Włączenie cyfrowe a ograniczanie korzystania z mediów społecznościowych – generacja BB a generacja Z

Dostęp do zasobów Internetu stanowi kluczowy warunek korzystania z możliwości, jakie oferuje globalna sieć. Istotne jest również posiadanie umiejętności oraz pozytywnej postawy pozwalającej na rzeczywiste osiągnięcie korzyści wiążących się z ich użytkowaniem. To stanowi zaletę zjawiska cyfrowego włączenia, w którym starsze pokolenia systematycznie „doganiają” te młodsze. Jednocześnie zauważa się zupełnie odmienny trend, polegający na ograniczaniu korzystania z Internetu ze względów bezpieczeństwa, ochrony własnego zdrowia czy chęci budowania relacji społecznych w tradycyjny, niecyfrowy sposób. Celem artykułu jest porównanie stanu występowania obu tych zjawisk w dwóch grupach wiekowych należących do generacji BB (baby boomers, 65–74 lat) i Z (16–29 lat) na przykładzie jednego z najbardziej ekspansywnych rozwiązań sieciowych – mediów społecznościowych (SM). Zastosowano metodę opisu statystycznego oraz częściowo ustrukturyzowane wywiady indywidulane. Wyniki pokazują, że choć różnice w dostępie do globalnej sieci systematycznie maleją, to jednak w przypadku SM stale utrzymują się na wysokim poziomie. Z i BB korzystają z innych SM i w odmienny sposób – dla pokolenia Z są one źródłem interesujących treści i medium komunikacji, dla BB – źródłem informacji. Wnioski: otoczenie technologiczne nadal różnicuje pokolenia pod względem dostępu, natomiast przyczyny ograniczania korzystania z SM są dwie i są wspólne – czas oraz użyteczność informacji. Badania mają charakter pierwszych, wstępnych badań diagnozujących występowanie nowego zjawiska, jakim jest ograniczanie korzystania z mediów społecznościowych w Polsce.

Bibliografia/References

Andrałojć, M., & Ławrynowicz, M. (2012). Elastyczny system wynagrodzeń w motywowaniu pokolenia Y. Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, 5(88), 49–62.

Borowik, M., Maśniak, L., Kroplewski, R., & Romaniec, H. (2018). Przemysł+. Gospodarka oparta o dane. Ministerstwo Cyfryzacji. https://kometa.edu.pl/uploads/publication/825/9a26_AA_Gospodarka%20Oparta%20o%20Dane_05.01.2018.pdf?v2.8 (dostęp: 12.09.2022).

Castells, M. (2001). The Internet Galaxy: Reflection on the Internet, Business, and Society. Oxford University Press.

Chan, S. S., Van Solt, M., Cruz, R. E., Philp, M., Bahl, S., Serin, N., Amaral, N. B., Schindler, R., Bartosiak, A., Kumar, S., & Canbulut, M. (2022). Social media and mindfulness: From the fear of missing out (FOMO) to joy of missing out (JOMO). Journal of Consumer Affairs, 56(3), 1312–1331. https://doi.org/10.1111/joca.12476

Dąbrowska, A., Janoś-Kresło, M., & Mróz, B. (2020). Zachowania osób starszych na rynku e-usług. Oficyna Wydawnicza SGH.

van Dijk, J., & Hacker, K. (2003). The digital divide as a complex and dynamic phenomenon. The Information Society, 19(4), 315–326. https://doi.org/10.1080/01972240309487

Eitan, T., & Gazit, T. (2023). No social media for six hours? The emotional experience of meta„s global outage according to FoMO, JoMO and internet intensity. Computers in Human Behavior, 138, 107474. https://doi.org/10.1016/j.chb.2022.107474

Empemedia. (2022). Internet i social media w Polsce 2022 – raport. https://empemedia.pl/internet-i-social-media-w-polsce-2022-raport/ (dostęp: 16.01.2023)

Eurostat. (2022a). Individuals – internet use. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CI_IFP_IU__custom_4614064/default/table?lang=en (dostęp: 28.12.2022).

