W orzeczeniach w sprawach C-587/20 i C-356/21 Trybunał Sprawiedliwości sformułował wiodącą tezę, zgodnie z którą zakres dyrektywy 2000/78 został wyznaczony przez jej cel, którym jest wyeliminowanie wszelkich opartych na względach dyskryminacyjnych przeszkód w zakresie dostępu do środków utrzymania i zdolności działania na rzecz społeczeństwa poprzez pracę, bez względu na to, w jakiej formie jest świadczona. Orzeczenia te wnoszą dwa nowe elementy do zastanej koncepcji ochrony przed dyskryminacją w zakresie zatrudnienia i pracy. Pierwszy, to rozszerzenie ochrony poza krąg zatrudnienia pracowniczego i samozatrudnienia; drugi – uznanie głównie osobistej pracy osoby samozatrudnionej, a nie jej zależności od kontrahenta za cechę wykonywania działalności zarobkowej konieczną do objęcia tej osoby ochroną dyrektywy 2000/78. Uzasadnione wydaje się oczekiwanie, że kryterium głównie osobistej pracy oraz wyjście ochrony poza granice stosunków pracy i stosunków samozatrudnienia znajdą zastosowanie do innych unijnych aktów równościowych, które zawierają sformułowania podobne do przepisów dyrektywy 2000/78.

Prezentowany artykuł dotyczy pojęcia podmiotu prawnego w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Podstawowe problemy wymagające wyjaśnienia w celu prawnej charakterystyki tego pojęcia to jego stosunek do pojęć osoby prawnej i pracodawcy oraz prawna for- ma jego funkcjonowania. Autor rozważa te kwestie wy- prowadzając wnioski z charakterystyki stosunków prawnych, w jakie podmiot prawny wchodzi w związku z przypisaną mu w dyrektywie rolą oraz z charakteru jego praw, obowiązków i odpowiedzialności prawnej. W rezultacie dochodzi do wniosku, że dyrektywa nie narzuca określonej formy prawnej podmiotu prawnego. Za uzasadnione uznaje jednak przyjęcie niewy- kluczającej niezbędnych odstępstw zasady powiązania przez prawo krajowe  przymiotu  podmiotu  prawnego z jednostkami organizacyjnymi mającymi osobowość prawną lub równoważną zdolność prawną.