Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 6/2013
Publication date: 2013
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Praca i Zabezpieczenie Społeczne 6/2013
Numer 6/2013 do pobrania w wersji PDF
Spis treści
Wojciech Ostaszewski
Charakter odpowiedzialności uzupełniającej pracodawcy a deliktowy reżim odpowiedzialności cywilnej
Odpowiedzialność uzupełniająca pracodawcy była przedmiotem wypowiedzi doktryny prawa pracy głównie w zakresie jej dopuszczalności. Autor rozważa inny aspekt związany z tą instytucją, a mianowicie skutki opowiedzenia się przez judykaturę za stosowaniem deliktowego reżimu odpowiedzialności cywilnej w kontekście uzupełniającego charakteru odpowiedzialności pracodawcy. Zwraca uwagę na wieloznaczność pojęcia „odpowiedzialność uzupełniająca” i definiuje ten termin. Przedstawia również uwagi generalne dotyczące stosowania reżimu deliktowego w prawie pracy.
Employers Supplementary Liability Character in the Light of Civil Liability in Tort
In general, supplementary liability was the doctrine matter of interest in the scope of the acceptability of such liability – in this article, author considers a different aspect of this institution which is the outcome of ‘judicatures’ standpoint for applying the tort civil liability as the supplementary employers liability. Moreover, author points that the definition of supplementary liability is ambiguous and thus he proposes the clear definition. The article also elaborates on the general issues concerning the tort liability in labor law.
Studia i opracowania
Tomasz Duraj
Zależność ekonomiczna jako kryterium identyfikacji stosunku pracy – analiza krytyczna
Artykuł stanowi próbę krytycznej oceny pojawiającego się w doktrynie prawa pracy i orzecznictwie sądowym stanowiska, które ujmuje podporządkowanie na gruncie stosunku pracy w kategoriach zależności ekonomicznej pracownika wobec pracodawcy. Jej istotą jest sytuacja, w której dochody pracownika zależą prawie wyłącznie (w przeważającej części) od podmiotu zatrudniającego osiągającego korzyści z pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy. Zdaniem autora koncepcja ujmująca pracownicze podporządkowanie w kategoriach zależności ekonomicznej pracownika od pracodawcy de lege lata nie mieści się w zakresie pojęciowym „kierownictwa pracodawcy” w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. Także de lege ferenda zależność ekonomiczna nie powinna charakteryzować pracowniczego podporządkowania. Według autora może ona co najwyżej pełnić rolę czynnika, który będzie przesądzał o konieczności zastosowania wobec cywilnoprawnych wykonawców pewnych ochronnych rozwiązań z zakresu prawa pracy. Dobrą ilustracją nieprzydatności koncepcji podporządkowania ujmowanego w kategoriach zależności ekonomicznej jest sytuacja pracowników zajmujących stanowiska kierownicze.
The Economic Dependence as the Criterion of the Identification of Labour Relations – a Critical Analysis
This paper is an attempt to critically evaluate the position appearing in the doctrine of labor law and case law which formulates the subordination on the basis of the employment relationship in terms of economic dependence of the employee on the employer. Its essence is the situation in which the employee's income depends almost exclusively (for the most part) on the employing entity benefitting from the work performed as part of the employment relationship. According to the author, the concept of formulating the employment subordination in terms of the economic dependence of the employee on the employer de lege lata does not fall within the boundaries of the definition of “the employer’s leadership " within the meaning of Art. 22 § 1 of the Labour Code. Also de lege ferenda, the economic dependence should not characterize employment subordination. According to the author, the economic dependence may at most act as a factor that would prejudge the need to apply some protection solutions from the field of labor law to civil contractors. A good illustration of the inadequacy of the concept of subordination formulated in terms of the economic dependence is the situation of employees holding managerial positions.
Wykładnia i Praktyka
Zdzisław Kubot
Negocjacje NFZ z oferentami: zastąpienie komisji konkursowej przez zespół
Artykuł zawiera rozważania prawne dotyczące dopuszczalności zastąpienia komisji konkursowej przez zespół w negocjacjach NFZ z oferentami. Według autora komisja konkursowa jest szczególnym organem NFZ wyłącznie ustawowo umocowanym do przeprowadzenia negocjacji z oferentami. Zespół powołany przez przewodniczącego komisji konkursowej jest organem pomocniczym tej komisji i nie ma umocowania do reprezentacji NFZ w negocjacjach z oferentami. W odwołaniu od rozstrzygnięcia konkursu ofert świadczeniodawca może podnieść zarzut przeprowadzenia negocjacji przez zespół zamiast komisji konkursowej. Zarzut taki uzasadnia uwzględnienie odwołania, w konsekwencji czego z danym świadczeniodawcą powinny zostać przeprowadzone rokowania w zakresie oferowanych przez niego świadczeń opieki zdrowotnej. Świadczeniodawca, który nie wniesie w wymaganym ustawowo terminie odwołania i nie podniesie zarzutu przeprowadzenia negocjacji przez zespół zamiast komisji konkursowej, traci prawo powoływania się na taki zarzut w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, kończąc w tym postępowaniu swój udział.
