Zmiany w stylach zakupowych klientów handlu detalicznego w kontekście pandemii COVID-19

Dynamiczna transformacja w strukturach, formach i organizacji handlu detalicznego jest obserwowana od wielu lat, podobnie jak zmiany w preferencjach i zachowaniach klientów placówek handlowych. Zjawiska te zostały dodatkowo przyspieszone w okresie pandemii COVID-19. Charakter zmian indukowanych pandemią pozostaje jednak jeszcze wciąż na etapie wstępnego rozpoznania empirycznego i wymaga pogłębienia oraz oceny trwałości. Głównym celem opracowania była identyfikacja spowodowanych pandemią zmian w sposobie, formie i częstotliwości realizacji zakupów różnorodnych grup produktów przez klientów handlu detalicznego. Do realizacji tych zadań wykorzystano wyniki badań własnych z dwóch kolejnych edycji, tj. z roku 2021 i 2022. Uzyskane rezultaty wskazują na rosnący odsetek klientów, którzy deklarowali zmiany w realizacji zakupów detalicznych w badanym okresie, przy czym wzrost ten był relatywnie najniższy w przypadku zakupów produktów żywnościowych. Wyniki badań ujawniają także różnokierunkowe zmiany w zachowaniach zakupowych dotyczących przyjętych do analizy podgrup produktów. W przypadku artykułów spożywczych klienci byli skłonni raczej dokonywać większych jednorazowych zakupów, ograniczając ich częstotliwość, niż realizować zaopatrzenie gospodarstwa domowego poprzez zakupy w Internecie. Przeciwne zjawisko było natomiast charakterystyczne dla odzieży, obuwia i artykułów z grupy AGD/RTV, przy zakupie których badani przenosili aktywność zakupową do Internetu przy mniejszej niż w przypadku żywności tendencji do zwiększania jednorazowego zakupu i jednoczesnym ograniczeniu ich częstotliwości.

Bibliografia/References

 

Abdelnour, A., Babbitz, T., & Moss, S. (2020, 1 maja). Pricing in a pandemic: Navigating the COVID-19 crisis. https://www.mckinsey.com/capabilities/growth-marketing-and-sales/our-insights/pricing-in-a-pandemic-navigating-the-covid-19-crisis

Bartoszewicz, A., & Obłąkowska, K. (2022). Transformacja i stan aktualny społeczno-ekonomicznego wymiaru ekosystemu detalicznego handlu spożywczego w Polsce: obraz dla polityki społeczno-gospodarczej. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, 16, 48–65. https://doi.org/10.26366/PTE.ZG.2022.213

Chęć, M., Nowak, K., & Nowakowska, P. (2021). Zmiany w handlu tradycyjnym i elektronicznym w Polsce w latach 2017–2020. W: M. Babicz, & B. Nowakowicz-Dębek (Red.), Wybrane zagadnienia z zakresu rolnictwa (20–32). Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.

Chwałek, J. (2014). Kierunki innowacji w handlu. Handel Wewnętrzny, (2), 87–102.

Ciechomski, W., & Romanowski, R. (2016). Innowacje technologiczne w sektorze handlu detalicznego. W: M. Sławińska (Red.), Handel we współczesnej gospodarce. Nowe wyzwania (9–20). Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Cyrek, M. (2021). Sectoral structure of employment and economic cohesion in the EU regions. Ekonomia i Prawo. Economics and Law, 20(1), 63–77. https://doi/org/10.12775/EiP.2021.004

Cyrek, M. (2017). Modernization of employment structures enhancing socioeconomic cohesion in the European Union countries. Journal of International Studies, 10(3), 189–205. https://doi.org/10.14254/2071-8330.2017/10-3/14

Cyrek, M. (2006). Procesy upodabniania się struktur gospodarczych Polski i wybranych krajów Unii Europejskiej. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (8), 281–292.

Cyrek, P. (2020). Poczucie bezpieczeństwa jako determinanta zakupów wybranych grup produktów drogą internetową – ujęcie dynamiczne. W: B. Mróz (Red.), Bezpieczeństwo konsumentów na rynku tradycyjnym i wirtualnym (189–200). Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

Deloitte. (2020). Jak będzie nowa rzeczywistość i jak się do niej dostosować? https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Brochures/pl_jak_bedzie_wygladala_nowa_rzeczywistosc_COVID-19_2020.pdf

Eurocash. (2020). Raport. COVID-19 oczami przedsiębiorców. https://grupaeurocash.pl/assets/media/raport-covid-oczami-przedsiebiorcow-22102022.pdf

Gorzelany-Dziadkowiec, M. (2020). Zmiany zachowań konsumentów w dobie COVID-19. Problems of Economics and Law, 5(2), 1–15. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.7005

Grzega, U., & Kieżel, E. (2017). Trendy w zachowaniach konsumentów. W: M. Bartosik-Purgat (Red.), Zachowania konsumentów. Globalizacja, nowe technologie, aktualne trendy, otoczenie społeczno-kulturowe (29–53). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jedynak, P., & Bąk, S. (2022). Kluczowe czynniki porażek przedsiębiorstw podczas pandemii Covid-19. Management and Quality – Zarządzanie i Jakość, 4(2), 80–91.

