Best prices Special offers for members of the PWE book club The cheapest delivery

Labour and Social Security Journal 7/2019

ISSN: 0032-6186
Pages: 52
Publication date: 2019
Place publication: Warszawa
Binding: paperback
Format: A4
Download the magazine
Article price
As file to download
4.00
Buy article
Price of the magazine number
14.00
Annual subscription 2024 (12 consecutive numbers)
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
195.00 €
156.00
Lowest price in last 30 days: 156.00
From number:
Semi-annual subscription 2024 (6 consecutive numbers)
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
98.00 €
88.00
Lowest price in last 30 days: 88.00
From number:

Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 7/2019 
Rok LX nr 7 (lipiec) ISSN 0032-6186

 

NUMER DO POBRANIA

Spis treści/Content list

 

Artykuły

 

Deklaracja stulecia MOP w sprawie przyszłości pracy, 2019

ILO Centenery Declaration for the Future of Work, 2019

dr Marcin Rojszczak

Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, Instytut Nauk Prawno-Administracyjnych

ORCID: 0000-0003-2037-4301

e-mail: marcin.rojszczak|pbsg.pl| |marcin.rojszczak|pbsg.pl

Wpływ robotyzacji na rynek pracy i sektor ubezpieczeń społecznych

DOI 10.33226/0032-6186.2019.7.1

Współczesna gospodarka w znacznym stopniu opiera się na wykorzystaniu rozbudowanych algorytmów automatyzujących podejmowane decyzje. Coraz częściej mówi się o wykorzystaniu takich technologii jak sztuczna inteligencja czy uczenie maszynowe, których praktyczne zastosowanie będzie prowadziło do dalszego zwiększenia wydajności procesów wytwórczych, ale również wprowadzenia nowych – nieznanych wcześniej – form i sposobów świadczenia usług. Obserwowane procesy cyfryzacji gospodarki, wykorzystujące na nieznaną wcześniej skalę automatyzację oraz systemy informatyczne wyposażone w możliwość samodzielnego podejmowania decyzji, stanowią nowy argument w ponad stuletniej dyskusji dotyczącej istnienia oraz skali fenomenu technologicznego bezrobocia. Zagadnienie to zyskuje jednak inny jakościowo wymiar w związku z potencjałem związanym z nowymi technikami przetwarzania informacji. Zdaniem autora koncepcja „świata bez pracy” powinna być coraz częściej przedmiotem dyskusji nie tylko wśród socjologów czy ekonomistów, ale z uwagi na realne i daleko idące implikacje dla gospodarki i państwa także wśród prawników.

Słowa kluczowe: technologiczne bezrobocie, robotyzacja, opodatkowanie robotów, świat bez pracy, gwarantowany dochód minimalny.

The impact of robotization on the labour market and social protection

The observed processes of the digitization of the economy, using automation on previously unknown scale and IT systems equipped with the ability to make independent decisions, constitute a new argument in over one hundred years of discussion regarding the existence and the scale of technological unemployment phenomena. This issue, however, gains a different scale due to the potential associated with new information processing techniques. As a result, the concept of "world without a job" should be more often discussed not only by sociologists or economists - but because of the real and far- reaching implications for the economy and the state, also by lawyers.

Keywords: technological unemployment, robotization, taxation of robots, world without work, guaranteed minimum income.

Bibliografia

Abbott, R., Bogenschneider, B. (2018). Should Robots Pay Taxes? Tax Policy in the Age of Automation. Harvard Law & Policy Review, 12, https://doi.org/10.2139/ssrn.2932483

Afeltowicz, Ł. (2007). Czy technika pozbawia nas pracy? Bezrobocie technologiczne w perspektywie teorii aktora-sieci. Studia Socjologiczne, (184).

Allen, T., Widdison, R. (1996). Can Computers Make Contracts? Harvard Journal of Law & Technology, (1).

Batorski, D. (2015). Warunki życia gospodarstw domowych. Wpływ nowych technologii na rynek pracy – pozycja użytkowników i bezrobocie technologiczne. Contemporary Economics, (4).

Bejma, U. (2015). Praca jako wartość w życiu człowieka. Wybrane aspekty. Periodyk Naukowy Akademii Polonijnej, 4.

Borkowska, S. (2010). Równowaga między pracą a życiem pozazawodowym. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, (240).

Bureau of Labor Statistics. (2018). Employment Projections. Bureau of Labor Statistics, https://data.bls.gov/projections/occupationProj (23.10.2018).

Calo, R. (2015). Robotics and the Lessons of Cyberlaw. California Law Review, 103.

Campa, R. (2017). Technological Unemployment. A Brief History of an Idea. International Sociological Association - forum ISA eSymposium for Sociology, https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/46288 (23.10.2018).

Cieślukowski, M. (1998). Ekonomiczne skutki i metody ograniczania bezrobocia. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, (3-4).

