustawie o PPK.

 

Słowa kluczowe: pracownicze plany kapitałowe, zabezpieczenie społeczne, kwalifikacja.

 

Employee capital plans - a new form of social security? Selected controversies over basic tenets of the EPC Act

 

On 4 October 2018 the act on employee capital plans was adopted by the lower house of the Polish Parliament. These plans elude traditional classifications used to describe pillars of the Polish pension system. The act in question a voids qualifying them as forms of implementation of the right to social security enshrined in Article 67 section 1 of the Constitution of the Republic of Poland. Yet, depending on such qualification, basic assumptions of the act raise a number of doubts, mainly of a constitutional nature. The paper discusses these doubts.

 

Keywords: employee capital plans, social security, qualification.

 

Bibliografia/ References
Banaszak, B. (2012). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Garlicki, L. (2003). Artykuł 67. W: L. Garlicki (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom III. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Grzybowski, S. (1974). System prawa cywilnego. Tom 1. Część ogólna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Jędrasik-Jankowska, I. (2010). Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego. Warszawa: LexisNexis.
Kaczyński, L. (1986). Pojęcie zabezpieczenia społecznego i kryterium rozróżniania jego technik. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (5-6).
Kalina-Prasznic, U. (2009). Otwarte fundusze emerytalne – wczoraj i dziś. W: B. Wagner, J. Gajos (red.), Dziesięć lat reformy emerytalnej w Polsce. Kudowa Zdrój: Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Kolasiński, K. (1990). Modele i funkcja ubezpieczeń społecznych. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
Koperkiewicz-Mordel, K. Chróścielewski ,W. Nykiel, W. (2015). Polskie prawo podatkowe. Warszawa: Difin.
Krzywoń, A. (2001). Podatki i inne daniny publiczne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Lach, D. (2009). Powiernicza technika realizacji zabezpieczenia społecznego (na przykładzie ubezpieczenia zdrowotnego). Państwo i Prawo, (3).
Lach, D. (2013). Rola i zadania OFE a powiernicza technika realizacji zabezpieczenia emerytalnego. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (12).
Muszalski, W. (1999). System emerytalny w koncepcji Banku Światowego. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (7-8).
Ślebzak, K. (2015). Prawo do zabezpieczenia społecznego w Konstytucji RP. Zagadnienia podstawowe. Warszawa: C.H. Beck.
Ślebzak, K. (2016). Komentarz do art. 67 Konstytucji RP. W: M. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86. Warszawa: C.H. Beck. 
Zacher, H.F. (1988). Sozialversicherung, Soziale Sicherheit, Handwörterbuch der Versicherung. Karlsruhe: VerlagVersicherungswirtschaft (VVW).
Zieliński, M.J. (2016). Otwarte fundusze emerytalne jako wykonawcy ubezpieczenia społecznego w świetle swobody przepływu kapitału i swobody świadczenia usług w Unii Europejskiej. Warszawa: C.H. Beck.

 

Michał Raczkowski, Uniwersytet Warszawski

mail: m.raczkowski@wpia.uw.edu.pl

Antiquae famae custos? Trade unions and politics in Poland

 

The activity of trade unions on a political arena in Poland has certainly historical traditions. The transformation of 1989 did not the will to play an important role in politics, at least for “Solidarność”. Apart from sociological or psychological reasons, there are several ones of legal nature, why it occurs. Hereby presented remarks tend to synthetically present them.

 

Keywords: trade union, labor legislation, politics

 

Antiquae famae custos? Związki zawodowe a polityka w Polsce

 

Aktywność polityczna związków zawodowych w Polsce cieszy się długą tradycją. Transformacja z 1989 r. jej nie zmniejszyła, przynajmniej w odniesieniu do NSZZ „Solidarność”. Oprócz przyczyn o charakterze społecznym czy psychologicznym istnieją istotne kwestie prawne, które do tego skłaniają. Artykuł stanowi próbę ich syntetycznego wskazania.

 

Słowa kluczowe: związek zawodowy, ustawodawstwo pracy, polityka.

