Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 1/2013
Publication date: 2013
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Spis treści numeru 1/2013
Numer 1/2013 do pobrania w wersji PDF
Sławomir Adamczyk, Barbara Surdykowska
Kryzys zadłużeniowy a presja na systemy rokowań zbiorowych w państwach UE
Artykuł opisuje reakcję europejskich związków zawodowych na kolejne fazy kryzysu ekonomicznego oraz na działania oszczędnościowe podejmowane przez instytucje unijne. Autorzy zwracają uwagę, że kryzys zadłużeniowy w strefie euro ma swoje źródła w niepełnej architekturze Unii Walutowej i Gospodarczej, która poza dewaluacją płac nie posiadała żadnych innych instrumentów dostosowawczych. Ostatnie decyzje UE dotyczące wprowadzenia wzmocnionego zarządzania gospodarczego oraz semestru europejskiego powodują, że zdolność związków zawodowych do zachowania autonomii rokowań płacowych może zostać trwale ograniczona. Zdaniem autorów jedyną możliwą odpowiedzią jest konsekwentne pogłębianie współpracy związkowej na poziomie unijnym.
Debt Crisis and Pressure on the Industrial Relations’ Systems in EU Member States
The article describes response of European trade unions to subsequent stages of the economic crisis and to austerity measures undertaken by EU institutions. Authors take note that sovereign-debt crisis in Eurozone is born of incomplete architecture of Economic and Monetary Union, which didn’t have any adjustment tools apart from wage devaluation. The last decisions of EU institutions introducing the stronger economic governance and European semester may permanently limit the ability of trade unions to preserve autonomy of wage bargaining. In the authors’ opinion the only possible solution for trade unions is to consistently deepen their cooperation at EU level.
Studia i opracowania
Katarzyna Kalata
Skuteczność kodeksowej ochrony przedemerytalnej
Artykuł porusza problematykę skuteczności ochrony przedemerytalnej. Głównym celem wprowadzenia regulacji art. 39 k.p. było zapewnienie pracownikowi stabilizacji zatrudnienia, która umożliwi mu nabycie prawa do świadczenia, jednak wydłużenie ochrony przedemerytalnej z dwóch do czterech lat spowodowało odwrotny skutek. Pracodawcy wypowiadają umowy o pracę przed wejściem pracownika w okres ochronny lub stosują w miejsce umowy na czas nieokreślony umowę na czas określony, która w razie wadliwego wypowiedzenia nie powoduje przywrócenia pracownika do pracy. Autorka prezentuje dane statystyczne i wyniki badań, które dowodzą, iż sytuacja osób w wieku 50+ jest bardzo niekorzystna z uwagi na stereotypy panujące w społeczeństwie, niską aktywność zawodową osób w wieku przedemerytalnym i brak działań ze strony państwa.
The Effectiveness of the Protection of Pre-retirement
The article discusses the issue of the effectiveness of pre-retirement protection. The main purpose of the provisions of art. 39 Labour Code was to provide the employee employment stability, which allows the acquisition of the right to benefits, but the extension of the protection of pre-retirement from 2 years to 4 years resulted in the opposite effect. Employers express contract of employment before the employee in the period of protection or use in place of contracts of indefinite duration term contract , which in case of a defective notice of dismissal does not return the employee to work. The author presents a number of statistics and studies, which show that the situation of people aged 50+ is very unfavorable because of the stereotypes in society, the low participation of people in pre-retirement age and the lack of action on the part of the state.
Marzena Szabłowska
Aktualne problemy zbiorowego prawa pracy w Polsce i w Niemczech
W dniach 31 maja–1 czerwca 2012 r. w Toruniu odbyła się polsko-niemiecka konferencja naukowa pt. „Aktualne problemy zbiorowego prawa pracy w Polsce i w Niemczech” zorganizowana przez Katedrę Prawa Pracy oraz Katedrę Prawa Cywilnego i Rodzinnego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej celem była analiza instytucji zbiorowego prawa pracy w aspekcie prawnoporównawczym, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kierunki działań prawodawcy oraz uwarunkowania społeczno-gospodarcze istotne dla funkcjonowania tych instytucji.
Current Problems of Collective Labour Law in Poland and in Germany
On 30 May – 1 June 2012 in Toruń a conference was held on current problems of collective labour law in Poland and in Germany. It was organised by the Chair of Labour Law and the Chair of Civil and Family Law at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. Distinguished representatives of labour law science and practice from Germany and Poland presented their papers. Papers presented during the conference were published in two language versions (Polish and German), group editing by Professor Grzegorz Goździewicz.
