Najlepsze ceny Specjalne oferty dla członków klubu książki PWE Najtańsza dostawa

Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 02/2014

ISSN: 0032-6186
Liczba stron: 48
Rok wydania: 2014
Miejsce wydania: Warszawa
Oprawa: miękka
Cena artykułu
Wersja elektroniczna
16.00
Kup artykuł
Cena numeru czasopisma
52.00
Prenumerata roczna 2025 (12 kolejnych numerów)
960.00 zł
768.00
Najniższa cena z 30 dni: 672.00
960.00 zł
768.00
Najniższa cena z 30 dni: 672.00
Od numeru:
Prenumerata półroczna 2025 (6 kolejnych numerów)
480.00 zł
432.00
Najniższa cena z 30 dni: 378.00
480.00 zł
432.00
Najniższa cena z 30 dni: 378.00
Od numeru:

Praca i Zabezpieczenie Społeczne 02/2014

 

Numer 02/2014 do pobrania w wersji PDF

 

Spis treści

 

Sławomir Adamczyk, Barbara Surdykowska

 

Nadzieje i rzeczywistość: oddziaływanie europejskiego modelu społecznego na stosunki przemysłowe w Europie Środkowo-Wschodniej

 

Autorzy, analizując oddziaływanie europejskiego modelu społecznego na nowe państwa członkowskie Unii Europejskiej, stwierdzają, że jest ono niewielkie. Rozszerzenie 2004-2007 ujawniło asymetrię między ekonomicznym i społecznym wymiarem integracji europejskiej, co uniemożliwia skuteczne przenoszenie unijnych standardów socjalnych do Europy Środkowo-Wschodniej. Rozszerzenie UE stało się natomiast sposobnością do prób podważenia instytucji zorganizowanego kapitalizmu w Europie Zachodniej i naruszenia podstaw historycznej równowagi między pracą i kapitałem (orzeczenia w sprawie kwartetu Laval). Zdaniem autorów przyszłość europejskiego modelu społecznego zależy w dużej mierze od zdolności związków zawodowych do europeizacji własnych działań.

 

Słowa kluczowe: europejski model społeczny, integracja, związki zawodowe, rokowania zbiorowe.

 

Hopes and reality: the impact of the European Social Model on industrial relations in Central and Eastern Europe

 

The paper analyses the impact of European Social Model in the EU new member states. According to the authors the influence is insignificant. The enlargement 2004-07 revealed huge asymmetry between economic and social dimension of the European integration which makes it impossible to transfer the EU social standards to the countries of Central and Eastern Europe effectively. At the same time the EU enlargement opened possibilities to dismantle institutions of organized capitalism in Western Europe and to disturb foundations of historical balance between capital and labour (Laval Quartet rulings). Under the circumstances the future of the European Social Model depends largely on ability of trade unions to take on more European attitude in their work.

 

Keywords: European Social Model, integration, trade unions, collective bargaining.

 

Studia i opracowania

 

Wojciech Muszalski

 

Reforma reformy emerytalnej

 

W toczącej się dyskusji o potrzebie czy konieczności dokonania zmian w systemie emerytalnym wprowadzonym w wyniku reformy 1999 r. pomija się dwie podstawowe kwestie leżące u jego podstaw, a mianowicie rolę Banku Światowego oraz Eurostatu Unii Europejskiej. Obie te instytucje wywarły i wywierają zasadniczy wpływ na przeszłą jak i aktualną sytuację w tej mierze. System ten został wprowadzony na żądanie Banku Światowego, zastępując poprzedni, funkcjonujący od lat. Natomiast Eurostat zakwestionował publiczny charakter powołanych tą reformą otwartych funduszy emerytalnych, stanowiących zasadniczy element nowego systemu. W wyniku tego zalicza środki przekazywane do tych funduszy jako dług publiczny, co uniemożliwia lub utrudnia funkcjonowanie w Unii, a zwłaszcza przystąpienie do waluty euro. Między tymi dwoma instytucjami zachodzi podstawowa sprzeczność. Skutki tej sprzeczności dotyczą nie tylko Polski, ale i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej należących do Unii, a nawet poza Unią. Problem ten ma zatem szerszy zakres. Dlatego też – zdaniem autora - wskazane jest bliższe zajęcie się nim, tym bardziej że wiele związanych z tym kwestii pozostaje niedopowiedzianych i niejasnych.