Eurostat. (2022b). Individuals – internet activities. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CI_AC_I__custom_4611786/default/table?lang=en (dostęp: 29.12.2022).

Eurostat. (2022c). Individuals – internet activities. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CI_AC_I__custom_4612022/default/table?lang=en (dostęp: 17.12.2022).

Eurostat. (2022d). Security related problems experienced when using the internet. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ISOC_CISCI_PB/default/table?lang=en (dostęp: 30.05.2023).

Frąckiewicz, E. (2020). Seniorzy jako uczestnicy mediów społecznościowych i twórcy ich treści. W: E. Frąckiewicz, & B. Kryk (Red.), Srebrna gospodarka. Ujęcie społeczno-ekonomiczne (201–216). CeDeWu.

Gangneux, J. (2019). Logged in or locked in? Young adults’ negotiations on social media platforms and their features. Journal of Youth Studies, 22(8), 1053–1067. https://doi.org/10.1080/13676261.2018.1562539

Grabiwoda, B. (2018). E-konsumenci jutra. Pokolenie Z i technologie mobilne. Wydawnictwo Nieoczywiste.

Hajduk, G. (2019). Zarządzanie komunikacją marketingową. Integracja. Nowe media. Outsourcing. Poltext.

Jaciow, M., & Wolny, R. (2022). Polski e-konsument. Dekada zmian. Helion.

Kall, J. (2015). Branding na smartfonie. Wolters Kluwer.

Kaplan, A. M., & Haenlein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59–68. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2009.09.003

Katz, J. E., & Aspden, P. (1998). Internet dropouts in the USA: The invisible group. Telecommunications Policy, 22(4–5), 327–339. https://doi.org/10.1016/S0308-5961(98)00013-5

Katz, S. (2017). Generation X: A critical sociological perspective. Journal of the American Society on Aging, 41(3), 12–19.

Kobylińska, U., & Płoszczuk, E. (2021). Media społecznościowe w kształtowaniu wizerunku pracodawcy (w opinii różnych pokoleń). Marketing i Rynek, (12), 28–39. http://dx.doi.org/10.33226/1231-7853.2021.12.3

Levickaite, R. (2010). Generations H, Y, Z: How social networks form the concept of the world without borders (the case of Lithuania). Limes, 3(2), 170–183. http://dx.doi.org/10.3846/limes.2010.17

Marston, H. R., Kroll, M., & Fink, D. (2016). Technology use, adoption and behavior in older adults: Results from the iStoppFalls project. Educational Gerontology, 42(6), 371–387. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/03601277.2015.1125178

Mazurek, G. (2019). Transformacja cyfrowa. Perspektywa marketingu. Wydawnictwo Naukowe PWN.

McCrindle. (b.d.). Understanding Generation Alpha. https://mccrindle.com.au/article/topic/generation-alpha/generation-alpha-defined/ (dostęp: 26.11.2022).

Mróz, B. (2013). Konsument w globalnej gospodarce. Trzy perspektywy. Oficyna Wydawnicza SGH.

Nguyen, M. H., Hargittai, E., Fuchs, J., Djukaric, T., & Hunsaker, A. (2021). Trading spaces: How and why older adults disconnect from and switch between digital media. The Information Society, 37(5), 299–311. https://doi.org/10.1080/01972243.2021.1960659

OECD. (2001). Understanding the Digital Divide. https://www.oecd.org/digital/ieconomy/1888451.pdf (dostęp: 14.06.2022).

Sarowski, Ł (2017). Od Internetu Web 1.0 do Internetu Web 4.0 – ewolucja form przestrzeni komunikacyjnych w globalnej sieci. Rozprawy Społeczne, 11(1), 32–39. https://doi.org/10.29316/rs.2017.4

Turner, A. (2015). Generation Z: technology and social interest. The Journal of Individual Psychology, 71(2), 103–113. https://doi.org/10.1353/jip.2015.0021

Van Den Bergh, J., & Behrer, M. (2011). Jak kreować marki, które pokocha pokolenie Y. Wydawnictwo Samo Sedno.