Cylka, T. (2018). Bardzo inteligentny stetoskop. Pomysł urodził się na Facebooku. Gazeta Wyborcza z  7.05.2018, http://cli.re/gvJKQg (23.10.2018).

Dach, Z. (2008). Przemiany współczesnych rynków pracy. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne - Zeszyty Naukowe, (6).

Delcker, J. (2018). Europe divided over robot ‘personhood’, Politico z 11.04.2018, http://cli.re/GRnNAE (23.10.2018).

Desilver, D. (2018). For most U.S. workers, real wages have barely budged in decades. Pew Research Center z 7.08.2018, http://cli.re/gKaEE2 (23.10.2018).

Future Advocacy. (2017). The Impact of AI in UK Constituencies: Where will automation hit hardest? Future Advocacy, http://cli.re/GYe2wn (23.10.2018).

Gartner. (2017). Gartner Says by 2020, Artificial Intelligence Will Create More Jobs Than It Eliminates. Gartner z 13.12.2017, https://www.gartner.com/newsroom/id/3837763 (23.10.2018).

Geistfeld, M. (2017). A Roadmap for Autonomous Vehicles: State Tort Liability, Automobile Insurance, and Federal Safety Regulation. California Law Review, (6).

Gołębiowski, G. (2017). Powszechny dochód podstawowy – argumenty za i przeciw. Studia Ekonomiczne, (334).

Graetz, G., Michaels, G. (2017). Is Modern Technology Responsible for Jobless Recoveries? American Economic Review Papers and Proceedings, (5), https://doi.org/10.1257/aer.p20171100

Griffin, A. (2017). Saudi Arabia Grants Citizenship to a Robot for the First Time Ever. The Independent z 26.10.2017, http://cli.re/G7X22y (23.10.2018).

Husson, M. (2006). Koniec pracy i powszechny dochód? Le Monde diplomatique Edycja Polska, (9), https://www.monde-diplomatique.pl/LMD9/index.php?id=1(23.10.2018).

IAR. (2017). Mateusz Morawiecki przytakuje Billowi Gatesowi. Chce opodatkować roboty. Business Insider Polska z 28.03.2017, http://cli.re/G8P9WR(23.10.2018).

ISO 8373:2012, Robots and robotic devices – Vocabulary.

Karnow, C. (1996). Liability for Distributed Artificial Intelligences. Berkeley Technology Law Journal, (1).

Korea’s Robot Tax. (2017). The Robotics Law Journal z 24.08.2017, http://cli.re/gXnYYr (23.10.2018).

Krygier, N., Karczmarz, P. (2011). Systemy agentowe w zarządzaniu wiedzą. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, (261).

Levin, S., Carrie, J. (2018). Self-driving Uber kills Arizona woman in first fatal crash involving pedestrian. The Guardian z 19.03.2018, http://cli.re/g81v4n (23.10.2018).

Lipton, P. (2014). The Mythology of Salomon’s Case and the Law Dealing with the Tort Liabilities of Corporate Groups: An Historical Perspective. Monash University Law Review, (2), https://doi.org/10.2139/ssrn.2605733

Mazur, J. (2017). Rząd przyjął projekt ustawy o robotyzacji. Prawo.pl z 31.05.2017, http://cli.re/gRnEjZ (23.10.2018).

Mazur, O. (2018). Taxing the Robots. SMU Dedman School of Law Legal Studies Research Paper, (401), https://ssrn.com/abstract=3231660 (23.10.2018).

McKinsey Global Institute. (2017). A Future That Works: Automation, Employment, and Productivity. McKinsey Global Institute, http://cli.re/gnBvY5 (23.10.2018).

Oberson, X. (2017). Taxing Robots? From the Emergence of an Electronic Ability to Pay to a Tax on Robots or the Use of Robots. World Tax Journal, (2).

Onishi, N. (2006). In a Wired South Korea, Robots Will Feel Right at Home. The New York Times z 2.04.2006, http://cli.re/L3meEa (23.10.2018).

Organiściak-Krzykowska, A. (2012). Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kształtowaniu sytuacji na regionalnym rynku pracy. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, (268).

Parlament Europejski. European Civil Law Rules in Robotics, PE 571.379, Bruksela: Parlament Europejski.

Pasquale, F. Cashwell, G. (2015). Four Futures of Legal Automation. UCLA Law Review Discourse, 63.

Pol, E., Reveley, J. (2017). Robot induced technological unemployment: towards a youth-focused coping strategy. Psychosociological Issues in Human Resource Management, (2).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16.02.2017 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących robotyki (2015/2103(INL)). (2017). Tekst polski: http://cli.re/LZe3Jr (23.10.2018).

Rotman, D. (2013). How Technology Is Destroying Jobs. MIT Technology Review, (4), http://cli.re/GJnZBE (23.10.2018).

