Badanie zachowań konsumentów w kryzysie – aspekty terminologiczne, metodyczne i empiryczne

Artykuł dotyczy problematyki badania zachowań konsumentów w kryzysie. Każdy kryzys, szczególnie o globalnym zasięgu, wywołuje szereg negatywnych i pozytywnych konsekwencji w makrootoczeniu, otoczeniu bliższym przedsiębiorstw oraz w zachowaniach gospodarstw domowych i indywidualnych klientów. Problematyka badań zachowań konsumentów w kryzysie jest ważna, gdyż świat jest zinternacjonalizowany, a liczne napięcia grożą kolejnymi kryzysami. W tekście skoncentrowano się na identyfikacji różnych problemów badań zachowań konsumentów w kryzysie: terminologicznych, metodycznych i empirycznych. W artykule rozważono kwestie terminologiczne: pojęcie kryzysu, wpływ kryzysu na zachowania konsumentów, płaszczyzny i komponenty badań zachowań konsumentów w kryzysie. W aspekcie metodycznym rozważono problematykę doboru ścieżek metodycznych, metod badań oraz integracji metodycznej. Zagadnienia empiryczne odniesiono do opisu bieżącej reakcji zachowań konsumentów na kryzys i przyszłych skutków. Zaprezentowano autorskie rekomendacje co do badań zachowań konsumentów w kryzysie.

Bibliografia/References

Abramowiczówna, Z. (Red.). (1960). Słownik grecko-polski (t. 2). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Anioł, W. (2012). Trzy wizje Europy. W: J. Orczyk, B. Balcerzak-Paradowska, M. Szylko-Skoczny, & C. Żołędowski (Red.), Polityka społeczna. Kontynuacja i zmiana. Z okazji jubileuszu 90-lecia urodzin Profesora Antoniego Rajkiewicza (23–35). Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Bauman, Z. (2007). Płynne życie. Wydawnictwo Literackie.

Bauman, Z. (2009). Konsumowanie życia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bettany, S., & Woodruffe-Burton, H. (2009). Working the limits of method: The possibilities of critical reflexive practice in marketing and consumer research. Journal of Marketing Management, 25(7–8), 661–679. https://doi.org/10.1362/026725709X471550

Bombol, M. (2011). Wstęp. W: M. Bombol (Red.), Jak żyć w kryzysie? Zachowania polskich konsumentów. Oficyna Wydawnicza SGH.

Bukowski, S. I. (2011). Globalna recesja i kryzys finansowy czy kryzys ekonomii? Acta Universitatis Lodziensis – Folia Oeconomica, 248, 23–37. https://doi.org/11089/576

Chlipała, P. (2018). Integracja podejść metodologicznych w badaniach marketingu. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Chlipała, P., & Żbikowska, A. (2021). Consumer confidence and consumer behaviour during the COVID-19 pandemic. W: K. S. Soliman (Red.), Innovation Management and Sustainable Economic Development in the Era of Global Pandemic: Proceedings of the 38th International Business Information Management Association Conference (IBIMA), 23–24 November 2021 (5042–5048). International Business Information Management Association.

Chlipała, P., & Żbikowska, A. (2022a). Data completion and verification in social research projects based on the third methodological path. Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series, 166, 101–128. http://dx.doi.org/10.29119/1641-3466.2022.166.7

Chlipała, P., & Żbikowska, A. (2022b). Konsumpcja w czasach pandemii. Jak kryzys spowodowany pandemią COVID-19 zmienił zachowania konsumentów? Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L (2007). Designing and Conducting Mixed Methods Research. Sage Publications.

Gorard, S., & Taylor, Ch. (2004). Combining Methods in Educational and Social Research. Conducting Educational Research. Open University Press.

Grzega, U. (2011). Oznaki kryzysu gospodarczego w świetle wskaźników ekonomicznych. W: E. Kieżel, & S. Smyczek (Red.), Zachowania polskich konsumentów w warunkach kryzysu gospodarczego (10–60). Placet.

Janoś-Kresło, M. (2009). Polski konsument na rynku dóbr i usług w czasach kryzysu. W: T. Słaby (Red.), Reakcje polskiego konsumenta na kryzys gospodarczy (54–67). Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

Johnson, B., & Onwuegbuzie, A. (2004). Mixed methods research: A research paradigm whose time has come. Educational Researcher, 33(7), 14–26. https://doi.org/10.3102/0013189X033007014

Kieżel, E. (2011). Zachowania konsumentów w warunkach niepewności i ryzyka. W: E. Kieżel, & S. Smyczek (Red.), Zachowania polskich konsumentów w warunkach kryzysu gospodarczego (134–145). Placet.

Leech, N. L., & Onwuegbuzie, A. (2009). A typology of mixed methods research designs. Quality & Quantity, 43(2), 265–275. https://doi.org/10.1007/s11135-007-9105-3

Mazurek-Łopacińska, K., & Sobocińska, M. (2011). Rozwój badań marketingowych – w kierunku nowych podejść i kontekstów badawczych związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 36, 13–22.

Morawski, W. (2003). Kronika kryzysów gospodarczych. Wydawnictwo TRIO.

Orczyk, J. (2009). Polityka społeczna w okresie kryzysu ekonomicznego. Polityka Społeczna, (7), 2–8.

Plowright, D. (2011). Using Mixed Methods: Frameworks for an Integrated Methodology. Sage Publications.

Sagan, A. (2004). Badania marketingowe. Podstawowe kierunki. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Sagan, A. (2013). Zmienne ukryte w badaniach marketingowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Shankar, A. (2009). Reframing critical marketing. Journal of Marketing Management, 25(7–8), 681–696. https://doi.org/10.1362/026725709X471569

Skuczyński, P. (2018). Pojęcie kryzysu w filozofii w naukach społecznych a kryzysy prawne. Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna, 7, 250–275. https://doi.org/10.14746/fped.2018.7.1.11

Słaby, T. (2009). Postawy polskich konsumentów w kryzysie. W: T. Słaby (Red.), Reakcje polskiego konsumenta na kryzys gospodarczy (19–47). Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

Sowa, I. (2011), Zachowania przystosowawcze polskich konsumentów w warunkach kryzysu gospodarczego (na przykładzie wybranych usług). W: E. Kieżel, & S. Smyczek (Red.), Zachowania polskich konsumentów w warunkach kryzysu gospodarczego (266–288). Placet.

Stachewicz, K. (2010). Kryzys jako kategoria filozoficzna. Teologia i Moralność, (7), 7–16.

Tadajewski, M. (2010). Towards a history of critical marketing studies. Journal of Marketing Management, 26(9–10), 773–824. https://doi.org/10.1080/02672571003668954

Tashakkori, A., & Teddlie, Ch. (Red.). (2010). SAGE Handbook of Mixed Methods in Social & Behavioral Research. Sage Publications.

Teddlie, Ch., & Tashakkori, A. (2009). Foundations of Mixed Methods Research: Integrating Quantitative and Qualitative Approaches in the Social and Behavioral Sciences. Sage Publications.

Wojtyna, A. (2013). Kontrowersje wokół charakteru ożywienia po kryzysie finansowym i recesji. Gospodarka Narodowa, (11–12), 5–21.

Zrałek, J. (2011). Zachowania polskich konsumentów na rynku żywności w warunkach kryzysu gospodarczego. W: E. Kieżel, & S. Smyczek (Red.), Zachowania polskich konsumentów w warunkach kryzysu gospodarczego (163–195). Placet.