Negotiations of the National Health Fund with Tenderers: Replacement of Competition Committee with a Team
This article contains legal considerations concerning the admissibility of substituting a competition committee with a team in NFZ (the National Health Fund) negotiations conducted with tenderers. According to the author, the competition committee is a particular National Health Fund body, being the only body with statutory authorization to conduct negotiations with tenderers. The team appointed by the chairperson of the competition committeeisan auxiliary body of the said committee and has no legal authorization to represent the National Health Fund in negotiations with tenderers. In an appeal against the solution of tender competition, the principal may levy a chargé of conducting negotiations by a team instead of a competition committee. The said charge justifies the consideration of an appeal, and as a result negotiations within the framework of offered health care services, shall be conducted with a given principal. The principal, who fails to make any appeal in a statutory required time and does not levy a chargé of conducting negotiations by a team instead of a competition commission, shall lose his/her right of levying the said chargé in the course of proceedings concerning the case of conclusion of contracts for the provision of health care services, ending his/her participation in the said proceedings.
Anna Reda
Umowa o pracę na zastępstwo w kontekście ograniczeń w zawieraniu terminowych umów o pracę według unijnej dyrektywy
Autorka omawia pojawiające się w praktyce wątpliwości dotyczące umowy o pracę na czas zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Analizuje polską regulację w zakresie ograniczeń w zawieraniu umów o pracę na zastępstwo pod względem jej zgodności z dyrektywą 99/77 dotyczącą porozumienia w sprawie pracy na czas określony. Podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, czy uzasadnione jest wyłączenie umowy na zastępstwo spod regulacji art. 251 k.p.
The Employment Contract for Replacement of the Absent Employee in the Context of the Restrictions According to the EU Directive
The article treats of employment contract for replacement of the absent employee. The main subject of this text is an analysis of restrictions of this kind of employment contract in polish law according to the EU Directive. The author wonders whether an exemption for replacement contracts from the provisions of art. 251 polish labour code is justified.
Maciej Bałaziński
Kim jest sportowiec profesjonalny w polskim systemie prawa – pracownicze aspekty wykonywania zawodu
Autor podejmuje próbę odpowiedzi na następujące pytania: Czy sportowiec profesjonalny jest pracownikiem czy usługodawcą, a może zleceniobiorcą? Czy może uczestniczyć w rozgrywkach w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej? Czy jest to świadczenie o charakterze stricte osobistym, czy raczej zawodowym, ale niezwiązanym z konkretnym wykonawcą obowiązków? Odpowiedź na te pytanie ma istotne znaczenie dla praktycznych aspektów prowadzenia działalności przez kluby sportowe. Ma ono znaczenie przede wszystkim dla praw zawodników, ale dotyczy również skutków podatkowych relacji klub–zawodnik, konsekwencji w zakresie ubezpieczenia społecznego oraz obowiązków klubów i związków sportowych. Dotychczas temat ten był w dużej mierze marginalizowany i każdy podmiot szukał rozwiązania na własną rękę. Zdaniem autora, liczba poglądów dotyczących powyższych kwestii jest z całą pewnością znacząca, brakuje natomiast otwartej dyskusji, oderwanej chociażby na moment od praktycznych konsekwencji przyjętych rozwiązań.
A Professional Sportsman in Polish Legal System – What Is His Status?
The question quoted in the title of the article hereof, has a major practical effect for all sport club which conduct its activity. That influence affects rights of players but it also applies to tax effects of the club-player relationship, social security consequences and obligations of the clubs and associations. Is a professional player an employee, provider of service or maybe a contractor? Can a player participate in a professional competition as an entrepreneur? Is it a strictly personal service or does it rather has a professional character which is not connected with a particular service provider? Can we decide that all cases are equal and therefore there is only one solution? Hitherto, that topic has been put aside and each entity or person was looking for a proper solution by him/it-self. The number of possible opinions in the subject topic is certainly high. However, there is no discussion, which would be separated even for a moment, from practical consequences of accepted solutions. I hope that this article will start a discussion. I am sure that without major problems, a dozen of arguments contrary to the ones state below may be presented. Hoping, that this text will result in such a debate, I present the article below.
Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Ochrona pracowników w razie niewypłacalności pracodawcy
Protection of Employees in the Event of Insolvency of the Employer
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych a ochrona danych osobowych – ujednolicenie orzecznictwa
Article 30 Paragraph 21 of the Law on Trade Unions and the Law on Protection of Personal Data – the Unification of the Judicature
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy
Sposób dokumentowania sytuacji materialnej pracownika przy ubieganiu się o świadczenie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
Konsultacje i wyjaśnienia
Urlopy rodzicielskie
Nowe przepisy
Przegląd Dzienników Ustaw z 2013 r. od poz. 523 do poz. 614
Wskaźniki i składki ZUS – według stanu na 1 czerwca 2013 r.
Wyrok TK z 16 marca 2011 r., K 35/08, o niekonstytucyjności stanu wojennego a wznowienie postępowania
Na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji RP orzeczenie o niekonstytucyjności aktu prawnego daje podstawę do wznowienia postępowania na zasadach i trybie określonym w odrębnych przepisach. Dekret o stanie wojennym został uchwalony w grudniu 1981 r. Minęło zatem już ponad 30 lat od reperkusji, jakie dotykały w owym czasie obywateli. Orzeczenia w sprawach pracowniczych zapadały ok. 1983 r., a także w latach 90. XX wieku.
Powstaje pytanie, czy podstawę dla wznowienia postępowania na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego może stanowić tylko i wyłącznie art. 407 § 2 k.p.c., w myśl którego w sytuacji określonej w art. 4011 k.p.c. skargę o wznowienie wnosi się – generalnie rzecz ujmując – w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia TK, czy również art. 408 k.p.c.?
Ostatnia z zaproponowanych interpretacji powoduje, iż wniesienie skargi o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej wyrokiem w latach 80. i 90. XX w. nie będzie skuteczne. Upływ pięciu lat od uprawomocnienia się wyroku, zgodnie z art. 408 k.p.c., będzie stanowić samodzielną podstawę jej odrzucenia. Powyższy przepis poza przewidzianym w nim wyjątkiem odnoszącym się do podstawy nieważnościowej wyznacza bowiem maksymalny termin wznowienia o charakterze prekluzyjnym. W tym duchu opowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 28 sierpnia 2012 r., II PZ 18/12. SN uznał w nim, że nie zachodzi w tych sprawach przypadek niemożności obrony swych praw. Zdaniem SN nie stanowi takiej okoliczności późniejsze uznanie przez TK niezgodności dekretu o stanie wojennym. Taki pogląd znajduje odzwierciedlenie w dotychczasowym orzecznictwie SN. Wykładnia dokonana przez SN w przedstawionym postanowieniu powołuje się dodatkowo na fakt, iż strona nie skorzystała z dobrodziejstwa ustawy z 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych. Uwzględnił zatem pośrednio także problematykę oceny adekwatności sankcji wznowieniowej do zaistniałych sytuacji, o której to adekwatności mowa w motywach wyroku trybunalskiego. Zreferowana interpretacja trybu wznowienia postępowania w sprawach cywilnych z uwagi na niekonstytucyjność przepisu może budzić zastrzeżenia w świetle wyroku z 20 października 2009 r., SK 6/09, w którym TK stwierdził , że zagwarantowane w art. 190 ust. 4 Konstytucji prawo wznowienia postępowania ma szczególny charakter prawny i nie może być utożsamiane - zwłaszcza jeżeli chodzi o jego cel - z instytucjami poszczególnych gałęzi prawa. Jak wyjaśnił TK: „odmienny charakter ma sanacja konstytucyjności na skutek »wznowienia« wymaganego przez art. 190 ust. 4 Konstytucji i realizowanego wobec wyroków na podstawie wznowienia przewidzianego w art. 4011 k.p.c. Tu bowiem poprzednie postępowanie było prowadzone prawidłowo tak z punktu widzenia wymagań prawa, jak i ustaleń faktycznych. O potrzebie sanacji w trybie wznowienia postępowania decyduje natomiast konstytucyjny nakaz (art. 190 ust. 4 Konstytucji, skonkretyzowany