Czy swoboda przepływu kapitału pociąga za sobą obowiązek prywatyzacji?

The principle of neutrality, embodied in Article 345 TFEU, leaves to the Member States the decision concerning private or public form of ownership of enterprises. Over the years it has been argued that the pertinence of the principle has faded in the practice of EU institutions. The following contribution examines how this principle is applied by the Court of Justice in the area of the free movement of capital, and more specifically – to what extent this internal market freedom undermines the principle of neutrality. It has been concluded that after the Essent judgment the status of the principle has been further reduced, if not rendered nugatory, which is difficult to reconcile with Article 345 TFEU.

Zasada neutralności zawarta w art. 345 TFUE pozostawia państwom członkowskim decyzję dotyczącą prywatnej lub publicznej formy własności przedsiębiorstw. Z czasem zaczęto zauważać, że znaczenie tej zasady uległo erozji w praktyce instytucji wspólnotowych. W poniższym artykule zbadano, w jaki sposób Trybunał Sprawiedliwości stosuje tę zasadę w obszarze swobodnego przepływu kapitału, a dokładniej – w jakim stopniu ta swoboda rynku wewnętrznego podważa znaczenie zasady neutralności. W konkluzji stwierdzono, że po wyroku w sprawie Essent znaczenie zasady zostało zredukowane, o ile nie zanegowane, co jest trudne do pogodzenia z dyspozycją art. 345 TFUE.

Warunki, jakim mają odpowiadać mechanizmy filtrowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych stosowane przez państwa członkowskie UE, zostały określone w art. 3 rozporządzenia UE 2019/452 ustanawiającego ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii. Celem artykułu jest przeanalizowanie konsekwencji tego przepisu dla prawa polskiego ze szczególnym uwzględnieniem ewentualnej konieczności interwencji ustawodawcy w celu zapewnienia pełnej jego skuteczności. Analizie zostały poddane następujące wymogi: zakaz dyskryminacji, przejrzystość, odpowiednie ramy czasowe, ochrona informacji poufnych, zapewnienie prawa do odwołania oraz przeciwdziałanie obchodzeniu mechanizmu monitorowania. Przeprowadzona ocena prowadzi do wniosku, że wejście w życie art. 3 rozporządzenia nie pociąga za sobą konieczności zmian w ustawodawstwie polskim.