Scherer, M. (2016). Regulating Artificial Intelligence Systems: Risks, Challenges, Competencies, and Strategies. Harvard Journal of Law & Technology, (2), https://doi.org/10.2139/ssrn.2609777

Serenko, A. Ruhi, U. Cocosila, M. (2007). Unplanned effects of intelligent agents on Internet use: A social informatics approach. AI &Society, (21), https://doi.org/10.1007/s00146-006-0051-8

Shubhendu, S., Vijay, J. (2013). Applicability of Artificial Intelligence in Different Fields of Life. International Journal of Scientific Engineering and Research, (1).

Solum, L. (1992). Legal Personhood for Artificial Intelligences. North Carolina Law Review, (4).

Stahl, A. (2018). Seven Top In-Demand Jobs in 2018. Forbes z 26.03.2018, http://cli.re/g4zdKG (23.10.2018), https://doi.org/10.1055/s-0036-1595061

Thompson, D. (2015). A World Without Work. The Atlantic, (7-8), http://cli.re/GK5Xdg (23.10.2018).

UN News. (2017). At UN, robot Sophia joins meeting on artificial intelligence and sustainable development. UN News z 11.10.2017, http://cli.re/G7w1zr (23.10.2018).

Urbi, J., Sigalos, M. (2018). The complicated truth about Sophia the robot — an almost human robot or a PR stunt. CNBC z 5.06.2018, http://cli.re/LZ4KoP (23.10.2018).

U.S. News & World Report. (2017). The 100 Best Jobs, http://cli.re/LNmowQ (23.10.2018).

West, D. (2015). What happens if robots take the jobs? The impact of emerging technologies on employment and public policy. Center for Technology Innovation at Brookings, http://cli.re/Gr9NAQ (23.10.2018).

WUP w Krakowie. (2017). Barometr zawodów 2018. Raport podsumowujący badanie w Polsce. Kraków: Wojewódzki Urząd Pracy.

Zarzycki, M. (2017). Bezwarunkowy dochód podstawowy - przyszłość prawa pracy i ubezpieczeń społecznych czy utopia? Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (6).

 

professor AMU Anna Musiała

Adam Mickiewicz University in Poznan, Faculty of Law and Administration, Chair of Labour Law and Social Law

ORCID: 0000-0001-5788-9144

e-mail: musiala@amu.edu.pl

Characteristics of an employment relationship as a legal relationship:“actually” legal relation of the obligation? Few remarks in the perspective of the social doctrine of Church

DOI 10.33226/0032-6186.2019.7.2

The author is trying to answer the question whether the contemporary legislative view of the employment relationship as a legal relationship offers any chances of tracing the social doctrine of the Church there. Even though the legislation in force no longer claims that an employee performs work for the benefit of a “work establishment”, this work establishment nevertheless continues to be present in the code legislation. Yet, is it really the case that work is surely not performed for the benefit of it? By answering “yes” to this question, the underlying assumption being that work establishment is understood as a community of people, you could talk of a certain doctrinal agreement between the normative view of the definition of employment relationship and the social teaching of the Church.

Keywords: employment relationship, social doctrine of the Church.

Charakterystyka stosunku pracy jako stosunku prawnego: „rzeczywiście” prawny stosunek zobowiązania? Kilka uwag w kontekście społecznej doktryny Kościoła

Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy dzisiejsze legislacyjne ujęcie stosunku pracy jako stosunku prawnego w ogóle daje szanse na poszukiwania w nim jakichkolwiek śladów społecznej doktryny Kościoła. Choć w obowiązującym w Polsce prawie nie twierdzi się już, iż to na rzecz „zakładu pracy” pracownik świadczy pracę, to jednak zakład pracy ciągle funkcjonuje w ustawodawstwie kodeksowym. Ale czy pracy na jego rzecz już na pewno się nie świadczy? Zdaniem autorki odpowiadając na powyższe pytanie twierdząco – przy założeniu, że zakład pracy pojmuje się jako wspólnotę ludzi – można by było mówić o pewnej doktrynalnej zgodności normatywnego ujęcia definicji stosunku pracy ze społeczną nauką Kościoła.

Słowa kluczowe: stosunek pracy, społeczna doktryna Kościoła

Bibliography

Baran, K.W., Ćwiertniak, B., Mitrus, L., Sobczyk, A. (2005). Prawo pracy. Zakamycze.

Florek, L. (2017). Prawo pracy. Warszawa.

Kubot, Z. (1978). Pozycja prawna stron w umownym stosunku pracy. Wrocław.

Liszcz, T. (2004). Prawo pracy. Warszawa .

Longchamps de Bérier, F. (1964). O pojęciu stosunku prawnego w prawie administracyjnym. Acta Universitatis Wratislaviensis, issue 19, Prawo XII, Wrocław.

Musiała, A. (2019). Polskie prawopracy a społeczna nauka Kościoła. Poznań.

Proposition de code du Travail. Sous l’égide du Groupe de recherche pour un autre Code du travail. (GR-PACT). (2017). Dalloz.

Radwański, Z. Olejniczak, A. (2013). Prawo cywilne. Zobowiązania. Część ogólna. Warszawa.

