The concept of law creating financial constitution and sustainability of the social insurance system

The polish social insurance financial system remains inefficient. The financial efficiency, understood as a measure of the ability to finance social security benefits from social security contributions, is decreasing. This is primarily due to the aging of the population. Therefore, a key legislative action remains the definition of the response in law to possible difficulties in the realization of social insurance benefits. The purpose of the study is to define the assumptions of a law on the formation of the financial constitution of the social insurance system. With such a law, it is also possible to introduce external monitoring of the ability to pay social security contributions and the sustainability of social insurance to cover all expenses of Social Insurance Fund. The legislature and the Constitutional Court, knowing when and in what proportion – certain expenses of the Social Insurance Fund, will not be able to be financed due to the likely reduction of the budget subsidy – can make changes in the law in advance or rule the cases of Constitutional Court that will ensure that social insurance benefits are realized to the greatest extent possible, or counteract changes in the law that increase such risks.

Bibliografia/References

Calmfors, L. (2012). The Swedish Fiscal Policy Council: Watchdog with a Broad Remit, CESifo Working Paper, No. 3725, Center for Economic Studies and ifo Institute (CESifo), Munich.

Cieślak-Wróblewska, A. (2024). Czy wychodzenie z deficytu stłumi wzrost PKB?, Rzeczpospolita z dnia 29 lipca 2024.

Czech, T. (2024). Kształtowanie ustroju rolnego. Komentarz, Wolters Kluwer.

Dudek, S., Kotecki, L., Petka-Zagajewska, M. (2024). Zagrożenia nadmiernego długu publicznego. Edycja 2023. Instytut Odpowiedzialnych Finansów, Warszawa.

Gannon, F., Legros, F., Touzé, V. (2015). Automatic adjustment mechanisms and budget balancing of pension schemes, February, s. 2– . Pobrano 30 lipca 2024 r.: https://www.researchgate.net/publication/281272207

Gudowska, B., Strusińska-Żukowska. J. (Red.) (2014). Przedmowa. W: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz. Wyd. 2. C.H.Beck.

GUS, Wydatki na ochronę zdrowia w latach 2020–2022. Informacje sygnalne z dnia 27.07.2023 r. https://stat.gov.pl/obszarytematyczne/zdrowie/zdrowie/wydatki-na-ochrone-zdrowia-w-latach-2020-2022,27,3.html

Jedynak, T. (2018). Automatic Balance Mechanisms as instruments of maintaining pension scheme financial sustainability, Rozprawy Ubezpieczeniowe – Konsument na rynku usług finansowych, 29(3), s. 66–85.

Jończyk, J. (2006). Prawo zabezpieczenia społecznego. Wolters Kluwer.

NIK (2014). Raport NIK KPS-4114-001-00/2014 pt. Informacja o wynikach kontroli: Przygotowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do realizacji zadań wynikających z ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, s. 28.

Pacud, R. (2006). Oczekiwanie prawne na emeryturę dożywotnią (ekspektatywa), Oficyna Wydawnicza Branta.

Pacud, R. (2011a). Stosunki prawne ubezpieczenia emerytalnego, Wolters Kluwer.

Pacud, R. (2011b). Wypłaty emerytur dożywotnich – stan obecny i perspektywy, Praca i Zabezpieczenie Społeczne (2).

Pacud, R. (2015). Rezygnacja z emerytur dożywotnich, Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej. UJ.

Pacud, R. (2019a). Płaca i środki pieniężne płatników składek, Praca i Zabezpieczenie Społeczne (9). DOI 10.33226/0032-6186.2019.9.1

Pacud, R. (2019b). Baza ekonomiczna ubezpieczenia społecznego jako przedmiot badań. W: R. Pacud (Red.): Baza ekonomiczna ubezpieczenia społecznego. Diffin.

Pacud, R. (2020). Stosunki prawne ubezpieczenia społecznego. W: A. Wypych-Żywicka (Red.), System prawa ubezpieczeń społecznych. Tom I. Część ogólna. Wolters Kluwer. pkt. 3.2.

Pacud, R. (2024). W: K. Antonów, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz. Wolters Kluwer.

Rzeczpospolita Polska (2024). Economic Policy Commitee – Ageing Working Group, 2024 Ageing Report. Poland – Country Fiche for Poland, (Tabela 6), opr. J. Stachura (Ministerstwo Finansów) oraz P. Strzelecki (NBP), s. 19.

Rzeczpospolita Polska, Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2024–2027, kwiecień 2024. Pobrano: https://www.gov.pl/web/finanse/wieloletniplan-finansowy-panstwa

Sadowski, J. (2024). Komentarze i analizy: po 5 latach strat, lokaty bankowe zaczęły przynosić zyski. Pobrano dnia 30 lipca 2024. https://expander.pl/ po-5-latach-strat-lokaty-bankowe-zaczely-przynosic-zyski/,

Settergren, O. (2001). The Automatic Balance Mechanism of the Swedish Pension System, Riksfo¨rsa¨kringsverket Working Papers in Social Insurance (2).

Sowada, C. (2016). Składka zdrowotna jako procent dochodu a solidaryzm: założenia i doświadczenia, Ekonomista (4).

Święch-Kujawska, K. (2020). W: Z. Ofiarski (Red.), Ustawa o finansach publicznych. Komentarz. Wolters Kluwer.

Szczepańska, A. (2024). Monitor Finansowania Ochrony Zdrowia: Ile wydajemy na zdrowie? Za mało. Pobrano 11 lipca 2024 r.: https://cowzdrowiu.pl/aktualnosci/post/monitor-finansowania-ochrony-zdrowia-fpp

Trybunał Konstytucyjny (2016). Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2015 roku, Wydawnictwa Trybunału Konstytucyjnego.

Tyrowicz, J. (2021). Idzie czas emerytury obywatelskiej, Rzeczpospolita z dnia 12 stycznia 2021.

Wierzbicka, E. (2015). Zaufanie jako warunek długoterminowego oszczędzania na cele emerytalne, Rozprawy Ubezpieczeniowe 1(18).

Zieliński, T. (1992). Ochrona praw nabytych – zasada państwa prawnego, Państwo i Prawo (3).

Żukowski, M. (2013). Demograficzne i ekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania ubezpieczenia społecznego. W: Ubezpieczenie społeczne – dawniej i dziś W 80-lecie uchwalenia ustawy o ubezpieczeniu społecznym, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Wrocław.

ZUS (2023). Prognoza wpływów i wydatków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na lata 2024–2028, Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych, Warszawa, grudzień 2023, s.15. Pobrano 20 lipca 2024: https://www.zus.pl/documents/10182/167761/Publikacja_FUS_2024- 2028.pdf/bf699537-c965-dc5e-987f-54a2bce04cf2?t=1705314497795