Efektywność wykorzystania kapitału intelektualnego spółek giełdowych branży transportu i logistyki

Celem badań podjętych w artykule jest ocena efektywności wykorzystania kapitału intelektualnego w spółkach giełdowych branży transportu i logistyki. Na potrzeby realizacji celu dokonano krytycznej analizy literatury oraz analizy danych zastanych, polegającej na analizie danych zawartych w raportach rocznych spółek za pomocą statystyki opisowej. Ponadto zastosowano metodę VAIC™ opracowaną przez Pulica, która pozwoliła na zbadanie efektywności wykorzystania posiadanego przez spółki kapitału intelektualnego (kapitału ludzkiego, kapitału strukturalnego), jak też zaangażowanego w tworzenie wartości dodanej spółek. Badaniem objęto spółki transportowe i logistyczne notowane na głównym rynku GPW w Warszawie oraz rynku NewConnect. Zakres czasowy objął lata 2016–2022. Badanie wykazało, że w analizowanych spółkach najwyższą efektywnością w tworzeniu wartości dodanej VAIC™ charakteryzuje się kapitał intelektualny (ICE). Jednak nie są one jednolite pod tym względem, gdyż wskaźnik efektywności kapitału intelektualnego waha się od 1,050 do 13,807. Pomimo zaobserwowanej różnicy wszystkie badane spółki cechuje to, że największy udział wskaźnika stanowi efektywność kapitału ludzkiego, co oznacza, że spółki generują największy zwrot z każdej zainwestowanej złotówki w kapitał ludzki. Artykuł wypełnia lukę badawczą w obszarze kapitału intelektualnego, w aspekcie badania jego efektywności. 

Bibliografia/References

Ahmed, S. S., Guozhu, J., Mubarik, S., Khan, M., & Khan, E. (2019). Intellectual capital and business performance: The role of dimensions of absorptive capacity. Journal of Intellectual Capital, 21(1), 23–39. https://doi.org/10.1108/JIC-11-2018-0199

Anifowose, M., Rashid, M. H. A., Annuar, H. A., & Ibrahim H. (2018). Intellectual capital efficiency and corporate book value: Evidence from Nigerian economy. Journal of Intellectual Capital, 19(3), 644–668. https://doi.org/10.1108/JIC-09-2016-0091

Bayraktaroglu, A. E., Calisir, F., & Baskak, M. (2019). Intellectual capital and firm performance: An extended VAIC model. Journal of Intellectual Capital, 20(3), 406–425. https://doi.org/10.1108/JIC-12-2017-0184

Bąkowski, W. (2011). Znaczenie kapitału intelektualnego w zarządzaniu regionalnym transportem zbiorowym. Transport miejski i regionalny, (4), 3–4.

Carson, E., Ranzijn, R., Winefield, A., & Marsden, H. (2004). Intellectual capital: Mapping employee and work group attributes. Journal of Intellectual Capital, 5(3), 443–463. https://doi.org/10.1108/14691930410550390

Chowdhury, L. A. M., Rana, T., & Azim, M. I. (2019). Intellectual capital efficiency and organisational performance: In the context of the pharmaceutical industry in Bangladesh. Journal of Intellectual Capital, 20(6), 784–806. https://doi.org/10.1108/JIC-10-2018-0171

Dženopoljac, V., Yaacoub, C., Elkanj, N., & Bontis, N. (2017). Impact of intellectual capital on corporate performance: Evidence from the Arab region. Journal of Intellectual Capital, 18(4), 884–903. https://doi.org/10.1108/JIC-01-2017-0014

Edvinsson, L., & Malone, M. S. (2001). Kapitał intelektualny. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ferramosca, S., & Ghio, A. (2018). Leveraging intellectual capital in developing countries: Evidence from Kenya. Journal of Intellectual Capital, 19(3), 562–580. https://doi.org/10.1108/JIC-11-2016-0109

Fijałkowska, J. (2013). VAIC™ jako metoda pomiaru dokonań przedsiębiorstw. Zarządzanie i Finanse, 11(1/2), 63–77.