Sobczyk, A. (2015). Wolność pracy i władza. Warszawa.

Stelina, J. (2017). In: A. Sobczyk (ed.), Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa.

Ziembiński, Z. (1978). Teoria prawa. Warszawa.

Ziembiński, Z. (1980). Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa.

 

Studia i opracowania

mgr Joanna Jasińska

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Instytut Techniki i Systemów Bezpieczeństwa

ORCID: 0000-0001-936-4906

e-mail: joanna.jasinska|ujd.edu.pl| |joanna.jasinska|ujd.edu.pl

 

mgr Piotr Fik

Uniwersytet Jagielloński, Zakład Postępowania Cywilnego

e-mail: piotrfik@gmail.com

Aktualny stan praworządności w stosunkach pracy

DOI 10.33226/0032-6186.2019.7.3

Artykuł przedstawia problematykę praworządności w stosunkach pracy, w tym kwestie dotyczące ochrony pracy, jako konstytucyjnego obowiązku państwa, a także działalności Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), jako instytucji powołanej do kontroli i egzekwowania regulacji prawa pracy. Autorzy stawiają tezę o braku możliwości skutecznego oddziaływania PIP w zakresie podstawowych przepisów, wskazując przyczyny tego stanu.

Słowa kluczowe: praworządność, prawo pracy.

The current status of the rule of law in the employment relations

The article contains the issue of the rule of law in the employment relationship, contains considerations regarding labor protection as a constitutional duty of the State, the activities of the National Labor Inspectorate as an institution established to enforce labor law. The authors put forward the thesis that PIP cannot effectively influence on the basic rules, indicating the reasons for this state.

Keywords: rule of low, labour law.

Bibliografia

Banaszak, B. (2009). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa.

Boć, J. (1998). W: J. Boć (red.), Konstytucje Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku. Wrocław.

Haczkowska, M. (2014). W: M. Haczkowska (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. LexisNexis/el

Safjan, M., Bosek, L. (red.). (2016). Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86. Warszawa.

Sobczyk, A. ( red.). (2017). Kodeks pracy. Komentarz. Legalis/el

Sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji Pracy – za lata 2014,2015,2016,2017, wydania internetowe: https://www.pip.gov.pl/pl (18.01.2019).

Świderski, A. (2009). Kryzys finansowy 2007-2009 jako efekt dysfunkcji legislacyjnych w systemie prawa. HUK, (2).

 

mgr Ewelina Szadkowska

Uniwersytet Łódzki, doktorantka w Katedrze Prawa Pracy

e-mail: ewelina_szadkowska|op.pl| |ewelina_szadkowska|op.pl

 

mgr Mateusz Barwaśny

Uniwersytet Łódzki, doktorant w Katedrze Prawa Pracy

e-mail: mbarwasny|wpia.uni.lodz.pl| |mbarwasny|wpia.uni.lodz.pl

„Pracuj legalnie” - sprawozdanie z konferencji zorganizowanej na Wydziale Prawa i Administracji UŁ

24 października 2018 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego odbyła się konferencja naukowa pt. „Pracuj legalnie” zorganizowania przez Państwową Inspekcję Pracy oraz Centrum Nietypowych Stosunków Zatrudnienia UŁ. Przedmiotem obrad były prawne instrumenty przeciwdziałania zjawisku nielegalnego zatrudnienia w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zatrudniania cudzoziemców, oraz cywilnoprawne stosunki zatrudnienia.

Słowa kluczowe: zatrudnianie cudzoziemców, nielegalne zatrudnienie, cywilnoprawne stosunki zatrudnienia, prawo pracy, Państwowa Inspekcji Pracy.

Report from the "Work legally" conference organized at the Faculty of Law and Administration of the University of Lodz

On October 24, 2018, at the Faculty of Law and Administration of the University of Lodz, a scientific conference entitled "Work legally" organized by the National Labour Inspectorate and the Center for Unusual Employment Relations at the University of Lodz. During the conference, both historical issues concerning the functioning of the National Labour Inspectorate as well as legal instruments for counteracting the phenomenon of illegal employment in Poland were discussed, with particularemphasis on the employment of foreigners. The topic of the meeting was also civil employment relationships.

Keywords: employment of foreigners, illegal employment, civil employment relationships, labour law, The National Labour Inspectorate.

 

Wykładnia i praktyka

dr hab. prof. UŁ Krzysztof Stefański

Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Pracy

ORCID: 0000-0001-6313-7387

e-mail: kstefanski@wpia.uni.lodz.pl

Możliwość pełnienia funkcji przez prezydenta miasta (wójta, burmistrza) ukaranego karą grzywny

DOI 10.33226/0032-6186.2019.7.4

Dla sprawnego i uczciwego realizowania zadań publicznych niezwykle istotny jest właściwy dobór pracowników, zwłaszcza tych pełniących najważniejsze funkcje. Dobór ten musi uwzględniać zarówno przygotowanie merytoryczne, jak i postawę etyczną kandydatów. Jednym z jej wyznaczników jest niekaralność. Niestety, przepisy polskiego prawa wykazują w tym względzie istotną niespójność, w szczególności w odniesieniu do funkcji prezydenta miasta (wójta, burmistrza).