 

Bibliografia/ References
363rd Report of the Committee on Freedom of Association, http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocument/wcms_176577.pdf (access of May 23, 2015).
Davies, N. (1983). God’s playground. The history of Poland, vol. 2. Oxford.
Davies, N. (1989). Zmiana (Polska 1978-1988). Tygodnik Powszechny, (13). 
Florek, L. (2010). Ustawa i umowa w prawie pracy. Warszawa.
Florek, L. Zieliński, T. (1996). Prawo pracy. Warszawa.
Gardawski, J. (2012). In: J. Gardawski, A. Mrozowicki, J. Czarzasty, Trade unions in Poland. Report 123. Brussels, available at (access of May 23, 2015), https://www.etui.org/content/download/6395/60671/file/12+ETUI-Poland+R123+Web+Version.pdf
Goździewicz, G. (2000). Rola związków zawodowych w tworzeniu prawa pracy. In: L. Florek. (ed.), Źródła prawa pracy. Warszawa.
Hajn, Z. (2000). Rola organizacji pracodawców w tworzeniu prawa pracy. In: L. Florek (ed.), Źródła prawa pracy. Warszawa.
Hajn, Z. (2010). Prawo zrzeszania się w związkach zawodowych – prawo pracowników czy prawo ludzi pracy? In: A. Wypych-Żywicka, M. Tomaszewska, J. Stelina (ed.), Zbiorowe prawo pracy w XXI wieku. Gdańsk.
Hajn, Z. (2013). Zbiorowe prawo pracy. Zarys systemu. Warszawa.
Roszkowski, W. (1998). Historia Polski 1914-1997. Warszawa.
Sanetra, W. (2001). Prawo pracy a polityka. In: Prawo pracy u progu XXI wieku. Białystok.
Seweryński, M. (1999). Polish Labour Law. From Communism to Democracy. Warszawa.
Seweryński, M. (2000). Problemy statusu prawnego związków zawodowych. In: G. Goździewicz (ed.), Zbiorowe prawo pracy w gospodarce rynkowej. Toruń.
Seweryński, M. (2006). Problemy legislacyjne zbiorowego prawa pracy. In: T. Zieliński, Prawo pracy RP w obliczu przemian. Warszawa.

 

Studia i opracowania

 

Urszula Moszczyńska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

e-mail: u.moszczynska@gmail.com

100 lat rozpoznawania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych

 

Do refleksji nad tytułowym zagadnieniem skłania przypadająca w tym roku setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Artykuł pokazuje drogi rozwoju ubezpieczeń społecznych oraz rozpoznawania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych od momentu odzyskania przez Polskę niepodległości do chwili obecnej. W toku tego rozwoju dokonywano wielu reform, wśród których można wyróżnić, do 1985 roku, uchwalenie ustawy o ubezpieczeniu społecznym, ustawy Prawo o sądach ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o okręgowych sądach pracy i ubezpieczeń społecznych. Od 1985 r. sprawy na etapie sądowym są rozpoznawane przez sądy powszechne. Z kolei realizacja ubezpieczeń społecznych – na etapie przedsądowym – należy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

 

Słowa kluczowe: ubezpieczenia społeczne, sąd, postępowanie, historia.

 

100 years of hearing cases in the field of social insurance

 

The article concerns the development of the way of social insurance realisation and the hearing of cases in the field of social insurance from the moment Poland regained its independence up to the present. In the course of this development, many reforms were carried out, among which one can distinguish, by 1985, the passing the act on social insurance, the act on social insurance courts and the act on district labor and social insurance courts. From this date up to the present, cases at the judicial stage are heard by common courts. The realisation of social insurance – at the pre-litigationstage – is entrusted to the Social Insurance Institution.

 

Keywords: social insurance, court, proceeding, history.

