Gospodarka Materiałowa i Logistyka 04/2024

Celem badań podjętych w artykule jest ocena efektywności wykorzystania kapitału intelektualnego w spółkach giełdowych branży transportu i logistyki. Na potrzeby realizacji celu dokonano krytycznej analizy literatury oraz analizy danych zastanych, polegającej na analizie danych zawartych w raportach rocznych spółek za pomocą statystyki opisowej. Ponadto zastosowano metodę VAIC™ opracowaną przez Pulica, która pozwoliła na zbadanie efektywności wykorzystania posiadanego przez spółki kapitału intelektualnego (kapitału ludzkiego, kapitału strukturalnego), jak też zaangażowanego w tworzenie wartości dodanej spółek. Badaniem objęto spółki transportowe i logistyczne notowane na głównym rynku GPW w Warszawie oraz rynku NewConnect. Zakres czasowy objął lata 2016–2022. Badanie wykazało, że w analizowanych spółkach najwyższą efektywnością w tworzeniu wartości dodanej VAIC™ charakteryzuje się kapitał intelektualny (ICE). Jednak nie są one jednolite pod tym względem, gdyż wskaźnik efektywności kapitału intelektualnego waha się od 1,050 do 13,807. Pomimo zaobserwowanej różnicy wszystkie badane spółki cechuje to, że największy udział wskaźnika stanowi efektywność kapitału ludzkiego, co oznacza, że spółki generują największy zwrot z każdej zainwestowanej złotówki w kapitał ludzki. Artykuł wypełnia lukę badawczą w obszarze kapitału intelektualnego, w aspekcie badania jego efektywności. 

Artykuł zawiera podstawowe zasady funkcjonowania państwowych rezerw rzeczowych. Motywem podjęcia tego tematu było syntetyczne przedstawienie tego systemu oraz opisanie dostosowania go do warunków gospodarki rynkowej (zwłaszcza w latach 1990–1995). W tym okresie przeprowadzono szerokie badania oraz wykorzystano doświadczenia innych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Posłużyły one do przygotowania ustawy o rezerwach państwowych i zapasach obowiązkowych paliw, która weszła w życie w 1996 r. i funkcjonowała do 2021 r. Przedstawiono wiele przykładów aktywnego wykorzystania rezerw w rozwiązywaniu różnych problemów gospodarczych. W artykule został także odzwierciedlony proces przystosowania systemu funkcjonowania rezerw i zapasów obowiązkowych do standardów, jakie obowiązują w Unii Europejskiej. Kolejne fragmenty tekstu zawierają charakterystykę funkcjonowania rezerw w drugiej dekadzie XXI w. Tekst kończy syntetyczna charakterystyka funkcjonowania Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Jej działalność w ostatnich latach przyniosła milionowe straty. Pozytywne doświadczenia Agencji Rezerw Materiałowych zostały unicestwione i przerwana została ciągłość historyczna racjonalnego funkcjonowania rezerw. Tekst zawiera kilka tego przykładów.

Artykuł dotyczy kompetencji logistycznych w teorii, badaniach i praktyce funkcjonowania łańcuchów dostaw. Publikację podzielono na dwie części. Autorka, prowadząc tok wywodów teoretycznych (Kompetencje logistyczne w teorii, badaniach i praktyce funkcjonowania łańcuchów dostaw – cz. 1), uzupełnionych wynikami badań empirycznych (Kompetencje logistyczne w teorii, badaniach i praktyce funkcjonowania łańcuchów dostaw – cz. 2), bazuje na założeniu, że kompetencje logistyczne stanowią najcenniejszy zasób zarówno poziomu mikro-, jak i metalogistycznego. W części rozważań teoretycznych skoncentrowano uwagę na wyeksponowaniu kompetencji logistycznych jako jednego z istotniejszych rodzajów uwarunkowań funkcjonowania łańcuchów dostaw. Przyjęto spojrzenie na kompetencje z dwóch perspektyw, jako na kompetencje łańcucha dostaw i kompetencje kadry logistycznej. W części empirycznej publikacji dokonano przeglądu badań dotyczących logistycznych kompetencji rozpatrywanych z perspektywy zarządzania łańcuchami dostaw. Natomiast na podstawie autorskich badań zidentyfikowano logistyczne kompetencje kadrowe przydatne w zarządzaniu na płaszczyznach mikro- i metalogistyki.