Słowa kluczowe: prezydent miasta, niekaralność, kryteria selekcyjne, wybór.

Can a mayor penalized with a fine remain in office?

Officials, especially high-level officials, should meet the highest professional and ethical standards. The legislator should guarantee this by introducing appropriate statutory criteria, such as criminal record. Unfortunately, the provisions of Polish law are inconsistent, especially with regard to the function of city mayor. The article indicates these defects of legal regulations.

Keywords: mayor, criminal record, election.

Bibliografia

Bessaraba, R. (2000). Stosunek pracy na podstawie wyboru. Gazeta Prawna, (37)

Dubowik, A., Pisarczyk, Ł. (2011). Prawo urzędnicze. Warszawa.

Giedrewicz-Niewińska, A.(2017). Nawiązanie stosunku pracy z wyboru. W: Z. Góral (red.), System prawa pracy. Tom IV. Indywidualne prawo pracy. Pozaumowne stosunki pracy. Warszawa.

Góral, Z. (200). Swoistości stosunków pracy pracowników samorządowych. W: Z. Kubot (red. ), Szczególne formy zatrudnienia. Wrocław.

Kisielewicz, A.(2014). Komentarz do art. 11. W: K. W. Czaplicki, B. Dauter, S. J. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz, Kodeks wyborczy. Komentarz. Warszawa.

Piątkowski, J. (1994). Wprowadzenie do prawa stosunku pracy. Toruń.

Płażek, S.(2016). za: M. Cyrankiewicz, Praca w samorządzie: wójt może być kryminalistą. Rzeczpospolita z 12.07.2016.

Różańska-Dorosz, I. (2003). Stosunek pracy: powołanie, mianowanie, wybór, spółdzielcza umowa o pracę. Wrocław.

Rzetecka-Gil, A. (2018). Konsekwencje ukarania karą grzywny za przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego z perspektywy możliwości pełnienia funkcji wójta, burmistrza, prezydenta miasta. Monitor Prawniczy, (18).

Stelina, J. (2015). Podstawy zatrudnienia pracowników samorządowych. Gdańskie Studia Prawnicze, 2.

Wilk, L. (2018). Komentarz do art. 106. W: M. Filar, Kodeks karny. Komentarz. Warszawa.

 

dr Janusz Żołyński, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu/Adam Mickiewicz University in Poznan

ORCID: 0000-0001-7376-1693

e-mail: zolynski@amu.edu.pl

Uprawnienie pracodawcy do kontroli trzeźwości pracowników

DOI 10.33226/0032-6186.2019.7.5

Zapewnienie bezpiecznego świadczenia pracy należy do podstawowych obowiązków pracodawcy. Przejawem tego obowiązku jest zakaz dopuszczenia do pracy pracownika pod wpływem alkoholu, po uprzedniej kontroli trzeźwości. Zdaniem autora podstawę przeprowadzania kontroli trzeźwości pracownika należy wywodzić z ogólnej zasady prawa pracy, nakazującej pracodawcy w sposób bezwzględny zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Uprawnienie pracodawcy wynika bowiem z obowiązku ochrony najwyższego dobra dla człowieka, jakim poza godnością jest jego życie i zdrowie.

Słowa kluczowe: alkohol, ochrona danych osobowych, godność, życie i zdrowie.

The employer’s right to control the sobriety of employees

Ensuring the safe performance of work is one of the fundamental employer’s obligation which manifests itself in prohibiting an employee, being under the influence of alcohol, from admittance to work upon prior sobriety control. The grounds for carrying out that control is to be derived from a general labour law principle demanding from the employer to ensure healthy and safe working conditions for employees. The employer’s right arises from the obligation to protect the superior personal right which is, apart from the dignity, the life and health.

Keywords: alcohol, protection of personal data, dignity, life and health.

Bibliografia

Banaszak, B. (2002). Ogólne wiadomości o prawach człowieka. W: B. Banaszak, A. Preisner  (red.). Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP. Warszawa.

Cieśliński, A. (2003). Wspólnotowe prawo gospodarcze. Warszawa.

Jaśkowski, K. (2007). Porozumienia zbiorowe w prawie pracy. W: L. Florek (red.), Indywidualne a zbiorowe prawo pracy. Warszawa.

Kużniar, R. (2000). Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe. Warszawa.

Kwoka, K. (2019). Wyrywkowe kontrole trzeźwości na bakier z prawem. Rzeczpospolita z 9 maja 2019 r., D 1.

Nowak, M. (1993). Trzy generacje praw człowieka. Ich znaczenie w świetle przesłanek ideowych i historycznych oraz w świetle ich genezy. W: B. Banaszak (red.), Prawa człowieka. Geneza, koncepcje, ochrona. Wrocław.

