Najlepsze ceny Specjalne oferty dla członków klubu książki PWE Najtańsza dostawa
DOI: 10.33226/1231-7853.2022.6.2
JEL: D21, M21
Krystyna Zimnoch ORCID: 0000-0002-1900-9895 , e-mail: k.zimnoch|pb.edu.pl| |k.zimnoch|pb.edu.pl
Barbara Mazur ORCID: 0000- 0003-2527-2603 , e-mail: b.mazur|pollub.pl| |b.mazur|pollub.pl

The cooperative and commercial business model on the Polish market

Kooperacyjny i komercyjny model biznesowy na polskim rynku

 

Research background. The history of cooperative enterprises in Poland dates to the middle of XIX century. Despite the long history after the transformation of the central economy into a free market economy the cooperative branch in Poland is drastically diminishing, while in market economies the cooperative business model is an alternative to consumption and production. The ''free choice'' of the market means there is room for everyone.

Purpose of the article. The aim of the article is to analyze enterprises based on the cooperative and the commercial business models in terms of their economic results and their social functions on the Polish market.

Methods. The article is of theoretical and empirical nature. The theoretical part includes the overview of the two business models. The empirical part consists of a study containing two independent elements. Both were based on the method of analyzing financial reports, available on the Polish Ministry of Finance and The National Court Register (Krajowy Rejestr Sądowy — KRS) websites. The MS Excel 2016 and applications for creating and reading financial reports by e-KRS were used.

Findings & Value added. The results of the first empirical study have confirmed the usefulness of the biggest payer rankings in comparing the economic results of the enterprises based on cooperative business model (CBM) and commercial business model. The results of the second empirical study have shown that applying the criterion of value added in CBM allowed for determining the degree of their social utility. Economic results of the chosen enterprises based on the CBM model turned out to be similar to those of commercial business model but higher in terms of social utility. The presence of the cooperatives among the biggest taxpayer group in Poland confirms their economic results. Social utility was confirmed by gross value added (GVA) distribution structure, which included i.e. participation of members, employees, local budgets and governmental budget. The research, conducted in Poland, covered cooperatives operating only in one country. Therefore, the results may be affected by a cultural factor.

Tło badań. Historia przedsiębiorstw spółdzielczych w Polsce sięga połowy XIX wieku. Pomimo długiej historii, po przekształceniu gospodarki centralnej w gospodarkę wolnorynkową branża spółdzielcza w Polsce drastycznie się kurczy, podczas gdy w gospodarkach rynkowych model biznesowy spółdzielni to alternatywa dla konsumpcji i produkcji. „Wolny wybór” rynku oznacza, ze jest na nim miejsce dla wszystkich.

Cel artykułu. Celem artykułu jest analiza przedsiębiorstw opartych na spółdzielczym i komercyjnym modelu biznesowym pod kątem ich wyników ekonomicznych i funkcji społecznych na polskim rynku.

Metody. Artykuł ma charakter teoretyczno-empiryczny. Część teoretyczna zawiera przegląd modeli biznesowych przedsiębiorstw spółdzielczych i komercyjnych. Część empiryczna składa się z realizacji dwóch kroków badawczych, uwzględniających dwa niezależne elementy. Badanie oparto na metodzie analizy sprawozdań finansowych dostępnych na stronach internetowych Ministerstwa Finansów oraz Krajowego Rejestru Sądowego. Wykorzystano MS Excel 2016 oraz aplikacje do tworzenia i odczytywania raportów finansowych przez e-KRS.

Wnioski i wartość dodana. Wyniki pierwszego etapu badania potwierdziły przydatność rankingów największych płatników w porównaniu do wyników ekonomicznych przedsiębiorstw opartych na modelu biznesu spółdzielczego (CBM) i modelu biznesu komercyjnego. Wyniki drugiego etapu badania empirycznego wykazały, że zastosowanie kryterium wartości dodanej w CBM pozwoliło na określenie stopnia ich użyteczności społecznej. Wyniki ekonomiczne wybranych przedsiębiorstw opartych na modelu CBM okazały się zbliżone do wyników komercyjnego modelu biznesowego, ale wyższe pod względem użyteczności społecznej. Obecność spółdzielni wśród największej grupy podatników w Polsce potwierdza ich wyniki ekonomiczne. Użyteczność społeczna została potwierdzona przez strukturę podziału wartości dodanej brutto (WDB), która obejmowała m.in. udział członków, pracowników, budżety lokalne i budżet rządowy. Badania prowadzone w Polsce objęły spółdzielnie działające tylko w jednym kraju. Dlatego na wyniki może mieć wpływ czynnik kulturowy.