 

Słowa kluczowe: emerytura, Bank Światowy, Eurostat.

 

Pension reform

 

Discussing the need or the necessity for the changes in the pension scheme reformed in the 1999 two issues are missed: the decisive role of the Word Bank and European Statistical Office - Eurostat. Both those organizations strongly influence present and future of accepted system. The present pension scheme was demanded by World Bank. It exchanged the previous one which functioned for years. Whereas the Eurostat questioned the public nature of the capital held by Polish Open Pension Funds which are the dominant part of the new system. The Eurostat considers the contributions transferred to Open Pension Funds as public debts what impede Poland to fully exercise their membership rights, most of all the acceptance of common EU currency. There is fundamental contradiction between the requirements imposed by those two organizations. The consequences of his contradictions affects not only Poland but also other East and Central European States - UE Members and non Members as well. Here the mentioned above problems are studied thoroughly.

 

Keywords: pension, World Bank, Eurostat.

 

Wykładnia i praktyka

 

Michał Raczkowski

 

Podmioty uprawnione do zmiany zakładowego układu zbiorowego pracy

 

Zasady zmiany zakładowego układu zbiorowego pracy ustawodawca określa przez odwołanie do zasad rządzących jego zawarciem. W literaturze uważa się jednak, że zmiany powinny dokonać wszystkie podmioty stojące po jego stronach, a zatem – ze strony społecznej – wszystkie organizacje, które układ zawarły. Stanowisko takie znajduje uzasadnienie jedynie prima facie. Zarówno względy językowe, jak i systemowe czy funkcjonalne uzasadniają wniosek, że układ zmienić, tak jak zawrzeć go, muszą wszystkie organizacje albo co najmniej wszystkie organizacje reprezentatywne.

 

Słowa kluczowe: zakładowy układ zbiorowy pracy, zmiana układu zbiorowego pracy.

 

Subjects entitled to modify a collective labour agreement

 

The regulation of modification of the collective agreement requires application of the regulation concerning conclusion of the agreement. However it is being regarded the modification should be performed by all the sides of the agreement, i.e. all the trade union organizations which had concluded the agreement. Such an opinion may be only justified without deeper inquiries. Deeper linguistic analyze as well as legal system and functional arguments lead to the point, that the agreement must be modified – just as it must be concluded – by all the trade union organizations or, at least, all the organizations being representative.

 

Keywords: collective agreement, modification of a collective agreement.

 

Artur Tomanek

 

Przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej a stosunki prawa pracy

 

Problematyka prawnych form działania zakładów opieki zdrowotnej spotyka się ze stałym zainteresowaniem ustawodawcy. W ramach porządku opartego na ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej widoczna jest tendencja do ograniczenia znaczenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej jako podstawowej formy prawnej prowadzenia działalności leczniczej. W ustawie tej uregulowano procesy transformacyjne samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Pierwszy z nich ma na celu unormowanie statusu zakładów istniejących pod rządami poprzednich przepisów, drugi - przekształcenie zakładu w spółkę kapitałową. Zdaniem autora procesy te zasługują na omówienie z dwóch względów. Przede wszystkim konieczna jest ocena, czy wyczerpują one znamiona prawidłowo ukształtowanego przekształcenia podmiotowości prawnej. Po drugie zaś ocena taka pozwala na określenie skutków prawnych wymienionych zdarzeń w sferze indywidualnych i zbiorowych stosunków prawa pracy.

 

Słowa kluczowe: przekształcenie, osoba prawna, samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, pracodawca, stosunek pracy.

