Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 07/2014
Rok wydania: 2014
Miejsce wydania: Warszawa
Oprawa: miękka
Praca i Zabezpieczenie Społeczne 07/2014
Numer 07/2014 do pobrania w wersji PDF
Spis treści
Krzysztof Ślebzak
Ustalanie ustawodawstwa tymczasowego na podstawie rozporządzeń 883/2004 oraz 987/2009
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego regulowana jest w prawie wtórnym Unii Europejskiej (rozporządzenia: 883/2004 i 987/2009), co sprawia, że przepisy te są w państwach członkowskich stosowane bezpośrednio. Generalną zasadą jest podleganie ustawodawstwu jednego państwa członkowskiego. Instytucja właściwa państwa członkowskiego, a także inne podmioty nie mogą zatem doprowadzić ani do wyłączenia zainteresowanego z jakiegokolwiek systemu zabezpieczenia społecznego, ani do objęcia go systemem zabezpieczenia społecznego więcej aniżeli jednego państwa członkowskiego. W tym świetle szczególnie interesująco przedstawiają się proceduralne aspekty ustalania ustawodawstwa właściwego, zwłaszcza wobec możliwości ustalenia ustawodawstwa mającego zastosowanie w sposób tymczasowy. Celem artykułu jest przedstawienie zagadnień związanych z określaniem ustawodawstwa tymczasowego, skutków takiego ustalenia oraz możliwości weryfikacji takich rozstrzygnięć przez organy odwoławcze, w szczególności uwzględniając relacje zachodzące zarówno pomiędzy instytucjami państw członkowskich, jak i pomiędzy tymi instytucjami a ubezpieczonym oraz organami odwoławczymi.
Słowa kluczowe: tymczasowe ustalenie ustawodawstwa właściwego, koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.
The provisional determination of the applicable legislation under Regulations No. 883/2004 and 987/2009
Social security systems coordination is governed by the European Union secondary law (Regulations No. 883/2004 and 987/2009), which makes these provisions directly applicable in the Member States. According to the general rule thereof, one can be subject to the legislation of one Member State only. Therefore actions undertaken by competent institution of a Member State, as well as other entities, cannot result in a concerned person being excluded from any social security system, as well being subject to systems of more than one Member State. In this light, procedural aspects of determining the applicable legislation, in particular the possibility of provisional determination of the applicable legislation seem to be particularly interesting. The purpose of this paper is to discuss issues related to provisional determination of applicable legislation, consequences of such determination, as well as possibility of verification of such decisions by appeal bodies, taking into account relationships both between the institutions of the Member States and between these institutions and insured persons and the appeal bodies.
Keywords: provisional determination applicable legislation, coordination of social security systems.
Studia i opracowania
Łukasz Pisarczyk
Employee Responsibility under the Polish Law
The article topic is a general characteristics of employee responsibility under the Polish law. The text discusses both, disciplinary sanctions and material liability. It tends to present the most important regulations and to highlight the specific features of discussed institutions. Moreover, the author is considering the main purposes of the provisions concerning employee responsibility – particularly from the perspective of the ongoing structural changes. The article is published in English, because it aimed also at foreign readers.
Keywords: duty, responsibility, disciplinary, damage, material.
Odpowiedzialność pracownika w prawie polskim
Przedmiotem artykułu jest ogólna charakterystyka odpowiedzialności pracowniczej w prawie polskim. Omawiany jest zarówno charakter sankcji porządkowych, jak i zasady pracowniczej odpowiedzialności materialnej. Celem artykułu jest uporządkowanie materiału normatywnego i zwrócenie uwagi na specyfikę zastosowanych konstrukcji prawnych. Autor zastanawia się również nad celami przyjętych rozwiązań, zwłaszcza z perspektywy dokonujących się zmian ustrojowych. Artykuł jest publikowany po angielsku, ponieważ jest adresowany także do czytelników zagranicznych.
Słowa kluczowe: obowiązek, odpowiedzialność porządkowa, szkoda materialna.
Wykładnia i praktyka
Andrzej Marian Świątkowski
Zwolnienia grupowe w świetle judykatury Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - cz. 1
W pierwszej części artykułu autor analizuje orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i opinie prawne jego adwokatów (rzeczników) generalnych w sprawach związanych z definicją podstawowych pojęć prawnych używanych w dyrektywie 98/59/WE w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do zwolnień grupowych i jej poprzedniczkach, tj. dyrektywach 75/129/EWG i 92/56/EWG. Określa również zakresy (przedmiotowy i podmiotowy) zastosowania powyższych dyrektyw. W części drugiej zostaną omówione obowiązkowe procedury nałożone na pracodawców planujących przeprowadzenie zwolnień grupowych.