Piechowiak, M. (1999). Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony. Lublin 1999.

Plis, J. (2014). Wprowadzenie do problematyki koncepcji praw człowieka trzeciej generacji Karela Vasaka, https://repozytorium.ur.edu.pl/bitstream/handle/item/825/Plis%20-%20fin.pdf?sequence=1&isAllowed=y (9.05.2019).

Sanetra, W. (2006). O roli Sądu Najwyższego w zapewnianiu zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądowego. Przegląd Sądowy, (9). s. 21–23.

Tomza, A. (2010). Teoria wykładni prawa Jerzego Wróblewskiego a dyrektywalna koncepcja znaczenia Kazimierza Ajdukiewicza. Studia Prawno-Ekonomiczne, LXXXII.

Zieliński, M., Bogucki, O., Choduń, A., Czepita, S., Kanarek, B., Municzewski, A. (2009). Zintegrowanie polskich koncepcji wykładni prawa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, (4).

Żołyński, J. (2014). Glosa do wyroku SN z dnia 4 września 2013 r., sygn. akt II PK 358/12 w sprawie dopuszczalności zawierania więcej niż jednej umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracodawcą. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (3).

Żołyński, J. (2016). Aksjologiczne, normatywne i społeczne podstawy prawa rozwiązywania sporów zbiorowych pracy. Gdańsk.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

dr Aleksandra Ziętek-Capiga

Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji

e-mail: a.zietek-capiga@wpia.uw.edu.pl

Obniżenie wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego

Trybunał Sprawiedliwości UE w dniu 24 czerwca 2019 r. wydał wyrok w sprawie C-619/18, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym Polska uchybiła zobowiązaniom, które na niej ciążą na mocy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, przez zastosowanie przepisów wprowadzających obniżenie wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego do urzędujących sędziów oraz przyznanie Prezydentowi RP dyskrecjonalnego prawa do przedłużenia czynnej służby sędziów tego sądu po ukończeniu przez nich nowo określonego wieku przejścia w stan spoczynku.

Słowa kluczowe: zasady nieusuwalności i niezawisłości sędziów, obniżenie wieku przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego, praworządność.

Lowering of the retirement age of Supreme Court judges

According to the judgment of the Court of Justice of the EU of 24 June 2019, C-619/18, case European Commission vs. Republic of Poland, by providing that the measure consisting in lowering the retirement age of the judges of the Supreme Court is to apply to judges in post and by granting the President of the Republic the discretion to extend the period of judicial activity of judges of that court beyond the newly fixed retirement age, Poland has failed to fulfil its obligations under the second subparagraph of Article 19(1) TEU.

Keywords: principles of the irremovability of judges and judicial independence, lowering of the retirement age of Supreme Court judges, rule of law.

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

dr Eliza Maniewska

Uniwersytet Warszawski

e-mail: e.maniewska@wpia.uw

Rozwiązanie stosunku pracy w okresie wypowiedzenia – zakres roszczeń

Autorka przedstawia najnowszy judykat Sądu Najwyższego dotyczący zakresu roszczeń pracownika w sytuacji wadliwego rozwiązania stosunku pracy w okresie wypowiedzenia (art. 60 k.p.). Stanowi on po części podsumowanie dotychczasowego orzecznictwa dotyczącego tytułowej problematyki.

Słowa kluczowe: zbieg roszczeń, odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę, odszkodowanie z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę.

Termination of employment relationship without notice during the notice period - scope of claims

The author presents the latest resolution of the Supreme Court regarding the scope of employee claims in the event of a unlawful termination of employment without notice during the notice period (Article 60 of the Labour Code). It is partly a summary of the previous jurisprudence regarding the issue.

Keywords: aggregation of claims, compensation for unlawful termination of the employment contract without notice by the employer, compensation for unjustified or unlawful termination of the employment contract with notice.

Bibliografia

Liszcz, T. (2008). Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy wobec pracownika - cz. 1. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (12).

Łętowska, E. (2007). W: M. Safjan (red.), System prawa prywatnego. Prawo cywilne - cześć ogólna, tom 1. Warszawa.

Pisarczyk, Ł. (2002). Odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (8).

Piszczek, A. (2009). Wadliwe wypowiedzenie umowy o pracę, wadliwe rozwiązanie umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym - uprawnienia pracownika. Monitor Prawniczy, (18).

Supernak-Kubańska, A. (2005). Odszkodowanie z tytuły wadliwego rozwiązania umowy o prace przez pracodawcę. Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Społecznej, (16).

Świątkowski, A. M. (2013). Zbieg pracowniczych roszczeń majątkowych. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (5).