Firer, S., & Williams, S. M. (2003). Intellectual capital and traditional measures of corporate performance. Journal of Intellectual Capital, 4(3), 348–360. https://doi.org/10.1108/14691930310487806

Gayathri, V., & Malarvizhi, K. (2023). The role of intellectual capital on the selected transport and logistics companies of India. Seybold Report, 17(10), 2015–2026. https://doi.org/10.5281/zenodo.7287410

Gi Group Holding. (2024). Sektor logistyki w Polsce: wzrost zapotrzebowania na pracowników w ostatnim kwartale roku. https://www.gigroupholding.com/polska/sektor-logistyki-w-polsce-wzrost-zapotrzebowania-na-pracownikow-w-ostatnim-kwartaleroku/?utm_source=chatgpt.com

Ginesti, G., Caldarelli, A., & Zampella, A. (2018). Exploring the impact of intellectual capital on company reputation and performance. Journal of Intellectual Capital, 19(5), 915–934. https://doi.org/10.1108/JIC-01-2018-0012

GUS. (2023). Transport – wyniki działalności w 2022 r. Główny Urząd Statystyczny, 3–52.

Igielski, M. (2017). The role of intellectual capital in building a competitive advantage by enterprises from the transport, shipping and logistics industry (TSL). Institute of Economic Research Working Papers, 38.

ManpowerGroup. (2021). Logistyka w Polsce. Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Logistyki i Magazynowania. https://www.manpowergroup.pl/wp-content/uploads/2021/05/Raport-Logistyka-w-Polsce.pdf

Michalczuk, G., & Widelska, U. (2012). The effectiveness of intellectual capital companies oriented at value creation (an example of Warsaw Stock Exchange companies in Poland – WIG 20). Journal of Scientific Publications: Economy & Business, 6(2), 43–55.

Prieto, R. (2021). Logistics. Procurement and Suply Chain. NAC Executive Insight.

Pulic, A. (2004). Intellectual capital – does it create or destroy value? Measuring Business Excellence, 8(1), 62–68. https://doi.org/10.1108/13683040410524757

Ross, G., & Ross, J. (1997). Measuring your company's intellectual performance. Long Range Planning, 30(3), 413–426. https://doi.org/10.1016/S0024-6301(97)90260-0

Samul, J. (2013). Kapitał intelektualny w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa – teoria a praktyka. Economics and Management, 5(2), 230–241. https://doi.org/10.12846/j.em.2013.02.14

Smuda-Kocoń, M. (2019). Model VAIC – krytyczna analiza koncepcji. Studia Ekonomiczne, 380, 104–113.

Sezer, S., & Abasiz, T. (2017). The impact of logistics industry on economic growth: An application in OECD countries. Eurasian Journal of Social Sciences, 5(1), 11–23. https://doi.org/10.15604/ejss.2017.05.01.002

Sharipbekova, K., & RainbeKov, Z. (2018). influence of logistics efficiency on economic growth of the CIS countries. European Research Studies Journal, XXI(2), 678–690.

Stańczyk, J., & Kryński, Z. (2007). Metody pomiaru wartości kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (10), 225–254.

Stewart, T. A. (1997). Intellectual capital: The new wealth of organizations. Nicholas Brealey Publishing.

Sveiby, K. E. (1997). The new organizational wealth: Managing & measuring knowledge based assets. Barrett-Koehler.

Wudhikarn, R., Neubert, G., & Chakpitak, N. (2018). Benchmarking intellectual capital performance of logistics companies using analytic network process: A conceptual framework. Journal of Economics, Business and Management, 6(4), 175–179. https://doi.org/10.18178/joebm.2018.6.4.570

Wudhikarn, R., Neubert, G., & Chakpitak, N. (2023). Improving the strategic benchmarking of intellectual capital management in logistics service providers. Sustainability, 12(1074), 1–25. https://doi.org/10.3390/su122310174

Xu, J., & Li, J. (2019). The impact of intellectual capital on SMEs' performance in China. Journal of Intellectual Capital, 20(4), 488–509. https://doi.org/10.1108/JIC-04-2018-0074

Zelenika, D., & Pupavac, D. M. (2003). Intellectual capital- developmental resource of logistic companies for 21 St Century. Promet-Traffic-Traffico, 15(1), 37–41.