Podstawowym celem artykułu było określenie znaczenia wykorzystania statystycznych narzędzi oceny jakości używanych w SPC do optymalizacji jakości z punktu widzenia uzyskiwania stabilnych wyników mieszczących się w wymaganiach stawianych przez klientów bądź dokumentację techniczną. Przeprowadzono analizę parametrów jakościowych surówki wielkopiecowej produkowanej przez wybrany zakład produkcyjny, w której wykorzystano wybrane narzędzia SPC. W analizie wykorzystano dane pochodzące z wyjścia procesu produkcyjnego i dotyczące jakości wyrobu gotowego, czyli surówki hutniczej. Analizie poddano następujące parametry: zawartość Si, Mn, P, S, C oraz temperaturę wyrobu gotowego. W analizie uwzględniono wyniki z prób pochodzących z 36 kolejnych miesięcy kalendarzowych. Dla oceny wybranych parametrów jakościowych wykorzystano wykresy kontrolne wartości średnich oraz wskaźniki zdolności jakościowej.

Funkcjonowanie płacy minimalnej w gospodarce i branży TSL

The article is an attempt to show the importance of the minimum wage in the economy and TSL branch. In this article authors made an effort to describe the trends in the minimum wage in the European Union and selected countries around the world. The article contains research results covering the development of the minimum wage in relation to the Gross Domestic Product of the Republic of Poland. The analyses carried out in the study indicate that although the minimum wage is much lower in Poland than in the countries of the so-called old Union, it is relatively high compared to the new EU member states. This situation is the result of a strong increase in the minimum wage in Poland in the recent period.

Artykuł jest próbą ukazania znaczenia płacy minimalnej w gospodarce i branży TSL. W artykule autorzy podjęli próbę opisania trendów w zakresie płacy minimalnej w Unii Europejskiej i wybranych krajach świata. Artykuł zawiera wyniki badań obejmujące kształtowanie się płacy minimalnej w relacji do produktu krajowego brutto Rzeczypospolitej Polskiej. Analizy przeprowadzone w badaniu wskazują, że chociaż płaca minimalna jest w Polsce znacznie niższa niż w krajach tzw. starej Unii, to jednak jest relatywnie wysoka w porównaniu z nowymi państwami członkowskimi UE. Sytuacja ta jest wynikiem silnego wzrostu płacy minimalnej w Polsce w ostatnim okresie.

Rachunek kosztów w logistyce materiałów niebezpiecznych

Traditionally the academic research concerning distribution of hazardous materials is mainly focused on risk elimination. Therefore, there can be highlighted a clear deficiency of literature that deals with financial aspects of dangerous goods logistics. Thus, the main goal of this paper is to distinguish a classification model of costs that make dangerous goods supply chain different from the traditional supply network. In order to develop the model, the case of propane distribution in Poland was applied in this project. Data was collected based on the interviews with the management of liquefied petroleum gas wholesalers. The classification is comprised of five subdivisions of costs: 1) costs concerning occupational safety and health of storage, 2) packaging costs, 3) reverse logistics costs, 4) hazmat transport costs, 5) transshipment costs. The first four groups of costs represent the unique factors that make dangerous goods logistics more expensive. Those are the additional costs. The fifth group refers to the cost which is not unique but it is significantly higher in case of hazmat supply chain. The costs distinguished in the model are mainly fixed and indirect in their structure. This is the first academic paper that implements accounting measures in dangerous goods logistics area.

Tradycyjnie badania naukowe dotyczące logistyki materiałów niebezpiecznych skupiają się na analizie ryzyka. Z tego powodu występuje wyraźny niedobór literatury naukowej zajmującej się aspektami finansowymi logistyki materiałów niebezpiecznych. Dlatego głównym celem niniejszego artykułu jest wyróżnienie modelu klasyfikacji kosztów, które odróżniają łańcuch dostaw materiałów niebezpiecznych od tradycyjnego łańcucha. Aby opracować model, w projekcie tym zastosowano case study dystrybucji gazu LPG w Polsce. Dane zebrano na podstawie wywiadów z kadrą zarządczą. Wyróżniony model klasyfikacyjny składa się z pięciu grup kosztów: 1) dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, 2) pakowania, 3) logistyki wstecznej, 4) transportowych, 5) przeładunku. Pierwsze cztery grupy kosztów reprezentują unikalne czynniki, które sprawiają, że logistyka materiałów niebezpiecznych jest droższa. Są to koszty dodatkowe. Piąta grupa odnosi się do kosztów, które nie są unikalne, ale są znacznie wyższe w przypadku łańcucha dostaw materiałów niebezpiecznych. Koszty wyróżnione w modelu są to głównie koszty stałe i pośrednie w swojej strukturze. Jest to pierwsza publikacja, która analizuje logistykę materiałów niebezpiecznych za pomocą metod rachunkowości.