 

Bibliografia/ References
Cholewa-Klimek, M. (2010). Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Warszawa: LexisNexis, Lex/el.
Dyboski, T. (1938). Nowy etap kodyfikacji prawa o ubezpieczeniu społecznym. Przegląd Ubezpieczeń Społecznych, (6).
Dyboski, T. (1939). Ubezpieczenia społeczne w Polsce w ostatnich latach. Podstawy ustawodawcze i organizacja. Warszawa: Instytut Spraw Społecznych.
Gajda-Durlik, M. (2011). Regulacja prawna postępowania w sprawach emerytalno-rentowych – uwagi na tle ujęcia legislacyjnego po nowelizacji z 2011 r. Administracja: Teoria, Dydaktyka, Praktyka, 3(24).
Jakubiec, D. (2007). Pierwsze polskie instytucje ubezpieczeń społecznych: zarys historii i ustroju. Warszawa: Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Jędrasik-Jankowska, I. (2017). Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego. Warszawa: Wolters Kluwer.
Knoppek, K. (2015). Postępowanie cywilne. Pytania i odpowiedzi. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kolasiński, K. (1974). Charakter prawny sporów z zakresu ubezpieczenia społecznego. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Kolasiński, K. (1991). Postępowanie w sprawach ubezpieczeniowych. W: C. Jackowiak (red.), Rozwój ubezpieczeń społecznych w Polsce, cz. I, Dwudziestolecie międzywojenne. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Makarzec, P. (2012). Ubezpieczenia społeczne w II RP. Zeszyty Naukowe WSEI, seria: Administracja, (1).
Malaka, A. (2013).Ustawa scaleniowa – okoliczności jej uchwalenia i znaczenie dla rozwoju ubezpieczenia społecznego. W: Ł. Kucharczyk-Rok (red.), Ubezpieczenie społeczne – dawniej i dziś. W 80-lecie uchwalenia ustawy o ubezpieczeniu społecznym. Wrocław: Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Modliński, E. (1946). Sądy ubezpieczeń społecznych jako szczególne sądy administracyjne. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej.
Organiściak, W. (2010). Prawo ubezpieczeń społecznych II Rzeczpospolitej (Szkic dla celów dydaktycznych) W: A. Lityński (red.), Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego. Z dziejów prawa. Tom 3, (11).
Sanetra, W. (2011). Właściwość sądów powszechnych (sądów pracy i ubezpieczeń społecznych) i sądów administracyjnych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. W: M. Błachucki, T. Górzyńska (red.), Aktualne problemy rozgraniczenia właściwości sądów administracyjnych i powszechnych. Warszawa: Naczelny Sąd Administracyjny.
Świątkowski, A. (1986). Droga sądowa w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Palestra, 30, (5-6).
Wrzyszcz, A. (2013). Organizacja niemieckiego resortu sprawiedliwości w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Annales Universitatis Marie Curie-Skłodowska, 60, (1).

 

Irena Boruta, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

i.boruta@uksw.eu.pl

Sprawozdanie z kolokwium „Ponownie przemyśleć solidarności w Europie”

 

Debata w ramach kolokwium nt. „Ponownie przemyśleć solidarności w Europie” odbyła się w dniach 18 i 19 czerwca 2018 r. w College de France w Paryżu. Pierwsza część kolokwium była poświęcona politykom: fiskalnej, monetarnej, ochrony środowiska i społecznej. Uczestnicy debaty skupili się na erozji systemów solidarności w tych dziedzinach, w szczególności w zakresie prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. Druga część kolokwium stanowiła otwarcie szerokiej, europejskiej dyskusji o kryzysie, jaki dotyka UE, i sposobów wyjścia z niego z perspektywy: Belgii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Niemiec, Polski, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Włoch i Szwecji. Kolokwium zaowocowało Listem otwartym „Demokracja w Europie”, sygnowanym przez większość jego uczestników, opublikowanym w najważniejszych krajowych dziennikach (w Polsce w „Rzeczpospolitej” z 3 października 2018 r.). Demokracja, tym samym solidarności zostały wskazane jako poszukiwane azymuty dla Europy.

 

Słowa kluczowe: kryzys UE, solidarność, demokracja.