 

The consequences of tranformations of self-governing public medical care establishment for the labour law relations

 

The issue of legal forms of medicinal establishment is a subject of frequent amendments of legal acts which are carried out by Polish legislator. The purpose of binding Act of Medicinal Activity of 15 April 2011 is to limit the importance of self-governing public medical care establishment which was treated previously as the fundamental form of activity in the legal sphere of health protection. The above-mentioned regulations introduce two procedures of transformation which are discussed in this paper. The first one is a transformation of self-governing public medical care establishment based on transitional provisions which are provided for in a binding act. Subsequently a transformation of self-governing public medical care establishment into a company may be carried out. The legal character of above-mentioned procedures as well as their impact on labour law relations are the subject of this text.

 

Keywords: transformation, legal person, self-governing public medical care establishment, employer, labour relation.

 

Małgorzata Gersdorf

 

Renesans wypowiedzenia zmieniającego w praktyce i judykaturze Sądu Najwyższego

 

Po wejściu w życie kodeksu pracy, a także po 1990 r. wiele pisano o specyfice instytucji wypowiedzenia zmieniającego i zakresie jego zastosowania. Chodziło przede wszystkim o odpowiedź na wiele praktycznych pytań związanych z warunkami, które muszą zostać wypowiedziane, oraz o konsekwencje zmiany przepisów na niekorzyść pracownika, w sytuacji gdy przepisy te zostały wprowadzone do norm wewnątrzzakładowych, które także zmieniano na niekorzyść pracownika. Wiele orzeczeń zapadło na tle art. 24113 k.p. Wszystko to zostało już omówione w orzeczeniach Sądu Najwyższego i piśmiennictwie. Nie ma zatem potrzeby powracania do tych tematów. Aktualnie w orzecznictwie spotykamy problemy prawne powstałe na tle oceny i zastosowania art. 42 k.p. w nowej rzeczywistości gospodarczej. Nowe judykaty m.in. inaczej oceniają charakter prawny art. 42 k.p., możliwość dokonania zmiany warunków pracy i płacy przez pracownika, szczegółowości uzasadnienia wypowiedzenia zmieniającego, odnoszą się też do zmiany warunków wynagradzania po transferze pracowników, oceniają możliwość dokonania wypowiedzenia zmieniającego co do warunków, które dopiero będą obowiązywały.

 

Słowa kluczowe: wypowiedzenie zmieniające, roszczenia pracownika, transfer pracowników, zakres czynności.

 

Renaissance of the notice of change in terms of employment contract within practice and judgements of the Supreme Court

 

Since the Polish Labour Code has entered into force, as well as since the year of 1990 many publications have been released concerning the specific nature of the notice of change in terms of employment contract and its legal scope. They have mainly concerned the terms and conditions to be denounced and consequences of the regulation amendments to worker’s disadvantage, when those provisions were introduced into internal regulations. Many of judgments were sentenced against Article 24113 of the Polish Labour Code. It seems all issues have been discussed in the judgments and literature. So there is no need to go back into those issues. However, there are some new issues arisen. New judgments assess the legal nature of Article 42 of the Polish Labour Code, the possibility to change terms and conditions of employment and remuneration by the employee and minuteness of the justification of the notice of change; they also concern some changes of remuneration following the employees transfer, assess the notice of change regarding terms and conditions which will enter into force.

 

Keywords: notice of change, employee’s claims, transfer of employees, scope of activities.

 

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

 

Prawo właściwe dla umowy o pracę – cz. 2

 

W artykule omówiono trzy wyroki Trybunału (w sprawach Koelzsch, Voogsgeerd i Schlecker) dotyczące wykładni art. 6 Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartej do podpisu w Rzymie dnia 19 czerwca 1980 roku (Dz. Urz. L 266 z 9.10.1980 r.), która została zawarta w celu ujednolicenia norm kolizyjnych umawiających się państw. W sprawie Koelzsch – omówionej w poprzednim numerze PiZS – Trybunał wyjaśnił znaczenie łącznika „państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy pracę” ustanowionego w art. 6 ust. 2 lit. a) konwencji rzymskiej. Natomiast w sprawach Voogsgeerd i Schlecker zostało omówione znaczenie łącznika „przedsiębiorstwa, w którym pracownik został zatrudniony” wynikającego z art. 6 ust. 2 lit. b) konwencji rzymskiej, a także znaczenie końcowego fragmentu art. 6 ust. 2 konwencji rzymskiej, zgodnie z którym możliwe jest odstąpienie od stosowania prawa państwa określonego zgodnie z art. 6 ust. 2 lit. a) i b) tej konwencji, jeżeli z całokształtu okoliczności wynika, że istnieje ściślejszy związek między tą umową i innym państwem.