Pobierz artykul
Słowa kluczowe: business model; cooperatives; investor-owned firms; taxpayers; value added; Poland (model biznesowy; spółdzielnie; firmy inwestorskie; podatnicy; wartość dodana; Polska)

Bibliografia

References/Bibliografia

Archambault, E. (2009). Mutual organizations, mutual societies. In H. K. Anheier, & S. Toepler (Eds.), International Encyclopedia of Civil Society (1–8). Paris: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-99675-2_50-1

Arnaud, S. (2008). Les mutuelles et cooperatives: Une histoire humaniste, preuve de diversité dans un paysage capitaliste). Cahiers du CEREFIGE 1101. CEREFIGE (Centre Europeen de Recherche en Economie Financiere et Gestion des Entreprises), Universite de Lorraine. Article présenté aux Quatriemes Rencontres Internationales, de la diversite, "Faire vivre la diversité" a CORTE, les 2, 3 et 4 octobre 2008 1_cahier_recherche_st._arnaud.pdf

Barnett, B. R., & Bradley, L. (2007). The impact of organizational support for career development on career satisfaction. Career Development International, 12(7). https://doi.org/10.1108/13620430710834396

Bellman, R., Clark, C. E., Malcolm, D. G., Craft, C. J., & Riccardi, F. M. (1957). On the Construction of a Multi-Stage, Multi-Person Business Game. Operations Research, 5(4), 469–503. https://doi.org/10.1287/opre.5.4.469

Bidet, E., Eum, H., & Ryu, J. (2018). Diversity of Social Enterprise Models in South Korea. Voluntas, 29(6). https://doi.org/10.1007/s11266-018-9951-8

Bretos, I., Diaz-Foncea, M., & Marcuello, C. (2018). Cooperatives and internationalization: An analysis of the 300 largest cooperatives in the world. CIRIEC-Espana Revista de Economia Publica Social y Cooperativa, (92). https://doi.org/10.7203/CIRIEC-E.92.11480

Birchall, J. (2014). Building communities: The co-operative way. Florence: Taylor and Francis.

Chesbrough, H. W. (2007). Business model innovation: It’s not just about technology anymore. Strategy & Leadership, 35(6), 12–17. https://doi.org/10.1108/10878570710833714

Grijpstra, D., Broek, S., & Plooij, M. (2011). The role of mutual societies in the 21st century. Brussels: European Parliament.

Drury, J. C. (1937). An introduction to the history of consumers’ cooperation. Annals of the American Academy of Political and Social Science, 191(2), 1–6. https://doi.org/10.1177/000271623719100102

Fairbairn, B. (1994). The meaning of Rochdale: The Rochdale pioneers and the co-operative principles. Saskatoon: Centre for the Study of Co-operatives. University of Saskatchewan.

Heflebower, R. B. (1980). Cooperatives and Mutuals in the Market System. Madison: University of Wisconsin Press.

International Co-operative Alliance (ICA). https://www.ica.coop/en/cooperatives/cooperative-identity

Johnson, M. W., Christensen, C.M., & Kagermann, H. (2008). Reinventing Your Business Model. Harvard Business Review, 86(12), 50–59.

Levi, Y., & Davis, P. (2008). Cooperatives as the "enfants terribles" of economics: Some implications for the social economy. Journal of Socio-Economics, 37(6), 2178–2188. https://doi.org/10.1016/j.socec.2008.06.003

Levi, Y., & Pellegrin-Rescia, M. L. (1997). A New Look at the Embeddedness/Disembeddedness Issue: Cooperatives as terms of reference. Journal of Socio-Economics, 26(2), 159–179. https://doi.org/10.1016/S1053-5357(97)90031-7

Margetta, J. (2002). Why Business Models Matter? Harvard Business Review, 80, 86–92.