 

Report of the Conference “Revisiting solidarity in Europe”

 

This report concerns a discussion held in the framework of the Conference “Revisiting solidarity in Europe” which was held on 18 and 19 June 2018 at the Collège de France in Paris. The first part of the conference  was devoted to policies: fiscal, monetary, environmental protection and social. The Speakers focused on erosion of systems of solidarity in these areas, especially - labour and social security law. The second part of conference was the entrance to a European-wide democratic debate on the profound and troubling crisis the Union is facing, and how to resolve it, from the perspective of:  Belgium, France, Germany, Great Britain, Greece, Italy, Poland, Portugal, Spain and Sweden. Once again, attention was paid, generally speaking, to deficits in solidarity in the respective countries. The follow up of the conference was an open letter from the majority of its participants, entitled "Democracy in Europe", published in the most important national dailies (in Poland, in the Rzeczpospolita of 8/10 2018). Democracy and thus solidarity were indicated in it as searched azimuths for the EU.

 

Keywords: crisis of EU, solidarity, democracy.

 

Wykładnia i praktyka

 

Monika Gładoch, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

e-mail: gladoch_law@wp.pl

Specyfika zatrudnienia artystów na podstawie umowy o pracę

 

Podstawa zatrudnienia artystów bywa różna, w zależności od ich wyboru, okoliczności podjęcia pracy lub jej charakteru. Mogą zdecydować się na kontrakt, czyli umowę prawa cywilnego, samozatrudnienie lub umowę o pracę. W publicznych jednostkach kultury ugruntowanym zwyczajem jest nawiązywanie z artystami stosunku pracy. Należą do nich aktorzy, reżyserzy, muzycy, śpiewacy, tancerze, dyrygenci i in. W stosunku do artystów pracodawca z reguły ma inne oczekiwania niż od pracowników administracyjnych. Wynikają one przede wszystkim z charakteru ich pracy, lecz także specyfiki jej wykonywania. Niełatwo wykazać podporządkowanie artystów, które zasadniczo dotyczy organizacyjnej strony pracy. Autorka przedstawia odrębności w zatrudnieniu artystów. Porusza problem nawiązywania, realizacji umowy i rozwiązywania umów o pracę.

 

Słowa kluczowe: umowa o pracę, zatrudnienie artystów, rozwiązywanie umowy o pracę, wynagrodzenie, zakaz konkurencji.

 

Distinctions of artists employment based on a contract of employment

 

The basis for employing artists are varies, depending on their choice, the circumstances of taking up a job or its nature. They have civil law contracts or contracts of employment. Sometimes they are self-employed. In many public cultural units, artists have contracts of employment. These include actors, directors, musicians, singers, dancers, conductors and others. In relation to artists, the employer usually has different expectations than from administrative employees. The author presents separations in the employment of artists. She addresses the problem of making, implementation of the contract and terminating employment contracts.

 

Keywords: contract of employment, employment of artists, termination of employment contract, salary, non-competition.

 

Bibliografia/ References
Cudowski, B. (2007). Dodatkowe zatrudnienie. Warszawa. 
Koczur, S. (2017). Granice kognicji sądu pracy w zakresie oceny umiejętności zawodowych jako przyczyny wypowiedzenia stosunku pracy z pracownikiem artystycznym. Monitor Prawa Pracy, (2).
Mitrus, L. (2018). Wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracownika. Warszawa.
Piątkowski, J. (2009). Prawo stosunku pracy. Toruń. 
Regulska-Cieślak, M. (2016). Przepisy prawa pracy w instytucjach kultury. W: M. Culepa (red.), Kadry i płace w instytucjach kultury. Warszawa.

 

Maciej Łaga, Uniwersytet Gdański

e-mail: mlaga@prawo.univ.gda.pl

Nowelizacja ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego

 

Autor omawia nowelizację ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz podejmuje próbę jej oceny. Zmiany wprowadzone do ustawy są efektem współpracy partnerów społecznych. Mają charakter kompleksowy – dotyczą wielu różnych zagadnień funkcjonowania zarówno Rady Dialogu Społecznego, jak i wojewódzkich rad dialogu społecznego. Można je podzielić na trzy główne grupy. Pierwsza grupa zmian dotyczy rozszerzenia kompetencji Rady. Druga grupa, jak określił to projektodawca, ma na celu wzmocnienie organizacyjne Rady. Trzecia grupa zmian obejmuje wojewódzkie rady dialogu społecznego. Ustawa nowelizująca nie zwiększa samodzielności organizacyjnej Rady, a tym samym nie realizuje dyspozycji art. 87 ustawy o Radzie Dialogu Społecznego. Zmiany w niej zawarte stanowią istotny krok w rozwoju instytucjonalnego dialogu społecznego w Polsce, ale na pewno nie krok przełomowy.