Wykładnia i praktyka
Aleksandra Ziętek
Czy pracodawca może zobowiązać pracownika do odchudzania
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czy pracodawca może zobowiązać pracownika do osiągnięcia, a następnie utrzymywania określonej wagi ciała. Wydaje się, że odpowiedź na to pytanie jest uzależniona od co najmniej kilku czynników, m.in. rodzaju wykonywanej przez pracownika pracy. Ponadto nasuwają się wątpliwości związane z możliwością naruszenia przez pracodawcę godności pracowniczej oraz innych dóbr osobistych pracownika (np. zbyt daleko posunięta ingerencja w sferę prywatności, wizerunku czy też zdrowia pracownika), a także możliwością postawienia pracodawcy zarzutu dyskryminacji. Autorka przedstawia niniejsze zagadnienie na tle wybranego ustawodawstwa stanowego i orzecznictwa sądów amerykańskich oraz podejmuje próbę analizy tego problemu w świetle polskiego prawa pracy, w szczególności wybranych podstawowych zasad prawa pracy – ochrony godności i innych dóbr osobistych pracownika oraz niedyskryminacji w zatrudnieniu.
Can Employers Require Employees to Lose Weight
The purpose of the article is to answer the following question: can employers require employees to lose weight? It seems that the answer on the aforementioned question depends on at least few factors i.a. type of work performed by an employee. Moreover there are some doubts connected with violation of employee’s dignity and other employee’s personal rights (such as too far-reaching intervention in privacy, image or health of employee) and the possibility of a charge of discrimination. In the first part of the article the topic will be shown on the background of the selected state legislation and U.S. court rulings. The second part of the article is an attempt to analyze the problem on the ground of Polish labour law, in particular such basic principles of labour law as protection of dignity and other employee’s personal rights and principle of non-discrimination in employment.
Piotr Prusinowski
System dyskrecjonalnej władzy sędziego w sprawach z powództwa pracownika
Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wprowadzona od 3 maja 2012 r. doprowadziła do zmiany reguł postępowania. W miejsce prekluzji dowodowej wprowadzono system władzy dyskrecjonalnej sędziego. Z jednej strony nałożono na sąd wzmożoną powinność pouczania stron, z drugiej dopuszczono możliwość pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów. W postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy nie przewidziano odmiennych reguł w zakresie koncentracji materiału dowodowego. Nie znaczy to, że całokształt regulacji nie upoważnia do postulowania autonomicznych rozwiązań. W tym trybie odrębnym zasada ochrony słusznego interesu pracownika upoważnia do adaptowania i zindywidualizowania ogólnych reguł postępowania. Problematyczne są jednak granice dopuszczalnych modyfikacji.
A System of Discretionary Power of the Judge in Proceedings in Cases of Labour Law
The revision of The Code of Civil Procedure introduced on 3rd May 2012 year led to change proceedings rules. In place of the evidence preclusion introduced a system of discretionary power of the judge. On the one hand imposed on the court increased duty to inform parties about their rights, on the other hand allowed the possibility of omission of late motions and evidence. Any different rules of concentration of evidence does not provide in proceedings in cases of labour law. It does not mean that the whole regulation does not authorize to postulate autonomous solutions. In this special procedure the principle of the protection of an employee’s legitimate interest authorizes to adaption and individualization of general rules of conduct. However, the allowed limits of modification are problematic.
Jacek Wantoch-Rekowski
Podmioty uprawnione do składania wniosków o wydanie interpretacji przepisów „składkowych”
Na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne (w jego indywidualnej sprawie). Autor wskazuje, że ustawodawca, ograniczając krąg podmiotów uprawnionych do występowania z wnioskiem o wydanie interpretacji tylko do przedsiębiorców, nie wziął pod uwagę, że na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje inna terminologia, mianowicie obowiązki w zakresie składek spoczywają na płatnikach składek, z których tylko część jest przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Ponadto ustawodawca całkowicie pominął ubezpieczonego w procedurze interpretacyjnej.
Entities Entitled to File Applications for an Interpretation of Insurance Premium Regulations
In accordance with Article 10 section 1 of the Act on Freedom of Business Activity, a business owner can file an application for the Social Insurance Authority to issue a written interpretation concerning the scope and manner of implementing regulations concerning the obligation to disburse social insurance premiums (concerning the business owner’s particular case). The legislator has limited the scope of entities entitled to file such an application for the interpretation of regulations – only business owners can do so – and did not take under consideration that different terminology is in force under the Act on the Social Security System. The premium obligation rests on taxpayers, of which business entities as defined by the Act on Freedom of Business Activity comprise only a fraction. In addition the legislator has entirely omitted the insured person in the interpretation procedure.
Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Urlop coroczny
Annual Leave
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Umowa o pracę na czas określony
The Fixed-Term Employment Contract
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy
Praca w godzinach nadliczbowych
Konsultacje i wyjaśnienia
Ochrona przedemerytalna
Nowe przepisy
Przegląd Dzienników Ustaw z 2012 roku od poz. 1316 do poz. 1445
Przegląd wydawnictw
Daniel Eryk Lach: Zasada równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej (Principle of Equal Access to Health Care Services)
rec. Walerian Sanetra
Wskaźniki i składki ZUS –według stanu na dzień 1 stycznia 2013 r.
