Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 12/2016
Publication date: 2016
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Praca i Zabezpieczenie Społeczne 12/2016
Numer 12/2016 do pobrania w wersji PDF
Spis treści
Jan Jończyk
Najem pracy
W przekroju historycznym w kulturze wywodzonej z klasycznego prawa rzymskiego przeplatają się wątki najmu pracy, umowy o pracę i współczesnych form zatrudnienia. Dojrzewa myśl o potrzebie ogólnie pojmowanej umowy o zatrudnienie oraz związku zatrudnienia z zabezpieczeniem społecznym finansowanym z płacy, w koszt zatrudnienia. Zdaniem autora wypada poddać krytycznej analizie wysuniętą przed wiekiem teorię pracowniczego podporządkowania, tezę o nierówności stron umowy i teorię ochronnej funkcji prawa pracy (nie mylić z ochroną pracy). W nowej konstrukcji zatrudnienia, inaczej niż w pracowniczym podporządkowaniu i swobodzie w najmie pracy, podstawową kategorią prawną jest obowiązek-zobowiązanie zatrudniającego w zakresie warunków pracy, płacy oraz ubezpieczenia społecznego zatrudnionych.
Słowa kluczowe: umowa najmu, najem pracy, umowa o pracę, umowa o zatrudnienie, ubezpieczenie społeczne.
Hiring and employment
In a historical perspective (with origine in Roman law) legal forms of hiring, employment and self-employment evolved posing the contemporary problem of a general contract of employment differentatied by type of job and interrelated with social insurance contribution/benefit arrangements. Worth of critical review is the one century old worker subordination theory supplemented with the worker protective function of the labour law. The new concept of emploment should focus on duties of the employer concerning work safety, wage and providing adequate employment related social insurance.
Keywords: hiring (letting) of services, employment contract, employer duties, social insurance.
Studia i opracowania
Mirosław Gorczyca
Dysparytety dochodów i wydatków polskich gospodarstw domowych w latach 1998 i 2015
W artykule przedstawiono informacje o zróżnicowaniu poziomu dochodów i wydatków gospodarstw domowych w Polsce w latach 1998 i 2015 w ujęciu ogółem i według ich grup społeczno-ekonomicznych oraz w ujęciu regionalnym (wojewódzkim). Pozwalają one na ocenę kondycji ekonomicznej naszego społeczeństwa.
Słowa kluczowe: dysparytety, gospodarstwa domowe, dochody, wydatki, województwa.
Disparities levels of Polish households incomes and expenditures in 1998 and 2015
This article presents data about disparities of incomes and expenditures of households in 1998 and 2015 in general and according to its socio-economic groups also regional (voivodships) division.
Keywords: disparities, households, incomes, expenditures, voivodships.
Wykładnia i praktyka
Jacek Borowicz
Z problematyki zatrudnienia administratora bezpieczeństwa informacji
Zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych administrator danych osobowych może powołać administratora bezpieczeństwa informacji. W obowiązującym stanie prawnym powołanie administratora bezpieczeństwa informacji jest zatem wyłącznie uprawnieniem a nie obowiązkiem administratora danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych nie określa formy prawnej zatrudnienia administratora bezpieczeństwa informacji. W konsekwencji, zdaniem autora, należy przyjąć, że może on być zatrudniony na podstawie umowy o pracę jako pracownik w rozumieniu przepisów kodeksu pracy. Przepisy ustawy o ochronie danych osobowych określają szczegółowe zadania administratora bezpieczeństwa informacji, a także wyznaczają szczególną pozycję organizacyjną w strukturze podmiotu, w którym przetwarzane są dane osobowe. Administrator bezpieczeństwa informacji podlega bezpośrednio kierownikowi jednostki organizacyjnej lub osobie fizycznej będącej administratorem danych osobowych. Wykonując swoje przewidziane prawem zadania administrator bezpieczeństwa informacji zachowuje szeroką autonomię i samodzielność w zakładzie pracy, a pracodawca jest zobowiązany zapewnić mu niezależność w związku z wykonywaniem jego zadań.
Słowa kluczowe: pracownik, pracodawca, obowiązek wykonywania poleceń pracodawcy, administrator danych osobowych, administrator bezpieczeństwa informacji, ochrona danych osobowych.