 

Słowa kluczowe: dialog społeczny, Rada Dialogu Społecznego, wojewódzkie rady dialogu społecznego.

 

The amendment of the act on Social Dialogue Council and other institutions of social dialogue

 

Author discusses the amendment of the act on Social Dialogue Council and other institutions of social dialogue and attempts to evaluate it. Considerations might be divided into 3 main groups. The first concerns broadening competences of the Council. The second group refers to, so-called by the author of the project, organizational strengthening of the Council. The third group of amendments regards regional social dialogue councils. The amending act does not increase organizational autonomy of the Council, and therefore is not accordant to art. 87 of the amended act. Included amendments are the next important step towards development of institutional social dialogue in Poland, but surely not the turning point.

 

Keywords: social dialogue, Social Dialogue Council, regional social dialogue councils.

 

Bibliografia/ References
Baran, K.W. (2002). Status prawny Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisji dialogu społecznego. Polityka Społeczna, (7), 40-42.
Gładoch, M. (2016). Rada Dialogu Społecznego – nowe regulacje w zakresie trójpartnerstwa. Monitor Prawa Pracy,(11), 566-571. 
Łaga, M. Stelina, J. Szmit, J. (2016). Rada Dialogu Społecznego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Szymański, M. (2017). Rada Dialogu Społecznego – w przededniu zmian. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (7), 23-28.
Wratny, J. (2016). Rada Dialogu Społecznego. Czy jeszcze instytucja zbiorowego prawa pracy? Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (10), 2-8.

 

Joanna May, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

e-mail: jmay@umk.pl

Zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej jako warunek przyznania prawa do wcześniejszej emerytury

 

Autorka omawia przesłanki przyznania prawa do wcześniejszej emerytury rolniczej, koncentrując uwagę na pojęciu „zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej”. Ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie definicji legalnej tego pojęcia. W ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników pojęcie „zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej” zostało wyjaśnione w art. 28 ust. 4 na potrzeby częściowego zawieszenia emerytury lub renty rolniczej, a nie przyznania prawa do tego świadczenia. Zdaniem autorki w tej sytuacji zasadne jest przyjęcie, że ta przesłanka przyznania prawa do wcześniejszej emerytury jest spełniona, gdy rolnik faktycznie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, a nie tylko w przypadkach określonych art. 28 ust. 4 ustawy.

 

Słowa kluczowe: ubezpieczenie społeczne rolników, zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej.

 

Cessation of an agricultural activity as a condition for granting the right to an early retirement

 

The Author discusses the conditions of granting the right to an earlier agricultural retirement, focusing on the concept of cessation of an agricultural activity. The legislator has not decided o introduce a legal definition of this concept.  In the Act on farmers' social insurance, the concept of "cessation of an agricultural activity" is explained in art. 28 section 4 for the purpose of partial suspension of an agricultural pension or disability pension, but not the right to this benefit. For this reason, in Author's opinion, it is reasonable to assume that this condition of granting the right to an early retirement is fulfilled when a farmer actually ceased to conduct agricultural activity, and not only in situations specified in art. 28 section 4.

 

Keywords: social insurance for farmers, cessation of an agricultural activity.

 

Bibliografia/ References
Grudzień, A. (2006). Pojęcie „prowadzenie działalności rolniczej” w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Ubezpieczenia w Rolnictwie, (29), 70-76. 
Jaskuła, W. (2006). Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., II UZP 5/04. Państwo i Prawo, (11), 119-123.  
Jaskuła, W. (2011). Prawo do emerytury rolniczej a prawo własności. Ubezpieczenia w Rolnictwie, (39), 86-103.
Niedośpiał, M. (1998). Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 5 października 1995 r., sygn. III AUa 280/95. Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych, (2), 79-81.
Niedośpiał, M. (2006). Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego z Warszawie z dnia 8 grudnia 2004 r., sygn. III AUa 598/04. Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych, (5), 83-89.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 

Aleksandra Ziętek-Capiga, Uniwersytet Warszawski

e-mail: a.zietek-capiga@wpia.uw.edu.pl

Zawieszenie stosowania przepisów dotyczących obniżenia wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego

 

Wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE w dniu 19 października 2018 r. wydała postanowienie w sprawie C-619/18 R, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym Polska została zobowiązana do natychmiastowego zawieszenia stosowania przepisów dotyczących obniżenia wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego.

