Sharing economy w zachowaniach ludzi młodych w warunkach kryzysu gospodarczego

Głównym celem artykułu jest identyfikacja uwarunkowań zachowania konsumentów należących do pokolenia C (digital natives) w obszarze gospodarki współdzielenia (sharing economy) w obliczu kryzysów, a zwłaszcza światowego kryzysu gospodarczego spowodowanego pandemią, a następnie wybuchem wojny w Ukrainie. Zastosowana w artykule koncepcja badawcza została oparta na studiach literaturowych dotyczących istoty kryzysów i ich wpływu na zachowania młodych dorosłych oraz badaniach jakościowych przy wykorzystaniu metody zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI). W pierwszej części rozważań przedstawiono istotę kryzysów ekonomicznych, które stanowią nieodłączny element gospodarki rynkowej od okresu powstawania zalążków tej gospodarki. W dalszej części zwrócono uwagę na kluczowe znaczenie kryzysu gospodarczego z 2008 r. i globalnej recesji w rozpowszechnieniu idei sharing economy na świecie. Następnie zaprezentowano wyniki badań jakościowych. Uzyskany materiał empiryczny poddano analizie pola semantycznego, a rezultatem była rekonstrukcja dwóch definicji precyzujących sposób postrzegania zjawiska sharing economy w czasie kryzysu. Ponadto dokonano identyfikacji ponowoczesnych typów osobowości wśród badanych konsumentów pokolenia C z wykorzystaniem koncepcji Zygmunta Baumana. Zastosowanie zogniskowanych wywiadów grupowych oraz metody pola semantycznego, pozwoliło na diagnozę postrzegania zjawiska przez osoby z pokolenia digital natives, a także charakterystykę jego przedstawicieli w kontekście koncepcji człowieka ponowoczesnego.

Bibliografia/References

 

Bauman, Z. (2011). Ponowoczesne wzory osobowe. Studia Socjologiczne, 1(200), 435–458.

Bochenek, M. (2012). Rozważania historyczno-semantyczne na temat kryzysów ekonomicznych. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Ekonomia, XLIII(2), 148.

Business Insider Polska (2022). Jak wygląda współczesny cykl koniunkturalny? https://businessinsider.com.pl/gospodarka/makroekonomia/cyklkoniunkturalny-definicja-zastosowanie-okres-trwania/llbpk9f 352 (pobrano 27.12.2022).

Cho, S., Park, Ch. W., & Kim, J. (2019). Leveraging consumption intention with identity information on sharing economy platforms. Journal of Computer Information Systems, 59(2), 178–187. https://doi.org/10.1080/08874417.2017.1326295

Dillahunt, T. R., Xinyi, W., Earnest, W., Hao Fei, Ch., Brent, H., & Haiyi, Z. (2017). The sharing economy in computing: A systematic literature review. Proceedings of the ACM on Human-Computer Interaction, 1, 38: 1–26. https://doi.org/10.1145/3134673

Dornbusch, R. (2001). A primer on emerging market crises. NBER Working Paper No. 8326.

Dudkiewicz, M. (2006). Zastosowanie analizy pola semantycznego i analizy gloss dla zaprezentowania sposobu postrzegania świata społecznego. Przegląd Socjologii Jakościowej, 2(1), 33–52.

Dukaczewska-Nałęcz, A. (1999). Zogniskowane wywiady grupowe – jakościowa technika badawcza. W: H. Domański, K. Lutyńska, & A. Rostocki (Red.). Spojrzenie na metodę. Studia z metodologii badań socjologicznych. Instytut Filozofii i Socjologii PAN.

Ganapati, S., & Christopher, G. R. (2018). Prospects and challenges of sharing economy for the public sector. Government Information Quarterly, 35(1), 77–87.

Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość (A. Szulżycka, Tłum.). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Herodowicz, T., Hauke, J., Perdał, R. A., Nowak, A., Churski, P., Dominiak, J. A., Konecka-Szydłowska, B., Dolata, M. M., & Woźniak, M. (2018). Współczesne przemiany czynników rozwoju społeczno-gospodarczego. W: P. Churski (Red.), Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej (67–88). Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.

Maison, D. (2001). Zogniskowane wywiady grupowe. Jakościowa metoda badań marketingowych. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mesjasz, L. (2009). Przyczyny kryzysów finansowych XXI wieku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, (805), 127–141.

Nicińska, M. (2000). Indywidualne wywiady pogłębione i zogniskowane wywiady grupowe – analiza porównawcza. ASK. Społeczeństwo. Badania. Metody, 9, 39–50.

Nowak, G. (2022). Cykle Kondratiewa. Światowa gospodarka w cyklicznej zimie? Serwis Inwestora. https://www.amerbroker.pl/?go=content&action=show&id=352 (pobrano 27.12.2022).

Plewnia, F., & Edeltraud, G. (2018). Mapping the sharing economy for sustainability research. Management Decision, 56(3), 570–583. https://doi.org/10.1108/MD-11-2016-0766.

Robin, R. (1980). Badanie pól semantycznych. Doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud. W: M. Głowiński (Red.), Język i społeczeństwo (205–282). Czytelnik.

Rutkowska-Podołowska, M. (2016). Kryzys gospodarczy i jego wpływ na zrównoważony rozwój. Ekonomia i Środowisko, (1), 10–21.

Sagan, A. (2004). Badania marketingowe. Podstawowe kierunki. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie.

Schumpeter, J. A. (1939). Business Cycles. A Theoretical, Historical and Statistical Analysis of the Capitalist Process. McGraw-Hill Book Company.

Sińczuch, M. (2014). Obraz weteranów w mediach na podstawie analizy wybranych publikacji internetowych. Bezpieczeństwo. Obronność. Socjologia. (2), 54–60.

Sujecka, K. (2020). Cykle Kondratiewa po II wojnie światowej. Kryzysy XXI wieku. Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Płocku. Nauki Ekonomiczne, (32), 93–109.

Szymańska, A. I. (2017). Sharing economy jako nowy trend w zachowaniach konsumentów. Marketing i Rynek, (9/CD), 417–425.

Szymańska, A. I. (2022). Sharing economy w okresie pandemii COVID-19 – analiza pola semantycznego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 36(4),132–147. https://doi.org/10.24917/20801653.364.9

Świrski, K. (2022). Znowu nadchodzi kryzys? http://konradswirski.blog.tt.com.pl/znowu-nadchodzi-kryzys/ (pobrano 28.12.2022).

Worek, B. (2001). Analiza wyników zogniskowanych wywiadów grupowych w badaniach marketingowych. ASK. Społeczeństwo, Badania, Metody, (10), 25–47.