 

Poniższe stałe rubryki nie mają charakteru artykułów naukowych/Permanent columns below do not have the status of scientific articles

 

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

Katarzyna Pietruszyńska-Jarosz

radca prawny, Departament Prawny Głównego Inspektoratu Pracy

e-mail: katarzyna.pietruszynska@gip.pip.gov.pl

Świadectwo pracy

 

Nowe przepisy

dr Agnieszka Zwolińska, Uniwersytet Warszawski

e-mail: a.zwolinska@wpia.uw.edu.pl

Przegląd Dzienników Ustaw z 2019 r. od poz. 1024 do poz. 1188

Przegląd wydawnictw

System prawa pracy. Tom VIII. Prawo rynku pracy

rec. dr hab. Agnieszka Górnicz-Mulcahy

Partie polityczne a niezależność sądów i niezawisłość sędziów

 

Niezależność i odrębność sądów oraz niezawisłość sędziów wynikają zwłaszcza z art. 10, 45, 173 i 186 Konstytucji RP. Dość często pisze się, że ta niezależność i odrębność polega na wykluczeniu ingerencji czynnika czy nacisków politycznych na władzę sądowniczą, z reguły mając na myśli niedopuszczalne oddziaływanie na nią władzy wykonawczej, rzadziej władzy ustawodawczej. Związane jest to z obserwowanym od czasu dojścia do władzy tzw. dobrej zmiany szczególnie jaskrawym nasileniem się zjawiska niedopuszczalnego wpływania na władzę sądowniczą przez władzę ustawodawczą, co polega na uchwalaniu ustaw kształtujących system sądowniczy wbrew regułom zapisanym w Konstytucji RP, oraz przez władzę wykonawczą, w następstwie mniej lub bardziej bezpośredniego ingerowania w sferę niezależności sądownictwa, w tym głównie przez ministra sprawiedliwości. Niezależność i odrębność władzy sądowniczej względem władzy ustawodawczej i wykonawczej są jednoznacznie sformułowane w Konstytucji RP i stąd nie może budzić wątpliwości, że tak pojmowany czynnik polityczny (tj. władza ustawodawcza i władza wykonawcza) nie może naruszać konstytucyjnej niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

W ukształtowanej po wygranej PiS rzeczywistości główny problem polega jednakże na tym, iż zasadnicze, ale także konkretne, bieżące decyzje, w tym rozstrzygnięcia kadrowe, na co dzień zapadają poza konstytucyjnie umocowanymi organami, tj. organami władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej, co oznacza, że podstawowe, realne zagrożenie dla niezależności władzy sądowniczej wcale nie pochodzi od tych organów, ale od rządzącej partii politycznej, a w istocie od jej prezesa, skoro to on w praktyce decyduje o tym, co i jak jest uchwalane w Sejmie oraz jakie decyzje podejmuje rząd. W mniejszym stopniu chodzi więc o niedopuszczalną ingerencję we władzę sądowniczą przez wąsko pojęty czynnik polityczny, tj. ingerencję ze strony władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej, natomiast zasadniczy problem sprowadza się do ingerowania w sądownictwo przez partię rządzącą, która na co dzień nie tylko rządzi, ale i kieruje bieżącymi sprawami państwa, w tym także tymi, które dotyczą wymierzania sprawiedliwości. Niedopuszczalna ingerencja ze strony partii politycznej, tj. partyjnego czynnika politycznego, może polegać i w naszych obecnych warunkach polega na pośrednim wpływaniu na sądownictwo poprzez skłanianie czy wręcz wymuszanie na ustawodawcy uchwalania ustaw kształtujących je w sposób niezgodny z Konstytucją RP oraz na wymuszaniu podobnego typu rozstrzygnięć na władzy wykonawczej. Ingerencja ta może polegać także na próbach bezpośredniego wpływania przez władze partii rządzącej na określone rozstrzygnięcia sądów w konkretnych sprawach. Zarówno pierwszy jak i drugi typ działań jest oczywiście niedopuszczalny w zakresie, w jakim koliduje z zasadami Konstytucji RP. Zakaz ingerowania przez czynnik partyjny w sferę władzy sądowniczej wynika chociażby z art. 45 Konstytucji RP, który gwarantuje każdemu prawo do rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, a więc przez sąd, który między innymi i przede wszystkim nie może podlegać jakimkolwiek – w tym także pośrednim - wpływom partyjnym.