On the issue of employment of the information security administrator
In accordance with the provisions of Article 36a (4) of the Polish Law of 29 August 1997 on the Protection of Personal Data, the personal data administrator may appoint the information security administrator. Under current legal state, the appointment of information security administrator is therefore only an entitlement and not a responsibility of personal data administrator. The Law on the Protection of Personal Data does not specify the legal form for the employment of information security administrator. It must therefore be assumed that he may be employed, for example, under a contract of employment as a worker within the meaning of the provisions of the Labour Code. The provisions of the Law on the Protection of Personal Data specify specific tasks of the information security administrator and designate a special position in the organizational structure of the entity in which personal data are processed. The information security administrator reports directly to the head of the organizational unit or to a natural person that is the administrator of personal data. The information security administrator, in the exercise of his tasks of law retains a wide autonomy and independence in the workplace and the employer is obliged to provide him with independence in connection with the performance of his tasks. The consequence of this is reducing the possibility of managing the work of the information security administrator by using the commands of the employer.
Keywords: employee, employer, obligation to perform the commands of the employer, personal data administrator, information security administrator, protection of personal data.
Michał Bąba
Zgoda pracownika na pobieranie i przetwarzanie danych biometrycznych a brak równowagi stron stosunku pracy
Streszczenie Zagadnienie, czy brak równowagi stron stosunku pracy faktycznie może stawiać pod znakiem zapytania dobrowolność w wyrażeniu przez pracownika zgody na pobieranie i przetwarzanie danych biometrycznych, a w konsekwencji czy „zależność pracownika od pracodawcy” jest stanem, który ex definitione stale zakłóca przejawy woli pracownika, budzi ciągłe kontrowersje, jak i rozbieżności interpretacyjne. Zdaniem autora zgoda pracownika na pobieranie i przetwarzanie dotyczących go danych biometrycznych dotyczy sfery, w której pracownicze podporządkowanie nie odgrywa jakiejkolwiek roli, sfery, w której wzajemne relacje stron stosunku pracy są oparte na pełnej ich równości wobec siebie, w ramach której z uwagi na przysługujące pracownikowi prawo do autonomii informacyjnej może on swobodnie decydować o zakresie i zasięgu udostępniania pracodawcy informacji o swojej osobie.
Słowa kluczowe: dane biometryczne, autonomia informacyjna, dane osobowe pracowników, zgoda na przetwarzanie danych osobowych, podporządkowanie pracownicze.
The workers agreement to the collection and processing of biometric data and the imbalance of parties of the employment relationship
The question whether the lack of balance between the parties to an employment relationship can in fact call into question the voluntary nature of an employee’s expression of its consent to the collection and processing of biometric data and as a consequence is “the dependence of the employee on the employer” a condition that by definition constantly interferes with the manifestations of the employee’s will, raises continuous controversy, as also discrepancies in interpretation. In this paper I am trying to demonstrate that the employee’s consent to the collection and processing of biometric data applies to the sphere in which employee subordination plays no role whatsoever, the sphere in which mutual relations of the parties to an employment relationship are based on their full equality before each other under which due to the employee’s right to autonomy of information it can freely decide on the scope and extent of making its personal information available to the employer.
Keywords: biometric data, autonomy of information, employee personal information, consent to the processing of personal data, employee subordination.
Jarosław Witkowski
Jednostronne zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w relacji do praw i obowiązków stron umownego stosunku pracy
Autor omawia istotę jednostronnego zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy. Wskazuje, które prawa i obowiązki stron umownego stosunku pracy ulegają zawieszeniu w okresie tego typu zwolnienia. Bada, czy pracownik pozostaje wówczas w gotowości do wykonywania pracy, oraz opisuje znaczenie polecenia pracodawcy przy stosowaniu omawianej instytucji.
Słowa kluczowe: świadczenie pracy, jednostronne zwolnienie, prawa i obowiązki, stosunek Pracy.
Unilateral release from obligation to work of employee in relation to the rights and obligations of contractual employment relationship
The article concerns one-side unilateral release from obligation to work of employee in relation to the rights and obligations of contractual employment relationship. The article presents the essence of unilateral release from obligation to work of employee, points out which rights and obligations of contractual employment relationship, shall be suspended during this type of release, examines whether the employee is then ready to work and describes the meaning of the employer's request in this regard.
Keywords: performance of work, unilateral release, rights and obligations, employment relationship.
Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Pojęcie pracy tymczasowej
Praktyka delegowania własnych pracowników do pracy w innym podmiocie nie ogranicza się w polskich warunkach do agencji pracy tymczasowej. Działalność tego rodzaju, niejako poza ramami tej konstrukcji, podejmują także inne podmioty, uważając, że tzw. outsourcing pracowniczy może się mieścić w ramach typowego stosunku pracy (art. 22 k.p.) i nie stanowi pracy tymczasowej. Kierunek, jaki wyznacza wyrok TSUE z 17 listopada 2016 r., C-216/15, w kwestii interpretacji pojęcia pracy tymczasowej może mieć istotne znaczenie dla oceny powyższej praktyki.
Słowa kluczowe: praca tymczasowa.
The scope of temporary work
Not only temporary workers, but typical employees as well, are being directed in Poland directed to work for another entity (which is called ‘employee outsourcing’). The second are not treated as temporary workers, which might be challenged taking into account what CJEU explains in a judgement of November 17th 2016, C-216/15.
Keywords: temporary work.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Holding a pojęcie pracodawcy
Przypomnijmy, że śledząc na łamach „Pracy i Zabezpieczenia Społecznego” orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazywaliśmy, że nowe uwarunkowania prawno-ekonomiczne poniekąd wymusiły w nim akceptację dla majątkowej koncepcji pracodawcy, mimo iż art. 3 k.p. uprawnia raczej do przyjmowania jedynie jego zarządczej koncepcji. Początkowo przyjmowano ją jedynie w zbiorowym prawie pracy, później nurt ten zaczął być obecny także w obrębie indywidualnego prawa pracy. W związku z tym za niezwykle ważną należy uznać wypowiedź Sądu Najwyższego zawartą w uchwale III UZP 6/16, w której jednoznacznie wyjaśniono, że owe nowe tendencje w odniesieniu do koncepcji pracodawcy de lege lata nie przekładają się na możliwość uznania za pracodawcę w rozumieniu art. 3 k.p. holdingowej struktury organizacyjnej spółek handlowych. Artykuł poświęcony jest szerszemu omówieniu tego judykatu.
Słowa kluczowe: pojęcie pracodawcy, holding.
Holding and the concept of employer
It should be recalled that following through the case law of the Supreme Court in ‘Labour and Social Security’ we pointed out, that the new legal-economic determinants has imposed acceptance of the property conception of the employer on the judicature, although Article 3 of The Labour Code preferably entitles to adopt only its management conception. In the beginning it was adopted only in the collective labour law; then this course began to be present also within the individual labour law.Therefore extremely important is a statement of the Supreme Court contained in the resolution III UZP 6/16, which clearly explained that these new trends with regard to the concept of employer de lege lata does not translate into the ability to recognize the employer within the meaning of Article 3 of Labour Code in holding. The study is devoted to the wider description of this statement.
Keywords: concept of employer, holding.
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy
Zwolnienie na dziecko do lat 14
Nowe przepisy
Przegląd Dzienników Ustaw z 2016 r. od poz. 1787 do poz. 1956
Wskaźniki i składki ZUS - według stanu na dzień 1 grudnia 2016 r.
Prawa pracownicze i socjalne jako prawa człowieka. 25-lecie członkostwa Polski w Radzie Europy
Wiele jubileuszów przechodzi niemal niezauważonych, a ludzka pamięć bywa niełaskawa dla historii, ponoć będącej nauczycielką życia. Dobrze więc się stało, że 8 listopada 2016 r. urząd Rzecznika Praw Obywatelskich zdecydował się przypomnieć o rocznicy przystąpienia Polski do Rady Europy – ważnej organizacji, która dzisiaj zrzesza 47 państw członkowskich naszego kontynentu. Osoby zgromadzone na konferencji mogły wspólnie zastanowić się nie tylko nad ogólnym znaczeniem przynależności do RE, lecz przede wszystkim pochylić się nad najważniejszą częścią jej dorobku prawnego w sferze praw socjalnych: nad Europejską Kartą Społeczną.
Warto zadać sobie pytanie, dlaczego urzeczywistnienie dorobku prawnego Rady Europy, zwłaszcza zaś Europejskiej Karty Społecznej, jest dla nas tak ważne? Odpowiedź jest oczywista: to jest „być albo nie być” dla dalszych losów demokratycznej wspólnoty państw na naszym kontynencie. Okrucieństwa II wojny światowej upowszechniły świadomość tego, że człowiek, którego podstawy egzystencji są zagrożone, przeistacza się we frustrata i politycznego ekstremistę, który gotów jest podżyrować czek żądnym władzy dyktatorom. Stąd wziął się art. 22 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, zgodnie z którym człowiek ma jako członek społeczeństwa prawo do ubezpieczeń społecznych oraz do urzeczywistniania swych praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, niezbędnych dla jego godności i swobodnego rozwoju jego osobowości. Z tego samego źródła czerpie również Europejska Karta Społeczna – umowa międzynarodowa przyjęta w 1961 r., a poważnie zrewidowana w 1996 r.