 

Słowa kluczowe: prawo właściwe, zobowiązania umowne, zatrudnienie.

 

The law applicable to employment contracts – part 2

 

The article concerns 3 judgments of the Court (Koelzsch, Voogsgeerd and Schlecker) on the interpretation of Article 6 of the Rome convention of 19 June 1980 on the law applicable to contractual obligations, opened for signature in Rome on 19 June 1980 (OJ 1980 L 266, p. 1) which was concluded in order to establish uniform conflict-of-law rules for the contracting states. In Koelzsch – which was presented in a previous publication – the Court explained the meaning of the connecting criterion of “the country of habitual performance of the work” set out in Article 6(2)(a) of the Rome Convention. In Voogsgeerd and Schlecker – presented below – the meaning of the connecting criterion of “the place of business through which the employee was engaged” set out in Article 6(2)(b) of the Rome Convention, as well as the implications of the second part of Article 6(2) of the Rome Convention, which makes it possible not to apply the law selected on the strength of the connections expressly contemplated in points (a) and (b) thereof, in the event that it appears from the circumstances as a whole that the contract is more closely connected with another country, have been discussed.

 

Keywords: law applicable, contractual obligations, employment.

 

Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

 

Art. 231 k.p. a przekształcenia w jednostkach administracji publicznej

 

Jak przekonuje analiza orzecznictwa Sądu Najwyższego, pomimo imponującego dorobku judykacyjnego instytucja przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę [(art. 23(1) k.p.)] wciąż wywołuje liczne problemy w praktyce. W jednej z ostatnich wypowiedzi najwyższej instancji sądowej podjętej w składzie powiększonym poruszono w tym kontekście problematykę przekształceń w jednostkach administracji publicznej. Opracowanie dotyczy omówienia głównych tez tego orzeczenia.

 

Słowa kluczowe: przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, przekształcenia w jednostkach administracji publicznej.

 

Article 231 of the Labour Code and transformations of public administration bodies

 

Based on the analysis of the case law of the Supreme Court, despite the impressive achievements of the jurisprudence, the institution of transfer of undertakings [(Article 23(1) of the Labour Code)] still leads to many problems in practice. In one of the recent rulings of the highest judicial instance rendered in an extended composition the issue of transformation in public administration bodies, was brought up in this context. The study is a review of the main points of this ruling.

 

Keywords: transfer of undertakings, transformation in public administration bodies.

 

Ryszard Sadlik

 

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 10 maja 2012 r. ( II PK 215/11) - odszkodowanie dla pracownika w razie rozwiązania przez niego umowy o pracę bez wypowiedzenia, przy przedłużonym okresie wypowiedzenia

 

Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy

 

Urlop wychowawczy

 

Konsultacje i wyjaśnienia

 

Czas pracy

 

Nowe przepisy

 

Przegląd Dzienników Ustaw z 2013 r. od poz. 1687 do poz. 1742 i z 2014 r. od poz. 1 do poz. 149.

 

Wskaźniki i składki ZUS – według stanu na dzień 1 lutego 2014 r.