 

Słowa kluczowe: wiek przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego, prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu, postępowanie w przedmiocie środków tymczasowych.

 

Suspension of the application of the provisions of legislation relating to the lowering of the retirement age for Supreme Court judges

 

On 19 October 2018, the Vice-President of the Court of Justice of the EU issued the order in the proceedings C 619/18 R, Commission vs. Poland, according to which Poland must immediately suspend the application of the provisions of legislation relating to the lowering of the retirement age for Supreme Court judges.

 

Keywords: retirement age for Supreme Court judges, right to an independent and impartial court, proceedings in the subject of interim measures.

 

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

 

Eliza Maniewska, Uniwersytet Warszawski

e-mail: e.maniewska@wpia.uw

Hierarchia między układem zbiorowym pracy a innym porozumieniem zbiorowym – najnowsze orzecznictwo

 

Autorka referuje najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące hierarchii między układem zbiorowym pracy a innym porozumieniem zbiorowym w odniesieniu do sytuacji, gdy inne porozumienie zbiorowe zostało zawarte później niż obowiązujący w zakładzie układ zbiorowy pracy.

 

Słowa kluczowe: źródła prawa pracy – hierarchia.

 

Hierarchy between collective bargaining agreement and another collective agreement - the latest case law

 

The author refers to the latest Supreme Court jurisprudence regarding the hierarchy between a collective bargainingagreement and another collective agreement in relation to the situation when another collective bargaining agreement was concluded later than the collective bargaining agreement binding in the establishment.

 

Keywords: sources of labor law - hierarchy.

 

Bibliografia/ References
Gersdorf, M. (1999). Problemy prawne związane z tzw. paktem socjalnym - kilka uwag praktycznych. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2).
Goździewicz, G. (1998). Charakter porozumień zbiorowych w prawie pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3).
Jaśkowski, K. Maniewska, E. (2013). Kodeks pracy. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem. Europejskie prawo pracy z orzecznictwem. Tom I. Warszawa.
Morawski, L. (2010). Zasady wykładni prawa. Toruń .
Sanetra, W. (1999). Układy zbiorowe pracy i inne porozumienia w świetle Konstytucji RP. W: W. Sanetra (red.), Prawo pracy. Z aktualnych zagadnień. Białystok. 
Seweryński, M. (2000). Porozumienia zbiorowe w prawie pracy. W: L. Florek (red.), Źródła prawa pracy. Warszawa. Wratny, J. (2002). Regulacja prawna swoistych źródeł prawa pracy. Uwagi de lege lata i de lege ferenda, Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (12).

 

Poniższe stałe rubryki nie mają charakteru artykułów naukowych/Permanent columns below do not have the status of scientific articles

 

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

 

Jeszcze o urlopie rodzicielskim

 

Nowe przepisy

 

Przegląd Dzienników Ustaw z 2018 r. od poz. 1864 do poz. 2031

 

Wskaźniki i składki ZUS - według stanu na dzień 1 listopada 2018 r.

 

 