w wyroku TK stwierdzającym niekonstytucyjność prawnej podstawy wznawianego orzeczenia) retroaktywnego zastosowania do rozstrzygnięcia sprawy innego prawa niż to, które posłużyło do niego w rzeczywistości. Ratio wznowienia przewidzianego w art. 4011 k.p.c. jest więc zupełnie odmienna niż ratio innych wypadków wznowienia postępowania w k.p.c.” (wyrok z 2 marca 2004 r., SK 53/03). Publiczne prawo podmiotowe wynikające z art. 190 ust. 4 Konstytucji jest – zdaniem TK – ściśle powiązane z gwarancjami wynikającymi z konstytucyjnego prawa do sądu (art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji). W orzecznictwie TK ugruntowało się bowiem stanowisko, że możliwość skutecznego (efektywnego) wznowienia postępowania, z uwagi na „derogację trybunalską”, stanowi komponent prawa do sądu, zwłaszcza w aspekcie możliwości wszczęcia procedury sanacyjnej i jej rzetelnego ukształtowania. W szczególny sposób TK odnosił się przy tym do postępowań, które zostały zainicjowane skargą konstytucyjną, uznając, że art. 190 ust. 4 Konstytucji „musi być traktowany jako gwarancja rzetelności mechanizmu ochronnego skargi konstytucyjnej” (art. 79 Konstytucji). TK zwraca uwagę w motywach swego rozstrzygnięcia, iż celem ustawowej procedury realizującej normę art. 190 ust. 4 Konstytucji musi być więc realne zagwarantowanie skutku w postaci uprawnienia do ponownego rozstrzygnięcia sprawy w nowym stanie prawnym, ustalonym orzeczeniem sądu konstytucyjnego. Swoboda ustawodawcy ukształtowania implementujących to uprawnienie przepisów jest w tym wypadku zawężona, a jej granice wyznacza okoliczność, że „wzruszalność” aktów stosowania prawa została przesądzona już na gruncie samej Konstytucji; ustawa zwykła ma określić jedynie „zasady i tryb” wznawiania postępowania. To Konstytucja - według TK - przesądza o samym fakcie sanacji indywidualnych stosunków prawnych, wyznaczając cel „wznowienia” w trybie procedur ukształtowanych w ustawach. Trybunał podkreślił, że ograniczenia art. 190 ust. 4 Konstytucji są dopuszczalne wówczas, gdy uzasadnia to dyspozycja konkretnego przepisu Konstytucji, który wyłącza wznawianie postępowania jako sprzeczne z konstytucyjną istotą danej instytucji prawnej.
Analogicznie wypowiedział się wcześniej SN w motywach postanowienia z 20 maja 2005 r., III CZ 10/05 (niepubl.), stwierdzając, iż przepis ustawy zasadniczej dotyczący skargi o wznowienie opartej na podstawie orzeczenia TK ma znaczenie ogólne i stosuje się go niezależnie od rodzaju sprawy (...). Celem takiego postępowania jest bowiem uzyskanie orzeczenia, które nie byłoby oparte na przepisie uznanym następnie przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją. Argumentacja Sądu Najwyższego idzie zatem w kierunku zbieżnym z poglądem Trybunału o konieczności zapewnienia effet utile regulacji konstytucyjnej. W doktrynie znajdujemy wypowiedzi w podobnym duchu, ale nieco bardziej ostrożne, że „istnieje ryzyko uznania, iż art. 408 k.p.c. jest niezgodny z art. 190 ust.4 Konstytucji w zakresie, w którym odnosi się do podstawy wznowienia określonej w art. 4011 k.p.c.”. Wszystkie te wypowiedzi odnosiły się do nieobowiązującego już art. 47922 k.p.c. (wznowienie w sprawach gospodarczych). Jednak ich wydźwięk jest szerszy. Daje się z nich wyprowadzić tezę, że wznowienie postępowania po wyroku TK stanowi odrębną instytucję, gwarantującą prawo do sądu.
Abstrahując zatem od tego, czy jest się zwolennikiem czy przeciwnikiem możliwości wznawiania postępowań cywilnych zakończonych prawomocnym wyrokiem, de lege lata można uznawać, iż art. 408 k.p.c. jest w tych przypadkach irrelewantny. Przeczy bowiem – w sytuacjach opisanych w ust. 2 art. 407 k.p.c. – filozofii art. 190 ust. 4 Konstytucji.
Małgorzata Gersdorf
| Odbiór osobisty | 0 € |
| Kurier Inpost | 4 € |
| Kurier FedEX | 4 € |
| Inpost Paczkomaty | 4 € |
| Free delivery in Reader's Club | from 47 € |