Słowa kluczowe: polityka społeczna, harmonizacja przepisów o zwolnieniach grupowych, pojęcie zwolnień grupowych, cel, podstawowe konstrukcje prawne i definicje zamieszczone w dyrektywie 98/59/WE.
Collective redundancies in jurisprudence of the Court of Justice of the European Union – part 1
Directive 98/59/EC and its predecessors (directives 75/129/EEC, 92/56/EEC) concerns the approximations of the laws of the EU Member States relating to collective redundancies. In the part one of the article the author examines judicial interpretation of definitions of the basic legal terms of that directive: ‘collective redundancies’, ‘employers’, ‘workers’ representatives’ as well as the scope of its application.
Keywords: social policy, approximations of laws, collective redundancies, directive 98/59/EC: purpose, basic notions and definitions.
Grzegorz Wolak
Podleganie przez sędziów ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zawarcia umowy zlecenia
Artykuł poświęcony jest omówieniu kwestii, czy sędzia sądu powszechnego z tytułu zawartej umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Zagadnienie to jest wycinkiem szerszej i złożonej problematyki zbiegu tytułów ubezpieczenia społecznego, a poprawniej rzecz ujmując - zbiegu tytułu podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułem objętym zaopatrzeniem społecznym. Sędziowie bowiem podobnie jak prokuratorzy objęci są nie systemem ubezpieczenia społecznego, lecz zaopatrzenia społecznego realizowanego z budżetu państwa. Autor za trafny uważa pogląd, przytaczając na jego rzecz argumenty, zgodnie z którym sędzia sądu powszechnego z tytułu zawartej umowy zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie społeczne, zaopatrzenie społeczne, zabezpieczenie społeczne, sędziowie, umowa zlecenia
Judges being subject to social insurance on signing a contract of mandate
This article is devoted to discuss the issue on whether a judge of a common court of law signing a contract of mandate is subject to compulsory pension, disability and accident insurance on the basis of Art. 6 paragraph 1 point 4 and Art. 12 paragraph 1 of the Act of 13 October 1998 on social insurance system. This issue is a segment of a broader and more complex issues of confluence of titles of social security, or more correctly speaking, the confluence of the title of being subject to social insurance and the title covered by the social benefit. After all judges, just as prosecutors, are not subject to the social insurance system, but the social benefit, which is implemented by the state budget. The author finds relevant an opinion, citing arguments in its favor, according to which a judge of a common court of law signing a contract of mandate is subject to compulsory pension, disability and accident insurance on the basis of Art. 6 paragraph 1 point 4 and Art. 12 paragraph 1 of the Act of 13 October 1998 on social insurance system.
Keywords: social insurance, social benefit, social security, judges, contract of mandate.
Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony
W opracowaniu omówiono wyrok Trybunału z dnia 13 marca 2014 r. w sprawie C-38/13 Nierodzik dotyczący wykładni klauzuli 4 porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony stanowiącego załącznik do dyrektywy Rady 99/70/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC. Prezentowany wyrok Trybunału dostarcza nowych argumentów w szerszej debacie na temat prawidłowości implementacji przepisów porozumienia ramowego do prawa polskiego.
Słowa kluczowe: umowa o pracę na czas określony, okres wypowiedzenia, dyskryminacja.
Notice period for the termination of a fixed-term employment contract
The article concerns the judgment of the Court of 13 March 2014 in case C-38/13 Nierodzik on the interpretation of clause 4 of the Framework Agreement on fixed-term work concluded on 18 March 1999 which is annexed to Council Directive 1999/70/EC of 28 June 1999 concerning the framework agreement on fixed-term work concluded by ETUC, UNICE and CEEP. The presented judgment puts forward new arguments within the debate on correctness of implementation of the framework agreement into Polish legal order.
Keywords: fixed-term employment contract, period of notice, discrimination.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Umowa o pracę a umowa zlecenia – najnowsze orzecznictwo
Mimo iż na temat rozróżnienia zatrudnienia na podstawie umowy o pracę od wykonywania pracy na podstawie umów prawa cywilnego zarówno w piśmiennictwie, jak i orzecznictwo powiedziano już bardzo wiele, to problematyka ta w praktyce jest wciąż aktualna i nadal dotyczy jej znaczna liczba spraw sądowych. Kwestia ta nadal jest analizowana także w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Artykuł poświęcony jest prezentacji najnowszych judykatów z tego zakresu.
Słowa kluczowe: stosunek pracy, zlecenie.