Konstytucja RP - z jednej strony - gwarantuje niezależność i odrębność władzy sądowniczej, co między innymi oznacza zakaz bezpośredniego (w danej sprawie) jak i pośredniego (w wyniku niekonstytucyjnych rozstrzygnięć władzy ustawodawczej i wykonawczej) ingerowania politycznego czynnika partyjnego w sferę wymiaru sprawiedliwości oraz - z drugiej strony - brak w niej przepisów, z których, np. na zasadzie wyjątku, dałoby się takie upoważnienie dla tego czynnika wywieść. Partia polityczna, niezależnie od tego, czy jest tzw. partią rządzącą czy nie, według Konstytucji RP nie ma pozycji organu władzy, któremu przysługuje część władztwa państwowego. Zgodnie z tą Konstytucją władza ustawodawcza, władza wykonawcza i władza sądownicza należy do określonych organów państwa i tym samym nie należy do partii politycznej, nawet jeżeli jest to partia rządząca. Według art. 11 Konstytucji RP celem partii politycznych nie jest sprawowanie władzy, lecz jedynie „wpływanie na kształtowanie polityki państwa” i to tylko metodami demokratycznymi. Partia rządząca, a zwłaszcza jej prezes, który skupia w swych rękach władzę podobną do tej, którą kiedyś dysponował pierwszy sekretarz KC PZPR, działa wbrew art. 11 Konstytucji RP i tym samym popełnia delikt konstytucyjny. Partia ta nie jest ani władzą ustawodawczą, ani wykonawczą, ani też władzą sądowniczą, nie może też tej władzy faktycznie zastępować ani też ograniczać swobody korzystania z kompetencji przysługujących jej z woli Konstytucji RP. W szczególności zaś dotyczy to władzy sądowniczej, której odrębność i niezależność od innych władz, ale też i odrębności i niezależności w ogólności została w osobny i w konstytucyjnie szczególnie mocny sposób wysłowiona.

W obecnej rzeczywistości mówiąc o zagrożeniu dla wymiaru sprawiedliwości ze strony czynnika politycznego do pewnego stopnia zaciemniamy istotę problemu. Nazywając bowiem rzecz po imieniu należałoby przede wszystkim mówić o tym, że główne zagrożenie dla niezależności władzy sądowniczej płynie ze strony systemu partyjnego, a ściśle biorąc ze strony partii rządzącej, bo to ona - a w gruncie rzeczy jej prezes - miała i ma decydujący wpływ na kształtowanie sytuacji prawnej i faktycznej w wymiarze sprawiedliwości, która w wielu aspektach koliduje z wymaganiami Konstytucji RP.

Po uchwaleniu Konstytucji RP przez długie lata w praktyce nie ujawniał się problem dominacji partii rządzących nad konstytucyjnymi organami władzy państwowej, która między innymi prowadzi do zjawiska tzw. partyjniactwa czy powrotu do wzorów znanych z czasów PRL. Sytuacja uległa radykalnej zmianie po zdobyciu władzy przez PiS i sformułowaniu przez jej prezesa koncepcji centralnego ośrodka dyspozycji politycznych, której istotę można sprowadzić do tego, że ma być to ośrodek pozaparlamentarny i pozarządowy, a więc partyjny, w istocie decydujący o najważniejszych sprawach państwa, nieponoszący za nie prawnej odpowiedzialności, przy czym w praktyce podejmujący także bieżące decyzje zarządcze i kadrowe o zróżnicowanym charakterze i znaczeniu. Praktyka pokazuje, że wspomniana koncepcja obejmuje - co skądinąd oczywiste - także władzę sądowniczą, która nie powinna czy też nie może wymykać się centralnemu ośrodkowi decyzji politycznych. Potwierdza to tezę, że główne, realne zagrożenie dla niezależności sądów i niezawisłości sędziów w chwili obecnej płynie ze strony partyjnego czynnika politycznego, a nie ze strony władzy ustawodawczej czy władzy wykonawczej. Koncepcja partii rządzącej - z jej przewodniczącym o autokratycznych uprawnieniach - jako centralnym ośrodkiem decyzji politycznych, w mojej ocenie wyraźnie koliduje z rolą partii politycznych przyznaną im przez art. 11 Konstytucji RP, bo czym innym jest przecież „wpływanie na kształtowanie polityki państwa”, a czym innym jest prowadzenie tej polityki. Prowadzenie tej polityki należy do organów władzy państwowej, które przecież nie bez przyczyny i w sposób nieprzypadkowy zostały w miarę konkretny i szczegółowy ukształtowane w Konstytucji RP. Unormowania dotyczące partii politycznych mają natomiast charakter szczątkowy i do czasu „dobrej zmiany” były wystarczające. Od czasu tej zmiany rodzi się wszakże pytanie, czy konstytucyjne zabezpieczenia przed przejmowaniem w sposób nieuprawniony przez instancje partyjne, a zwłaszcza przez przewodniczącego partii rządzącej - z czym obecnie mamy do czynienia - kompetencji należących do organów władzy państwowej, nie powinny zostać wzmocnione. Ustanowienie w Konstytucji RP wyraźnego zakazu faktycznej ingerencji czy faktycznego przejmowania przez partie polityczne kompetencji przyznanych określonym organom władzy publicznej wydaje się w świetle praktyki ostatnich lat być istotne i użyteczne także, a może zwłaszcza, z punktu widzenia wzmocnienia niezależności władzy sądowniczej względem partyjnego czynnika politycznego. Już teraz należałoby wszakże zmienić szczególnie szkodliwą i kolidującą z Konstytucją RP praktykę w tym zakresie.

Walerian Sanetra

Odbiór osobisty 0 €
Kurier Inpost 4 €
Kurier FedEX 4 €
Inpost Paczkomaty 4 €
Free delivery in Reader's Club from 47 €