Zrównoważone zarządzanie sektorem wina w Portugalii

W artykule analizuje się sektor wina w Portugalii z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju. Portugalia jest jednym z tradycyjnych jego producentów, zaś wino jedną ze strategicznych gałęzi jej gospodarki. Przemysł alkoholowy, do którego należy segment wina, jest kontrowersyjny, gdyż z jednej strony obarczony jest stygmatem „grzechu”, ze względu na negatywne konsekwencje społeczne i zdrowotne, z drugiej zaś wino od dawna związane było z boską symboliką, jako element obrządków religijnych. Ponadto niektóre badania wskazują na pozytywny wpływ na zdrowie ograniczonej konsumpcji czerwonego wina. Ze względu na globalny zasięg rynku wina, w artykule przedstawiony został najpierw szerszy kontekst, który wpływa na rynek wina w Portugalii. Następnie przedstawiona została sytuacja wewnętrzna oraz wysiłki w kierunku zrównoważonego rozwoju tego sektora gospodarki Portugalii. Jako metodologię przyjęto analizę literatury z różnych dziedzin wiedzy związanych z winem.

Abraham, L., Alturria, L., Fonzar, A., Ceresa, A. i Arnés, E. (2014). Propuesta de indicadores de sustentabilidad para la producción de vid em Mendoza, Argentina. Revista de la Facultad de Ciencias Agrarias, 46(1), 161–180. https://doi.org/10.19137/cienvet2014-1621
Alberto, D. i Ferreira, J.J. (2007). A competitividade do cluster do vinho em Portugal. Referat wygłoszony na: V Congresso da Associação Portuguesa de Economia Agrária, Vila Real. Pozyskano z https://repositorio.ipcb.pt/handle/10400.11/778
Aurand, J.-M. (2018). State of the Vitiviniculture World Market. Referat wygłoszony na: 41st World Congress of Vine and Wine, Punta del Este, Uruguay. Pozyskano z http://www.oiv.int/public/medias/6370/state-of-the-world-vitiviniculture-oiv-2018-ppt
Byrd, J., Hickman, K. i Baker, C.R. (2016). Corporate social responsibility reporting in controversial industries. International Review of Accounting, Banking and Finance, 8(2/3/4), 1–14.
Elías, L.V. (2008). Paisaje del viñedo: património y recurso. Pasos: Revista de Turismo y Patrimonio Cultural, 6(2), 137–158. https://doi.org/10.25145/j.pasos.2008.06.012
Falcone, G., Luca, A.I., Stillitano, T., Strano, A., Romeo, G. i Gulisano, G. (2016). Assessment of Environmental and Economic Impacts of Vine-Growing Combining Life Cycle Assessment, Life Cycle Costing and Multicriterial Analysis. Sustainability, 8(8), 793. https://doi.org/10.3390/su8080793
Garcia-Parpet, M.-F. (2004). Mundialização dos mercados e padrões de qualidade “vinho, o modelo francês em questão”. Tempo Social, 16(2), 129–150. https://doi.org/10.1590/s0103-20702004000200006
Garriga, E. i Melé, D. (2004). Corporate social responsibility: Mapping the territory. Journal of Business Ethics, 53, 51–71. https://doi.org/10.1023/b:busi.0000039399.90587.34
Gilinsky, A., Newton, S.K. i Vega, R.F. (2016). Sustainability in the global wine industry: Concepts and cases. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 8, 37–49. https://doi.org/10.1016/j.aaspro.2016.02.006
Grougiou, V., Dedoulis, E. i Leventis, S. (2016). Corporate social responsibility reporting and organizational stigma: the case of “sin” industries. Journal of Business Research, 69, 905–914. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2015.06.041
Hisano, A. (2017). Reinventing the American Wine Industry: Marketing Strategies and the Construction of Wine Culture. Harvard Business School Working Paper, (17-099). https://doi.org/10.2139/ssrn.2966758
IVV. (2017). Wines and Spirits of Portugal 2017. Yearbook. Pozyskano z https://www.ivv.gov.pt/np4/Anu%C3%A1rio 
Mariani, A. i Vastola, A. (2015). Sustainable winegrowing: Current perspectives. International Journal of Wine Research, 7, 37–48. https://doi.org/10.2147/ijwr.s68003
Marketline. (2014). Wine in Portugal. Marketline Industry Profile. https://doi.org/10.5260/cca.199400
Markman, G.D. i Krause, D. (2016) Theory building surrounding sustainable supply chain management: assessing what we know, exploring where to go. Journal of Supply Chain Management, 52(2), 3–10. https://doi.org/10.1111/jscm.12105
Martins, A.A., Araújo, A.R., Graça, A., Caetano, N.S. i Mata, T.M. (2018). Towards sustainable wine: Comparison of two Portuguese wines. Journal of Cleaner Production, 183, 662–676. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.02.057
Montella, M.M. (2017). Wine tourism and sustainability: A review. Sustainability, 9(1), 113.