OFE a nauka prawa zabezpieczenia społecznego

 

OFE stanowiły szczególnie nowy element w stworzonym w latach 1997-1999 systemie ubezpieczeń społecznych. Jak się jednocześnie okazuje po latach, wprowadzenie tzw. drugiego filaru ubezpieczeń społecznych było bardzo problematyczne, a nawet więcej – moim zdaniem – niepotrzebne i szkodliwe. Można zaryzykować twierdzenie, że nauka prawa zabezpieczenia społecznego została zaskoczona tym, co się stało, i jednocześnie początkowo nie bardzo była w stanie zająć właściwego stanowiska wobec tego fragmentu reformy ubezpieczeń społecznych, jakim jest II filar emerytalny. Wyjątek stanowiły tu analizy i wypowiedzi J. Jończyka, który od samego początku krytycznie odnosił się do prywatyzacji ubezpieczeń społecznych.

 

Warto przypomnieć, że w czasie gdy przygotowywane były regulacje reformy systemu ubezpieczenia emerytalnego funkcjonowała ministerialna Komisja do spraw reformy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, a w jej ramach osobny zespół zajmujący się ubezpieczeniami społecznymi, złożony ze specjalistów od lat zgłębiających problematykę tych ubezpieczeń. Ani komisja, ani zespół nie byli informowani o toczących się w innym resorcie pracach nad zmianami systemu ubezpieczeń społecznych, nigdy też projekty odnośnych ustaw nie były przedmiotem dyskusji tej komisji i tego zespołu. Naukowe (prawnicze) środowisko specjalistów prawa ubezpieczeń społecznych zostało z tych prac całkowicie wyłączone, co bez wątpienia nie było dziełem przypadku, a wręcz przeciwnie - najprawdopodobniej spowodowane było obawą, że zgłosi ono istotne zastrzeżenia wobec planów ówczesnych reformatorów systemu emerytalnego. Gdy się ma to na uwadze, to za śmieszne należy uznać wypowiadane nieraz twierdzenie, że reforma emerytalna była efektem konsensusu, a nawet nowej umowy międzypokoleniowej. Jeżeli już, to raczej była rezultatem manipulacji w procesie przygotowywania jej projektów, połączonej z niezwykle intensywną akcją propagandową, ukrywającą rzeczywiste zagrożenia, które ze sobą niosła. O jakiej nowej umowie międzypokoleniowej można tu mówić, skoro nikt nie pytał o zdanie ubezpieczonych, zwłaszcza tych, którzy pozostali w tzw. starym systemie.

 

Głos sprzeciwu, a co najmniej krytyczny stosunek wobec dokonanej reformy systemu emerytalnego, zwłaszcza zaś w stosunku do II filaru, ze strony nauki prawa zabezpieczenia zarówno w fazie poprzedzającej ustanowienie regulacji emerytalnych, jak i w okresie późniejszym był stosunkowo słaby. Przyczyny tego stanu były różne, jednak – jak sądzę – zadecydowała o tym przede wszystkim słabość myśli teoretycznej tego działu prawoznawstwa, który stanowi nauka prawa zabezpieczenia społecznego. Trzeba uczciwie powiedzieć, że nauka ta nie była dostatecznie przygotowana do podjęcia rozwiniętej i wszechstronnej dyskusji z tak nowymi propozycjami i rozwiązaniami, jakie przynosił ze sobą tzw. model chilijski prawa ubezpieczeń społecznych. Oferta ze strony tej nauki co do wyboru kierunków reformy ubezpieczeń społecznych i szczegółowych rozwiązań w tym obszarze była w owym czasie niezwykle skromna. Nie bez winy jest tu także niżej podpisany, który nie zdecydował się w kluczowym momencie na przyjęcie kierownictwa osobnej komisji ministerialnej (przy ministrze pracy), której celem byłoby opracowanie alternatywnych propozycji reformy systemu ubezpieczeń społecznych, a później, choć już od 1998 r. w wielu felietonach (zamieszczonych w „Przeglądzie Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych – Zdrowotnych”) wypowiadał się krytycznie o prywatnej części ubezpieczenia emerytalnego, to jednak nie zdecydował się na frontalne wystąpienie przeciwko II filarowi, na co filar ten już od samego początku zasługiwał. Właściwie - poza odosobnionymi raczej wypowiedziami - ze strony nauki prawa zabezpieczenia społecznego jako całości brak było zdecydowanej krytyki czy wręcz jednoznacznego żądania likwidacji systemu OFE, a przy tym - zwłaszcza wśród młodszej kadry pracowników naukowych zajmujących się ubezpieczeniami społecznymi - nie tylko nieobecna była w tym obszarze refleksja polemiczna, ale co więcej do dnia dzisiejszego istnieje swoiste zauroczenie i bezgraniczna wiara w trafność wybranej w 1997 r. drogi.