Employment contract vs. contract of mandate –recent case law
Although the distinction between the performance of work on the basis of an employment contract and civil law contracts has still been extensively discussed both in literature and case law, the subject matter is still present in practice and is dealt with in a considerable number of court cases. Furthermore, the issues have still been examined in the adjudications of the Supreme Court. The study is concerned with the latest judgments in this area.
Keywords: employment relationship, mandate.
Anna Musiała
Późniejsze porozumienie może zawierać gorsze rozwiązania dla zatrudnionych niż te zawarte w innych przepisach wewnątrzzakładowych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 3 lipca 2013 r., I PK 62/13
Zdaniem Państwowej Inspekcji pracy
Urlop wypoczynkowy
Konsultacje i wyjaśnienia
Delegowanie pracowników w ramach swobody świadczenia usług
Nowe przepisy
Przegląd Dzienników Ustaw z 2014 roku od poz. 716 do poz. 863
Wskaźniki i składki ZUS – według stanu na dzień 1 lipca 2014 r.
Dialog czy dyfuzja poglądów
W kwietniu br. w siedzibie Naczelnego Sądu Administracyjnego odbyło się seminarium z udziałem sędziów Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego poświęcone dialogowi między Trybunałem Sprawiedliwości i sądami krajowymi. O dialogu między sądami w rożnych wymiarach mówi się nie od dziś, co więcej można stwierdzić, że jest to od pewnego już czasu temat szczególnie modny. Nie oznacza to jednak, że bezzasadne jest niejako wyjściowe pytanie, czy w ogóle sensownie można mówić o istnieniu takiego dialogu i czy nie mamy tu do czynienia ze swoistym nadużyciem pojęciowym i semantycznym. Dialog (dialog społeczny, dialog partnerów społecznych) jest terminem języka prawnego, gdyż w szczególności posługuje się nim preambuła naszej Konstytucji i jej art. 20, art. 152 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ustawa o informowaniu i prowadzeniu konsultacji z pracownikami, ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz szereg innych aktów prawnych. Na tym tle można mówić o dialogu zinstytucjonalizowanym i niezinstytucjonalizowanym, tj. takim, do którego w przepisach prawnych prawodawca się bezpośrednio nie odwołuje. Instytucjonalizacja dialogu oznacza między innymi, że jego pojęcie nie może być dowolnie ujmowane, a on sam nie może być pomijany zarówno w praktyce, jak i w analizach semantycznych. Inaczej jest natomiast w przypadku dialogu nieuregulowanego prawnie (normatywnie wysłowionego), gdzie to, czy terminem tym będziemy się posługiwać i jak będziemy go rozumieli, w dużej mierze jest sprawą konwencji.
W refleksji nad pojęciem dialogu między sądami ujawniły się różne stanowiska. Jedno z nich to takie, że dialog ten powinien istnieć i istnieje zarówno w sensie terminologicznym, jak i praktycznym, co nie wymaga szczególnego dowodu. Przeciwstawny pogląd wyraża się w przeświadczeniu, że między sądami (Trybunałem Sprawiedliwości i sądami krajowymi) nie tyle istnieje dialog, co szczególnego rodzaju wymiana poglądów czy ich dyfuzja, która nie powinna być utożsamiana z dialogiem. Wymiana ich następuje bowiem w warunkach nierównorzędnej pozycji jej uczestników. Ujawniły się jednak także i inne stanowiska, stanowiące do pewnego stopnia modyfikację tych skrajnych ujęć. Według jednego z nich dla dialogu nie tyle istotne jest to, kto z kim go prowadzi i w jakich następuje to okolicznościach i warunkach, ale to, jakie jest nastawienie uczestników wymiany zapatrywań czy opinii. Dialog jest zwłaszcza wtedy, jeżeli wspomniana wymiana poglądów polega na chęci wejścia w położenie drugiego uczestnika rozmowy i zrozumienia jego racji. W myśl innego stanowiska o dialogu między sądami można i należy sensownie mówić bez potrzeby roztrząsania filozoficznych i filologicznych aspektów tego pojęcia.
W moim przekonaniu, gdy idzie o dialog zinstytucjonalizowany, to o jego istnieniu w sensie normatywnym, a w konsekwencji także praktycznym, przesądził prawodawca. Pojęcie tego dialogu nie może być więc odrzucone czy negowane przez prawników, zarówno teoretyków jak i praktyków. Co więcej, ich wysiłek powinien być skierowany na możliwie jak najdalej idące uściślenie zakresu i treści tego pojęcia. Gdy chodzi o dialog niezinstytucjonalizowany, to w tym obszarze możliwy jest mniejszy rygoryzm semantyczny i pojęciowy oraz większy stopień konwencji, choć i tu nie powinno odstępować się od zasady, że pojęcie powinno odpowiadać treści używanej nazwy, a więc że konwencjonalność terminologii powinien cechować umiar. W teoretycznej aparaturze prawoznawstwa trudno zaakceptować taki stopień konwencji i dezynwoltury, w którym np. – tak jak uczyniono to swego czasu w jednym z aktów prawnych – zakresem pojęcia „ryby” obejmuje się także raki.