Polska należy do kręgu umawiających się państw, ale jej stosunek do EKS jest raczej chłodny. Nie tylko przystąpiliśmy do tekstu pierwotnego Karty, mimo że na stole leżał już nowy, uwzględniający wielkie zmiany, jakie zaszły na przestrzeni lat w europejskim prawie pracy. Nie tylko zastrzegliśmy niestosowanie przepisu, który przyznaje pracownikom prawo do godziwego wynagrodzenia. Zignorowaliśmy również protokół w sprawie skarg zbiorowych – obecnie inkorporowany do tekstu EKS z 1996 r. A trzeba powiedzieć, że to właśnie ta ostatnia instytucja upodmiotawia związki zawodowe, które zyskują nową broń w walce o godność zatrudnionych.
Stosunek Polski do Karty jest niepokojącym sygnałem, który wpisuje się w bardziej ogólną tendencję europejską, a nawet światową. Właśnie bowiem w ciągu ostatnich 25 lat „przepalił się” bezpiecznik socjalny, który miały w sobie wszystkie pokolenia powojennej Europy. Podjęto reformy pod hasłami neoliberalizmu, zaś prawną reglamentację rynku i stosunków pracy zaczęto traktować co najmniej podejrzliwie, aż po słynny pomysł „kontraktów zerogodzinowych” (zero-hour contracts), w ramach których padł pomysł pozbawienia pracownika gwarancji czasu pracy i minimum wynagrodzenia. Rządy państw narodowych – pod naporem wielkiego, międzynarodowego kapitału – niezbyt chętnie ograniczały zjawiska polegające na spychaniu praw pracowniczych i socjalnych gdzieś na margines debaty publicznej. W Polsce na to wszystko nakłada się jeszcze przekonanie, że „jesteśmy za biedni” na bezpieczeństwo socjalne.
Nic bardziej mylnego! Bez poważnego potraktowania litery i ducha praw człowieka wyrażonych w Europejskiej Karcie Społecznej sami siebie pozbawiamy przyszłości. Zniechęcamy obywateli do wiązania przyszłości z ziemią, na której przyszli na świat. Uczymy nowe pokolenia nielojalności wobec państw, które same są wobec nich nielojalne. Europa nie może konkurować z dyktatorskimi lub półdemokratycznymi reżimami Azji pod względem kosztów pracy oraz braku standardów jej ochrony prawnej. Czas zatem wreszcie skończyć z postrzeganiem prawa pracy tylko jako obciążającego jedną stronę rachunku zysków i strat: koszty, a nie korzyści.
Polaków naprawdę stać na więcej. Owszem, jesteśmy tzw. państwem na dorobku, lecz czy na pewno bardziej niż pięćdziesiąt lat temu RFN? W powojennych Niemczech ich potęgę gospodarczą zbudowano na wartościach, wokół których skupiono społeczeństwo, przestawiając myślenie przeciętnego obywatela na zupełnie inne tory niż w III Rzeszy, skrajnie instrumentalizującej obietnice socjalne dla zdobycia totalnej władzy. Nie bez racji powojenny patriotyzm niemiecki nazywamy zgrabnie „patriotyzmem konstytucyjnym”, skoro prawa podstawowe świadomie zagwarantowano każdemu Niemcowi w ustawie zasadniczej z 1949 r. Jednym z fundamentów niemieckiego ładu prawnopolitycznego stało się prawo do pracy i zabezpieczenia społecznego. Z radością powitałbym ten sam rodzaj patriotyzmu w naszym kraju. Jego dobrym przejawem byłaby zaś jak najszybsza ratyfikacja zrewidowanej EKS, a przynajmniej protokołu w sprawie skarg zbiorowych z 1995 r.
Mateusz Pilich
| Odbiór osobisty | 0 € |
| Kurier Inpost | 4 € |
| Kurier FedEX | 4 € |
| Inpost Paczkomaty | 4 € |
| Free delivery in Reader's Club | from 47 € |