W 100-lecie powstania polskiego prawa pracy


W 1918 r. Polska po 123 latach niewoli odzyskała niepodległość, ale nie znaczy to, że wraz z nią odzyskała także prawo pracy, bo wszak przed rozbiorami o prawie pracy jeszcze nikt w ogóle nie myślał, a zalążki tego prawa obowiązujące na obszarze dawnej Polski stanowiły cześć systemów prawnych (część prawa pracy) państw zaborczych i przez nie były tworzone. Odzyskując w 1918 r. niepodległość Polska nie odzyskała więc swojego prawa pracy, bo wcześniej takiego prawa w ogóle nie miała. Rok ten dopiero zapoczątkował powstanie (powstawanie) polskiego prawa pracy, czego szczególnym świadectwem w 1918 r. był dekret o ośmiogodzinnym dniu pracy. Mówiąc o powstaniu (powstawaniu) polskiego prawa pracy na myśli mamy głównie ustawy (dekrety, rozporządzenia) uchwalone począwszy od 1918 r. Polskim prawem pracy stały się jednak także akty normatywne obowiązujące wcześniej w trzech zaborach, które utrzymane zostały w mocy, choć w miarę unifikacji naszego prawa pracy sukcesywnie były usuwane z obowiązującego porządku prawnego. Niektóre relikty ustawodawstwa zaborczego przetrwały jednak aż do 1946 r. Powstałe począwszy od odzyskania niepodległości polskie prawo pracy składało się wiec z elementów starych i nowych, przy czym dzięki szybkiemu rozwojowi jego unormowań w zakresie jego treści stosunkowo intensywnie i szybko następowała jego unifikacja i tym samym eliminacja elementów starych, stanowiących pozostałość po państwach zaborczych.

Przedwojenne prawo pracy, zwłaszcza ustanowione w latach dwudziestych, słusznie oceniane było i jest jako stosunkowo postępowe, nastawione na ochronę słabszej strony stosunku pracy, tj. pracowników, jakkolwiek zarzucano mu jednocześnie fasadowość polegającą na zbyt częstym nierespektowaniu go w praktyce przez pracodawców. Pozytywnie oceniany jest także jego poziom techniczno-legislacyjny, a także to, że dzięki jego ustanawianiu stosunkowo szybko postępował także ogólny proces unifikacji i integracji całego systemu prawnego II Rzeczypospolitej. Prawo pracy, podobnie jak i unormowania innych gałęzi prawa, jest tworzone w wyniku działania wielu, różnorodnych i wielorako ze sobą powiązanych czynników i uwarunkowań o charakterze ekonomicznym, społecznym, politycznym, międzynarodowym, kulturowym, historycznym, ideologicznym, aksjologicznym, prakseologicznym czy cywilizacyjnym. W początkach rozwoju polskiego prawa pracy (zwłaszcza lata 1918-1924) dla rozwoju naszego prawa pracy szczególnie istotne znaczenie miały czynniki natury politycznej związane z obawą przejęcia władzy przez ugrupowania lewicowe i przyjęcia rozwiązań wzorowanych na systemie sowieckim.

Ścisłe powiązanie prawa pracy z polityką wyraża się między innymi w tym, że partie rządzące oraz ubiegające się o władzę często traktują je jako szczególnie znaczący instrument utrzymania lub jej zdobycia. To z kolei sprawia, że prawo pracy – mimo iż jest prawem życia codziennego a to wymaga stabilności – podlega nagminnym zmianom i tym samym na tle innych gałęzi prawa wyróżnia się szczególnym dynamizmem. Skutkiem tego periodyzacja prawa pracy w zasadzie pokrywa się z periodyzacją historii politycznej naszego państwa; zmiana sposobu rządzenia (demokracja porozbiorowa, sanacja, okupacja, stalinizm, demokracja ludowa, stan wojenny, demokracja III Rzeczypospolitej, autorytaryzm kieszonkowy) oraz zwroty polityczne w ramach danej formy rządzenia (dojście do władzy Gomułki, objęcie rządów przez Gierka, czasy I Solidarności) szczególnie i w istotnej mierze - choć z mniejszym lub większym opóźnieniem - wpływały i wpływają na formalny oraz merytoryczny kształt uregulowań prawa pracy i tym samym wyznaczają okresy i ich granice w rozwoju tego prawa w naszym kraju.