 

Słabość nauki zabezpieczenia społecznego w tamtych czasach, ale i obecnie, staje się wyraźna, jeżeli porówna się ją z pozycją naszej nauki prawa pracy, której wpływ na tworzenie i reformowanie ustawodawstwa pracy już od lat siedemdziesiątych ub. wieku był znaczący. O tym wszakże, iż dorobek naszej nauki zabezpieczenia społecznego właściwie w całości został pominięty w toku przygotowywania reformy ubezpieczeń społecznych, a zwłaszcza to, co sądzi ona o prywatyzacji ubezpieczenia emerytalnego, zadecydowały w istocie zupełnie inne względy, mniej biorące pod uwagę interesy przyszłych emerytów, a preferujące cele o charakterze ekonomicznym, w tym potrzebę wzmocnienia systemu giełdowego. Pozostawało to przy tym w kolizji z konstytucyjną zasadą prawa obywateli do zabezpieczenia społecznego (art. 67 Konstytucji RP). Ubezpieczenia społeczne nie są od rozwiązywania problemów giełdy ani też nie mogą być opierane na założeniu, że podmiot prywatny, którego głównym motywem jest osiąganie zysku, nagle zasadniczą inspiracją swoich działań uczyni troskę o interesy emerytów. Podobnie jest z wiarą, że da się skutecznie i przymusowo zamienić emerytów w rentierów żyjących na koszt innych społeczeństw.

 

Ponadto od samego początku było widoczne, że prywatyzacja części ubezpieczenia emerytalnego musi wcześniej czy później doprowadzić do radykalnego pogłębienia się niedoborów budżetowych i kłopotów całego systemu finansów publicznych oraz zasadniczego ograniczenia możliwości prowadzenia racjonalnej polityki finansowej państwa. W chwili przeprowadzania reformy ZUS był zadłużony (był dofinansowywany z budżetu państwa), a w jej następstwie został dodatkowo pozbawiony części środków (7,3% składki) na finansowanie bieżących zobowiązań emerytalnych. Oczywiste przy tym było, że powstała luka w jego dochodach i wydatkach będzie się sukcesywnie pogłębiać, bo w upływem lat coraz więcej ubezpieczonych będzie obejmowanych przez tzw. system OFE i tym samym coraz więcej pieniędzy ze składek ZUS będzie musiał przekazywać do OFE. W tym stanie rzeczy twierdzenie, iż ratunkiem jest tu przekazywanie do ZUS pieniędzy z prywatyzacji, było zaklinaniem rzeczywistości, bo niezależnie od tego, że w praktyce prywatyzacja jest operacją niezwykle trudną i w naszych warunkach przynosiła państwu znacznie mniejsze efekty finansowe niż przewidywane, a przy tym nie przebiegała zgodnie z planami, to z góry wiadomo, iż względne zmniejszanie się wpływów ZUS ze składek w następstwie przekazywania ich części do OFE będzie trwało przez następne dziesięciolecia i w związku z tym – ponieważ brak jest majątku państwowego, który mógłby być wiecznie prywatyzowany - i tak w dalszej przyszłości nie będzie czego prywatyzować. W następstwie reformy emerytalnej wzbogaciły się OFE oraz umocnił się nasz system giełdowy. Pozostaje to wszakże poza zakresem celów, które zgodnie z art. 67 Konstytucji RP powinny realizować nasze ustawy emerytalne.

 

Walerian Sanetra

Kurier FedEX 14 zł
Inpost Paczkomaty 14 zł
Kurier Inpost 14 zł
Odbiór osobisty 0 zł
Darmowa dostawa od 250 zł
Darmowa dostawa w Klubie Książki od 200 zł