Dialog przebiega w różnych warunkach. Najbardziej efektywnemu dialogowi sprzyjają warunki, w których zarówno prawnie jak i faktycznie uczestniczące w nim podmioty są równorzędne i wyrażają swoje stanowisko w sposób nieskrępowany. Można wszak – moim zdaniem – przyjąć także, iż pojęcie dialogu może obejmować również przypadki wymiany stanowisk i argumentacji mimo istnienia pewnej przewagi instytucjonalnej lub faktycznej jednego z jej uczestników. W pierwszym przypadku można mówić o dialogu pełnym czy właściwym, w drugim zaś o dialogu ograniczonym. Stopień uzależnienia lub podporządkowania jednego z uczestników dialogu nie może być jednak nadmierny, bo wtedy termin „dialog” nie oddaje istoty rzeczy, a język przestaje wyrażać to, co pomyśli głowa. Inne podejście do tej kwestii grozi, że np. przesłuchanie oskarżonego będziemy nazywać dialogiem prokuratorskim, zarządzanie sprawą przez sędziego i wydawanie przez niego postanowień w toku rozprawy dialogiem sądowym, a strajk i akcję protestacyjną oraz to co nieraz określa się mianem „kryterium ulicznego” - dialogiem ulicznym, dialogiem zbiorowym czy dialogiem partnerów społecznych. Grozi też, iż pod wpływem rozszerzającej się mody językowej to wszystko, co do tej pory było określane jako negocjacje, rokowania, konsultacje czy nawet spory (zbiorowe i indywidualne), stanie się dialogiem (dialogiem społecznym, dialogiem partnerów społecznych, dialogiem zbiorowym czy dialogiem indywidualnym).
Dialog społeczny i dialog partnerów społecznych jako rodzaj konstytucyjnych wartości stanowią aksjologiczny fundament naszego prawa. Stanowią one jednocześnie element nie tylko języka prawnego, ale także tzw. języka demokratycznego, o którym swego czasu pisał Alexis de Tocqueville. Umożliwia on uczestniczenie każdemu w demokratycznej dyskusji oraz przyjmowanie rozwiązań kompromisowych opartych często na pozornej zgodzie wynikającej stąd, że używane przez uczestników debaty terminy są powszechnie aprobowane, ale jednocześnie z uwagi na ich notoryczną wieloznaczność i brak precyzji w istotnym stopniu inaczej przez nich rozumiane, i pozwalają w gruncie rzeczy na pozostanie przy własnym poglądzie przy pozorach jednomyślności. Jest to jeden z powodów – obok między innymi rozwoju doktryny praw człowieka i współczesnej aksjologii – dla których tego typu terminy jak dialog (dialog społeczny, dialog partnerów społecznych) robią szczególną karierę, co może prowadzić do tego, że dialogiem (dialogiem społecznym, dialogiem pracodawcy z pracownikami) nazywać będziemy bez mała każdą rozmowę pozostającą w związku z prawem.
Godząc się na to, że obok dialogu właściwego zakresem nazwy dialog można objąć także przypadki dialogu ograniczonego, należy wszakże wykazywać tu dużą ostrożność. Parafrazując przypisywane różnym profesorom znane powiedzenie, że „nie lubię wymiany poglądów gdyż z reguły na tym tracę”, mogę powiedzieć, iż nie lubię terminu „dialog” (dialog społeczny), bo obraża on moje poczucie koniecznej ścisłości terminologicznej w rozważaniach prawniczych. Jednak to, że nie lubi się wymiany poglądów, nie oznacza jeszcze, iż rezygnuje się z uczestniczenia w tej wymianie, podobnie jak niechęć do posługiwania się w dyskursie prawniczym terminem dialog nie może współcześnie prowadzić do rezygnacji z jego używania i uczestniczenia w dialogu na temat dialogu.
Walerian Sanetra
| Inpost Paczkomaty | 14 zł |
| Kurier Inpost | 14 zł |
| Kurier FedEX | 14 zł |
| Odbiór osobisty | 0 zł |
| Darmowa dostawa | od 250 zł |
| Darmowa dostawa w Klubie Książki | od 200 zł |