Potrzebom zmiany – dyktowanym często względami politycznymi – towarzyszyła zawsze jednocześnie konieczność ciągłości i kontynuacji w kształtowaniu stosunków normowanych prawem pracy. Stąd też między innymi również po II Wojnie Światowej, podobnie jak było to po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., ustawodawca zdecydował się na przejęcie prawodawstwa przedwojennego, rozciągnięcie jego obowiązywania na obszar całego kraju i unifikację. Nie było to zresztą szczególnie politycznie trudne, jeżeli zważyć na wysoki poziom ochrony interesów pracowników w ustawodawstwie z okresu międzywojennego oraz na jego znaczne walory formalne. Jeżeli pominąć czasy dewiacji stalinowskich (1950-1956), o ustawodawstwie pracy można powiedzieć, że zachowało ludzką (pracowniczą) twarz, w czym znaczny udział miał między innymi nacisk ze strony naukowego środowiska prawa pracy wywierany na rządzących, by kierowali się w swych decyzjach prawodawczych standardami MOP. Rola międzynarodowego prawa pracy w kształtowaniu naszego prawa wewnętrznego wzrosła przy tym istotnie po 1989 r. oraz po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Niezależnie od tego prawo unijne miało i ma przemożny wpływ na kształtowanie się naszego prawa wewnętrznego, o czym chociażby przekonują liczne zmiany wprowadzone do kodeksu pracy implementujące dyrektywy Unii Europejskiej. Dla oceny polskiego prawa pracy ważne znaczenie ma także to, że w przeciwieństwie do innych państw demokracji ludowej nie dokonano wzorowanej na kodeksie pracy ZSRR pośpiesznej kodyfikacji naszego prawa pracy w czasach stalinowskich. Pozwoliło to na utrzymanie w mocy zasadniczego trzonu regulacji prawa pracy z okresu międzywojennego aż do 1975 r., kiedy to wszedł w życie kodeks pracy. Poszliśmy więc własną drogą, a przyjęty kodeks pracy okazał się na tyle dojrzały, że - choć po niezwykle licznych i istotnych nowelizacjach - obowiązuje do dnia dzisiejszego i jest ceniony nie tylko za jego walory formalne i językowe.

Stulecie powstania polskiego prawa pracy skłania do różnego rodzaju refleksji, w tym także takiej, że historia tego prawa jest niezwykle bogata i fascynująca, choć jak dotąd - zwłaszcza w ostatnich latach - traktowana jest po macoszemu. Sto lat daje tu odpowiedni dystans i perspektywę badawczą, a więc jest najwyższy czas, by nauka prawa pracy wspomagana przez historyków zdobyła się w końcu na całościowe przestudiowanie i przedstawienie pełnego, wszechstronnego obrazu rozwoju polskiego prawa pracy, być może w ramach Systemu Prawa Pracy.
Wiek XX w mojej ocenie to początek i wiek świetności polskiego prawa pracy. Być może okaże się, że wiek XXI to wiek, w którym nastąpi jego kres, co wieszczą poniektórzy. Może prawo pracy czeka taki sam los jak np. prawo cechowe czy przepisy dotyczące niewolników oraz chłopów pańszczyźnianych, o których dziś już nikt - poza historykami - nie pamięta. Być może weszliśmy w czasy dekadencji, ale pogłoski o śmierci prawa pracy są jednak jak dotąd przesadzone. Potrzeba zmian staje się wyczuwalna, ale nie bardzo wiadomo, jak szybko powinny one nastąpić i w jakim powinny pójść kierunku. Zmiany wymuszą rozwój cywilizacyjny, determinowany przez postępy techniki i technologii, nowy układ stosunków ekonomicznych i społecznych w wymiarze krajowym i globalnym, lecz zależą one także od woli politycznej, która jest względnie niezależna od tych postępów i układów oraz ma swoją logikę wyznaczaną w demokracji przez kalkulacje wyborcze. Świadectwem pewnej bezradności co do wyboru kierunku przyszłego rozwoju polskiego prawa pracy są dwie – z 2007 i 2018 r. – nieudane próby jego kodyfikacji (rekodyfikacji). Świętujemy więc stulecie powstania polskiego prawa pracy ze świadomością jego znacznych osiągnięć, ale jednocześnie także w stanie niepewności co do jego dalszych perspektyw.

Walerian Sanetra

Odbiór osobisty 0 €
Inpost Paczkomaty 4 €
Kurier Inpost 4 €
Kurier FedEX 4 €
Free delivery in Reader's Club from 47 €