Ustawodawstwo incydentalne to dobry poligon dla oceny skuteczności prawa pracy
W dobie reformy państwa, zmiany stosunków politycznych i społeczno-gospodarczych związanych z procesami restrukturyzacji i globalizacją, a także z sytuacjami kryzysowymi wywołanymi zapaścią gospodarczą lub kataklizmami wynikającymi ze zjawisk przyrody, coraz częściej spotykamy się z ustawami nastawionymi na zwalczenie negatywnych skutków tych ekstraordynaryjnych sytuacji.
W prawie pracy przepisów zmierzających do zwalczania różnych negatywnych zjawisk było od 1989 r. wiele. Pierwsza z tego typu ustaw była nastawiona na wyrównanie krzywd osobom pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne (ustawa z 24 maja 1989 r. – DzU nr 32, poz. 172 ze zm.). Jej szczególny charakter wynikał z niepowszedniości przesłanek politycznych, które wpłynęły na kierunek przyjętych rozwiązań prawnych.
Kolejne ustawy odnosiły się do sytuacji kryzysowych związanych z powodziami. Dotyczyły w dużej mierze szeroko rozumianego prawa pracy. Było ich wiele i wszystkie były po kilka razy modyfikowane (np. ustawa z 17 lipca 1997 r. o stosowaniu szczególnych rozwiązań w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r.- DzU nr 80, poz. 491 ze zm.; ustawa z 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych rozwiązaniach prawnych związanych z usuwaniem skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r. oraz o zmianie niektórych ustaw – DzU nr 84, poz.907 ze zm.; ustawa z 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. – DzU nr 123, poz. 835). Często - dla ratowania zatrudnienia - sięgały do środków zgromadzonych na Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub PFRON, łamiąc cele tych funduszy w imię ratowania większego dobra. Krytyka pewnych rozwiązań w tym zakresie zaowocowała m.in. odmiennym systemem korzystania ze środków FGŚP (zwrotnym).
I wreszcie ostatnio obowiązywała tzw. ustawa antykryzysowa (ustawa z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców - DzU nr 125, poz. 1035 ze zm.). Wprowadzała ona szczególne, nieznane rozwiązania w zakresie rozliczania czasu pracy oraz umów terminowych. Niektóre z tych rozwiązań nie były do końca przemyślane i rodziły różnorakie kontrowersje wyjaśniane przez doktrynę i orzecznictwo. W zasadzie jednak ustawa została zaaprobowana.
Wszystkie powołane akty prawne miały w założeniu charakter czasowy. Były aktami wyjątkowymi ze względu na ścisłe ograniczenie ich obowiązywania w czasie, jak i na wprowadzenie oryginalnych rozwiązań prawnych. Z ową nadzwyczajnością i pewnym pośpiechem tworzonych konstrukcji legislacyjnych zawsze wiążą się jednak niebezpieczeństwa związane z ekstraordynaryjnością i wadami rozstrzygnięć legislacyjnych. Jak każde odstępstwo od reguł, mogą one stać się niedobrym precedensem dla przyjmowania szybkich rozwiązań. Nie można bowiem pominąć prawdopodobieństwa pojawienia się w przyszłości aktów prawnych dyktowanych analogicznymi motywami czy też przyjmujących konstrukcje prawne wzorowane na przepisach ustaw incydentalnych.
Jednak z drugiej strony ustawodawstwo ekstraordynaryjne może też być polem doświadczalnym dla przyszłych trwałych rozwiązań prawnych. Pozwala bowiem na analizę nie tylko jurydyczną, lecz także skutków społecznych wprowadzanych czasowo instrumentów.
Ustawodawstwo antykryzysowe stało się takim poligonem dla wypróbowania nowych pomysłów i koncepcji doktrynalnych, a jednocześnie umożliwiło weryfikację nowych konstrukcji i instytucji prawnych dotyczących czasu pracy. Teraz po weryfikacji skuteczności zastosowanych rozwiązań jest przenoszone do projektowanych zmian w kodeksie pracy wprowadzanych ustawą z 14 grudnia 2012 r. Dotyczy ona bowiem zasadniczo dwóch kwestii, tj.: 1) zmiany w zakresie długości dopuszczalnych okresów rozliczeniowych czasu pracy oraz zasad ich przedłużania, 2) uregulowania ruchomego czasu pracy.
Niewątpliwie na kształt proponowanych zmian miał wpływ zakres regulacji czasu pracy przyjęty w ustawie z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego, a także doświadczenia zebrane w trakcie jej stosowania. Ustawa incydentalna stała się zatem dobrym polem badawczym dla skuteczności przyjmowanych na trwałe rozwiązań prawnych. Taka technika legislacyjna wymaga aprobaty.
Małgorzata Gersdorf
| Odbiór osobisty | 0 € |
| Kurier Inpost | 4 € |
| Kurier FedEX | 4 € |
| Inpost Paczkomaty | 4 € |
| Free delivery in Reader's Club | from 47 € |