The concept of a "cooperating person" under the Social Insurance System Act in the light of court case law

The subject of the article is the analysis of court decisions referring to the concept of "cooperating person" expressed in art. 8 sec. 11 of the Act of 13 October 1998 on the social insurance system. Elements of the definition of "cooperating person" contain unspecified phrases such as: "remaining in a common household" and "cooperation in conducting business". This requires the courts to make findings regarding the factual circumstances of the case being considered and then to make subsumption, which leads either to the application of art. 8 sec. 1, 2, 11 in connection with art. 6 sec. 1 item 4 or 5 of the Act on the social insurance system, and thus to the coverage of individual persons with mandatory retirement and disability insurance or to the refusal to apply the above-mentioned norms. This work is a review article, the main purpose of which is to determine what elements of the factual situation are taken into account during the explanatory proceedings conducted by courts adjudicating in cases, the subject of which is to decide whether a given person meets the requirements included in the definition of a "cooperating person" in accordance with art. 8 sec. 11 of the Act on the Social Insurance System, and the evolution of the definition of a cooperating person was discussed as part of the introductory issues.

Bibliografia/References

Antonów, K. (2004). Osoby współpracujące przy wykonywaniu pracy przez zleceniobiorców i osoby prowadzące pozarolniczą działalność. W: T. Bińczycka-Majewska (Red.), Konstrukcje prawa emerytalnego. LEX/el.

Gudowska, B. (2014). Komentarz do art. 8. W: B. Gudowska, J. Strusińska-Żukowska (Red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, Legalis/el.

Klimas, M. (2013). Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, Wolters Kluwer Polska, s. 39–41.

Ryś, K. (2021). Umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne przy braku całkowitej nieściągalności – wybrane problemy, Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 5, s. 4–9.

Sadlik, R. (2018). Osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność a tytuł do podlegania ubezpieczeniom społecznym. Monitor Prawa Pracy, 3, s. 21–23.

Sadlik, R. (2022). Kwestionowanie przez ZUS ważności umowy o pracę oraz wysokości ustalonego wynagrodzenia. Monitor Prawa Pracy, 4, s. 35–39.

Sierocka, I. (2006). Ubezpieczenie chorobowe agentów, zleceniobiorców i osób z nimi współpracujących. Monitor Prawa Pracy, 11, s. 577–579.

Sierocka, I. (2011), Osoba współpracująca z prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą – obowiązek ubezpieczenia społecznego – pojęcie współpracy. Glosa do wyroku SN z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 134/08. Orzecznictwo Sądów Polskich, 4, s. 245–251.

Skąpski, M. (2000). Osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej w świetle prawa socjalnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3, 57–72.

Stopka, K. (2021). Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 sierpnia 2019 r., II UK 74/18. Glosa. Orzecznictwo Sądów Polskich, 7–8, 163–176.

Szymańska, S. (1996). Kontrowersje wokół problemu ubezpieczenia osób współpracujących z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 4, s. 53–58.

Wdowczyk, P. (2017). Sytuacja osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą w kontekście obowiązków ubezpieczeniowych i podatkowych. Monitor Prawa Pracy, 11, 578–580.

Zagórski, M. (2023). Osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2023 r. (III USKP 43/22). Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych, 6, 57–59.

Ziółkowski, P. (b.d.) Zatrudnianie członka rodziny a podatek dochodowy, Lex/el.

Orzecznictwo sądowe/Court case law

Wyrok SN z 2 lutego 1996 r., II URN 56/95, OSNP 1996, nr 16, poz. 240.

Wyrok SN z 20 maja 2008 r., II UK 286/07, LEX nr 516822.

Wyrok SN z 6 stycznia 2009 r., II UK 134/08, OSNP 2010, nr 13–14, poz. 170.

Wyrok SN z 21 stycznia 2016 r., III UK 60/15, LEX nr 1977935.

Wyrok SN z 13 lipca 2017 r., III UK 181/16, LEX nr 2375932.

Wyrok SN z 6 marca 2019 r., II UK 508/17, LEX nr 2629887.

Wyrok SN z 20 sierpnia 2019 r., II UK 74/18, OSNP 2020, nr 7, poz. 73.

Wyrok SN z 26 stycznia 2022 r., I USKP 76/21, OSNP 2022, nr 12, poz. 125.

Wyrok SN z 27 kwietnia 2023 r., III USKP 43/22, LEX nr 3569464.

Postanowienie SN z 30 sierpnia 2018 r., I UK 202/17, LEX nr 2757274.

Postanowienie SN z 6 października 2021 r., I USK 235/21, LEX nr 3520352.

Postanowienie SN z 16 listopada 2022 r., III USK 566/21, LEX nr 3549538.

Postanowienie SN z 12 września 2023 r., II USK 348/22, LEX nr 3602904.

Postanowienie SN z 28 listopada 2023 r., III USK 386/22, LEX nr 3636472.

Wyrok SA w Białymstoku z 15 marca 2016 r., III AUa 1035/15, LEX nr 2023605.

Wyrok SA w Gdańsku z 15kwietnia 2016 r., III AUa 1730/15, LEX nr 2057812.

Wyrok SA w Gdańsku z 18 stycznia 2017 r., III AUa 1463/16, LEX nr 2275545.

Wyrok SA w Łodzi z 20 września 2017 r., III AUa 1251/16, LEX nr 2647225.

Wyrok SA w Gdańsku z 11 kwietnia 2018 r., III AUa 40/18, LEX nr 2533307.

Wyrok SA w Łodzi z 18 października 2018 r., III AUa 149/18, LEX nr 2612059.

Wyrok SA w Katowicach z 14 lutego 2019 r., III AUa 1803/18, LEX nr 2669690.

Wyrok SA w Katowicach z 28 marca 2019 r., III AUa 1800/18, LEX nr 2701293.

Wyrok SA w Lublinie z 10 kwietnia 2019 r., III AUa 752/18, LEX nr 2669314.

Wyrok SA w Białymstoku z 15 października 2019 r., III AUa 115/19, LEX nr 2781338.

Wyrok SA w Szczecinie z 6 października 2021 r., III AUa 306/21, LEX nr 3334239.

Wyrok SA w Szczecinie z 25 listopada 2022 r., III AUa 493/21, LEX nr 3483202.

Wyrok SA w Szczecinie z 28 grudnia 2022 r., III AUa 146/22, LEX nr 3500676. 48