Moraes, V. i Locatelli, C. (2010). Vinho: uma revisão sobre a composição química e benefícios à saúde. Evidência, 10(1–2), 57–68.
Murphy, P.E. i Schlegelmilch, B.B. (2013). Corporate social responsibility and corporate social irresponsibility: Introduction to a special topic section. Journal of Business Research, 66, 1807–1813. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2013.02.001
OIV. (2004). Resolution CST 1/2004. Pozyskano z http://www.oiv.int/public/medias/2075/cst-1-2004-es.pdf
OIV. (2018). OIV Statistical Report on World Vitiviniculture. International Organisation of Vine and Wine. Pozyskano z http://www.oiv.int/public/medias/6371/oiv-statistical-report-on-world-vitiviniculture-2018.pdf 
Pinder, R.M. (2011). Alcohol-attributable cancer: fact or fiction? International Journal of Wine Research, 3, 21–22. https://doi.org/10.2147/ijwr.s23035
Ramos, J.P. (2018). A sustentabilidade na produção de vinhos. Exame.  Pozyskano z https://visao.sapo.pt/exame/2018-07-25-A-sustentabilidade-na-producao-de-vinhos/
Rebelo, J. (2017). Introdução. In Rumo estratégico para o setor dos vinhos do Porto e Douro. Relatório final – Estudos de base (ss.18-25). Porto: IVDP/UTAD. Pozyskano z http://www.ivdp.pt/pt/docs/RELATORIO%20FINAL.pdf 
Rebelo, J. (2017a). Vinhos sustentáveis. In Rumo estratégico para o setor dos vinhos do Porto e Douro. Relatório final – Estudos de base (86–87). Porto: IVDP/UTAD. Pozyskano z http://www.ivdp.pt/pt/docs/RELATORIO%20FINAL.pdf 
Roberto, M.A. (2003). The changing structure of the global wine industry. International Business & Economics Research Journal, 2(9), 1–14.
Roese, M. (2008). O Mondovino de cabeça para baixo: as transformações no mercado internacional do vinho e o novo empresariado vinícola. Revista de Sociologia e Política, 16(31), 71–83. https://doi.org/10.1590/s0104-44782008000200007
Santini, C., Cavicchi, A. i Casini, L. (2013). Sustainability in the wine industry: Key questions and research trends. Agricultural and Food Economics, 1/1/9, 1–14. https://doi.org/10.1186/2193-7532-1-9
Silva, A.L., Fernão-Pires, M.J. i Aguiar, F.B. (2018). Portuguese Vines and Wines: Heritage, Quality Symbol, Tourism Asset. Ciência e Técnica Vitivinícola, 33(1), 31–46. https://doi.org/10.1051/ctv/20183301031
Sousa, J.L. i Barros, M. (2011). Mão de obra representa fatia elevada dos custos de produção no setor vitivinícola. Vida Económica. Pozyskano z http://www.vinhoverde.pt/en/doc/37984732.pdf 
Stasi, A., Seccia, A. i Nardone, G. (2009). Wine Market Structure and Consumer Demand. Referat wygłoszony na: 19th Annual World Symposium of IAMA, Budapest. Pozyskano z https://www.researchgate.net/publication/281462889_WINE_MARKET_STRUCTURE_AND_CONSUMER_DEMAND 
Tul-Krzyszczuk, A. i Kołakowska-Paszkiewicz, A. (2008). Konkurencyjność na rynku wina w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, X(4), 452–456. https://doi.org/10.5604/01.3001.0011.8116