Mazzarol, T., Clark, D., Reboud, S., & Limnios, E. M. (2018). Developing a conceptual framework for the co-operative and mutual enterprise business model. Journal of Management & Organization, 24(4). https://doi.org/10.1017/jmo.2018.29

Mazzarol, T., Limnios, E. M., & Reboud, S. (2011). Co-operative enterprise: a unique business model? https://www.researchgate. net/publication/235432100_Cooperative_Enterprise_A_Unique_Business_Model

Montero, P. A., & Pacheco, A. R. (2018). Capitalist enterprises versus cooperative enterprises: comparative analysis of economic and financial results for Spain in 2008–2015. CIRIEC-Espana Revista de Economia Publica Social y Cooperative, 93. https://doi.org/10.7203/CIRIEC-E.93.10730

Novkovic, S. (2008). Defining the co-operative difference. Journal of Socio-Economics, 37(6), 2168–2177. https://doi.org/10.1016/j.socec.2008.02.009

Osterwalder, A. (2013). The Business Model Ontology. A Proposition. In A Design Science Approach, Ecole des Hautes Etudes Commerciales de l’Université de Lausanne. http://www.businessmodelgeneration.com

Osterwalder, A., Pigneur, Y., & Tucci, C. L. (2005). Clarifying Business Models: Origins, Present, and Future of the Concept. Communications of the Association for Information Systems, (16), 1–25. https://doi.org/10.17705/1CAIS.01601

Osterwalder, A., & Pigneur, Y. (2010). Business model generation: A handbook for visionaries, game changers, and challengers. Hoboken, NJ: Wiley.

Osterwalder, A., Pigneur, Y., Bernarda, G., & Papadakos, T. (2015). Value proposition design how to create products and services customers want. Hoboken, NJ: Somerset Wiley.

Pacelli, V., Pampurini F., & Sylos Labini S. (2019). The peculiarity of the cooperative and mutual model: evidence from the European banking sector. Journal of Financial Management, Markets and Institutions, 7(1). https://doi.org/10.1142/S2282717X19400012

Ridley-Duff, R. (2012). New frontiers in democratic self-management. In D. McDonnell, & E. MacKnight (Eds.), The co-operative model in practice (99–118). Glasgow: Co-operative Education Trust Scotland.

Ridley-Duff, R. (2015). The fair shares model: An ethical approach to social enterprise development? Ekonomski Vjesnik/Econviews, 28(1), 43–66.

Rochdale Society (1877). Rules of the Rochdale Society of Equitable Pioneers’ Society. Rochdale. UK: Gilbert Haworth.

Tang, J., Sipiläinen, T., & Fu, G. (2020). How Could Cooperatives Successfully Develop Their Social Responsibility: The Perspective of Life Cycle. Sustainability, (12). https://doi.org/10.3390/su12219282

Teece, D. J. (2010). Business Models, Business Strategy and Innovation. Long Range Planning, 43(2/3), 172–194. https://doi.org/10.1016/j.lrp.2009.07.003

Wilson, M., Shaw, L., & Lonergan, G. (2012). Our story: Rochdale pioneers museum. Oldham. UK: Co-operative Heritage Trust.

Yeo, S. (2002). Co-operative and mutual enterprises in Britain: Ideas from a usable past for a modern future. London: Centre for Civil Society, London School of Economics.

Yuan, P. (2007). Essential difference and correlation between cooperatives and stock companies. Rural Bus. Manag., (2), 32–34.

Zimnoch, K., & Mazur, B. (2017a). Cooperatives’ Values in Poland and Sustainable Development. Journal of Business Management, (14), 115–126.

Zimnoch, K., & Mazur, B. (2017b). The cooperative paradigm of development — towards values. The proceedings of the 17th International Joint Conference: Central and Eastern Europe in the Changing Business Environment.

Zimnoch, K., & Mazur, B. (2018a). Humanistic and economic management — the case of the cooperatives of the disabled in Poland. Journal of Management and Change, 36/37(1/2), 68–77. https://doi.org/10.15604/ejbm.2018.06.01.004

Zimnoch, K., & Mazur, B. (2018b). Value added as a measure of social role of cooperative. Eurasian Journal of Business and Management, 6(1), 42–51. https://doi.org/10.15604/ejbm.2018.06.01.004

Cena artykułu
16.00
Cena numeru czasopisma
62.00
Prenumerata
960.00 zł
768.00
Najniższa cena z 30 dni: 768.00
zamów prenumeratę