Prawo pracowników do środowiska pracy wolnego od zanieczyszczeń w kontekście art. 2 i 8 EKPC

The recognition that climate change is one of humanity's main problems justifies the search for mechanisms conducive to environmental protection at all possible levels. One is the employee-employer relationship and the related right to a pollution-free working environment. When considering the European Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (ECHR), it should be noted that it does not contain provisions relating explicitly to environmental protection. However, this does not mean that environmental issues are outside its scope of interest. Over the years, the European Court of Human Rights (ECtHR) has issued several judgments concerning the environment, indicating that when environmental pollution directly affects an individual, there may be a violation of Article 2 of the ECHR. At the same time, on many occasions, the ECtHR has considered the human right to a pollution-free environment not only from the perspective of the right to life but also in close connection with the human right to respect for private and family life (Article 8 ECHR). In our opinion, some of the ECtHR's views formulated in the judgments on the interface between human rights (Article 2 and Article 8 ECHR) and environmental protection can be applied directly to the employeremployee relationship.

Uznanie zmian klimatycznych za jeden z głównych problemów ludzkości uzasadnia poszukiwanie mechanizmów sprzyjających ochronie środowiska na wszystkich możliwych poziomach. Jednym z nich jest relacja pracownik-pracodawca i związane z nią prawo do środowiska pracy wolnego od zanieczyszczeń. Rozważając Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC), należy zauważyć, że nie zawiera ona postanowień odnoszących się wprost do ochrony środowiska. Nie oznacza to jednak, że kwestie środowiskowe pozostają poza zakresem jej zainteresowania. Na przestrzeni lat Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) wydał kilka wyroków dotyczących środowiska, wskazując, że gdy zanieczyszczenie środowiska bezpośrednio wpływa na jednostkę, może dojść do naruszenia art. 2 EKPC. Jednocześnie przy wielu okazjach ETPC rozpatrywał prawo człowieka do środowiska wolnego od zanieczyszczeń nie tylko z perspektywy prawa do życia, ale także w ścisłym związku z prawem człowieka do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8 EKPC). Naszym zdaniem niektóre poglądy ETPC sformułowane w wyrokach dotyczących styku praw człowieka (art. 2 i art. 8 EKPC) i ochrony środowiska można zastosować bezpośrednio do relacji pracodawca-pracownik.

Prawo pracy w dobie transformacji klimatycznej

Progressing unfavourable climate change — rising temperatures, changing precipitation patterns, melting glaciers and snow, rising average global sea level, is a reality. To mitigate climate change, emissions must be reduced or prevented. Certain workplaces and industries will undergo changes or disappear altogether as a result of climate change, while others will come into being as we move towards 'greener' economies. Labour law, although not a natural ally in the fight against global warming, can become a very strong partner for environmental law. The Authors point to the obligations of the parties to the employment relationship, which should be reinterpreted to become an effective instrument in this fight. Thus, they start a discussion on the role of labour law in combating climate change.

Postępujące niekorzystne zmiany klimatu — wzrost temperatury, zmiany w strukturze opadów, topnienie lodowców i śniegu, podnoszenie się średniego poziomu mórz na świecie — są faktem. Aby złagodzić zmiany klimatu, należy ograniczyć te emisje lub im zapobiegać. Niektóre miejsca pracy i gałęzie przemysłu ulegną zmianom lub całkowicie znikną w wyniku zmian klimatu, podczas gdy inne powstaną w miarę przechodzenia do bardziej ekologicznych gospodarek. Prawo pracy, mimo że nie jest naturalnym sprzymierzeńcem walki z ociepleniem klimatu, może stać się bardzo silnym partnerem dla prawa ochrony środowiska. Autorzy wskazują na obowiązki stron stosunku pracy, które powinny ulec reinterpretacji, aby stały się skutecznym instrumentem w tej walce. Tym samym rozpoczynają dyskusję o roli prawa pracy w przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym.

Artykuł jest poświęcony problematyce dowodu z przesłuchania pracodawcy, gdy w procesie po stronie pracodawczej występuje podmiot inny niż osoba fizyczna. Powstaje wówczas problem kogo można przesłuchać w charakterze takiej strony. Zagadnienie to ma złożony charakter, ponieważ kształtują je zarówno regulacje procesowe, jak i materialnoprawne. Prezentowane w artykule kwestie, mimo istotnego znaczenia dla teoretyków i praktyków prawa, dotąd nie doczekały się szerszego opracowania.

21 stycznia 2021 r. odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa „Praca zdalna jako instytucja prawa ochrony pracy”, zorganizowana przez Katedrę Prawa Pracy Uniwersytetu Łódzkiego oraz Polską Sieć Naukową Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego COOPERANTE za pośrednictwem platformy MS Teams. Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony środowiska akademickiego, jak i praktyków prawa. Wzięło w niej udział 110 uczestników reprezentujących 15 ośrodków naukowych, a także Państwową Inspekcję Pracy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, NSZZ „Solidarność”.

Celem artykułu jest analiza roszczeń przysługujących pracownikowi w razie wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, która uprzednio została, również z naruszeniem przepisów prawa, wypowiedziana. Autorka prezentuje zmieniające się podejście orzecznictwa do możliwego zbiegu roszczeń oraz proponuje własne rozwiązanie powyższej kwestii.