Kabadayi, S., O'Connor, G., & Tuzovic, S. (2020). The impact of coronavirus on service ecosystems as service mega-disruptions. Journal of Services Marketing, 34(6), 809–817.

Karasek, J., Musiał, A., & Gaponiuk, K. (2020). Nowa rzeczywistość: konsument w dobie COVID-19. Jak zmieniły się zwyczaje zakupowe Polaków w czasie koronawirusa?. KPMG. https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/pl/pdf/2020/09/pl-Raport-KPMG-Nowa-rzeczywistosc-konsument-w-dobie-COVID-19.pdf

Kata, R., Cyrek, M., & Cyrek, P. (2019). Changes in the level and structure of food expenses in the European Union in the context of increasing household incomes. Economia agro-alimentare/Food Economy, 21(3), 709–731. https://doi.org/10.3280/ECAG2019-003008

Kłosiewicz-Górecka, U. (2021). Plany przedsiębiorstw handlowych w Polsce na 2021 r. Marketing i Rynek/Journal of Marketing and Market Studies, (1), 30–31. https://doi.org/10.33226/1231-7853.2021.1.4

Kowalak, K., & Borusiak, B. (2020). Strategie zakupowe konsumentów w czasie pandemii Covid-19. W: R. Romanowski (Red.), Marketing w czasach pandemii (12–25). Katedra Handlu i Marketingu, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.

Księska-Koszałka, J. (2021). Psychologiczne konsekwencje pandemii COVID-19. W: W. Nowak, & K. Szalonka (Red.), Zdrowie i style życia. Ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii (47–57). E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. https://doi.org/10.34616/142078

Kucharska, B., & Malinowska, M. (2021). Konsument w przestrzeni handlu detalicznego w warunkach pandemii COVID-19. W: W. Nowak, & K. Szalonka (Red.), Zdrowie i style życia. Ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii (139–154). E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. https://doi.org/10.34616/142088

Olszowy, J., Sepioło, J., & Diakowska, E. (2022). E-biznes w czasie trwania pandemii. Jak zmienił się rynek zakupów w sieci. W: J. Olszowy, & J. Sepioło (Red.), Współczesne wyzwania w naukach ekonomicznych, finansach i zarządzaniu (131–142). Wydawnictwo Naukowe ArchaeGraph.

Pluta-Olearnik, M. (2021). Usługi w nowej rzeczywistości z perspektywy dostawców usług i konsumentów. W: W. Nowak, & K. Szalonka (Red.), Zdrowie i style życia. Ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii (s. 125–138). E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. https://doi.org/10.34616/142087

Sobczyk, G. (2018). Współczesne uwarunkowania konsumpcji w Polsce i ich implikacje na rynku. Handel Wewnętrzny, 3(374), 347–357.

Szczukocka, A. (2022). Wpływ pandemii na rozwój handlu elektronicznego. Folia Oeconomica. Acta Universitatis Lodziensis, 2(359), 1–20. https://doi.org/10.18778/0208-6018.359.01

Szuper, K. (2021). Handel elektroniczny w Polsce w świetle współczesnych trendów konsumpcji. W: J. Korpysa, & P. Niedźwiedzka-Rystwa (Red.), Młodzi naukowcy 2.0. Tom 1 (621–630). Fundacja Centrum Badań Socjologicznych. https://doi.org/10.14254/978-83-959336-8-4/2021

Szymborski, J. (2021). Demograficzne implikacje pandemii COVID-19. Perspektywa zdrowia publicznego. W: W. Nowak, & K. Szalonka (Red.), Zdrowie i style życia. Ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii (81–98). E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. https://doi.org/10.34616/142084

Tarasiuk, W., & Dłużniewska, J. (2021). Wpływ pandemii COVID-19 na rozwój sektora e-commerce w Polsce. Akademia Zarządzania, 5(2), 198–211.

Waniowski, P. (2021). Wpływ COVID-19 na kształtowanie cen artykułów konsumpcyjnych. W: W. Nowak, & K. Szalonka (Red.), Zdrowie i style życia. Ekonomiczne, społeczne i zdrowotne skutki pandemii (113–124). E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. https://doi.org/10.34616/142086

Wojtyniak, B., & Goryński, P. (Red.). (2020). Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego Państwowy Zakład Higieny.