Modele biznesowe gospodarki o obiegu zamkniętym związane z zagospodarowaniem zużytych litowo-jonowych akumulatorów samochodowych

Celem artykułu jest przedstawienie wyników analizy literatury dotyczącej modeli biznesowych związanych z gospodarowaniem akumulatorami litowo-jonowymi zgodnie z zasadami gospodarki o obiegu zamkniętym. Punktem odniesienia analiz jest model biznesowy zaproponowany przez A Osterwaldera i Y. Pigneura — tzw. model biznesowy Canvas. Przejście od gospodarki „liniowej” do cyrkularnej wymusza podjęcie szeregu działań, m.in. dotyczących przedłużania cyklu życia produktu (np. poprzez zmianę statusu odpadu), co umożliwia jego dalsze wykorzystywanie. Wymienione działania są zgodne z hierarchią postepowania z odpadami, która została zaktualizowana w 2017 r. na szczeblu Unii Europejskiej. Stosowanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym spowodowało konieczność aktualizacji modeli biznesowych, w których często ostatnim etapem wykorzystania np. zużytego produktu było uznanie go za odpad oraz zakończenie jego używania. Wydłużenie cyklu życia akumulatorów litowo-jonowych wpływa na zmniejszenie zapotrzebowania na surowce pierwotne (np. lit) oraz pozwala uniknąć wszelkich konsekwencji będących efektem produkcji nowych akumulatorów Li-Ion.

Bibliografia/References

Literatura/Literature

Albertsen, L., Richter, J. L., Peck, P., Dalhammar, C., Plepys, A. (2021). Circular business models for electric vehicle lithium-ion batteries: An analysis of current practices of vehicle manufacturers and policies in the EU. Resources, Conservation & Recycling, 172. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2021.105658

Ali, H., Khan, H. A., Pecht, M. G. (2021). Circular economy of Li Batteries: Technologies and trends. Journal of Energy Storage, 40. https://doi.org/10.1016/j.est.2021.102690

Chudy, A. (2020). Akumulatory litowo-jonowe w samochodach elektrycznych — regeneracja, zastosowanie wtórne i recykling, W: M. Babicz (red.), Problemy i wyzwania współczesnego rolnictwa oraz ochrony środowiska. Tom 1. Środowisko — Roślina — Zwierzę — Produkt (26–34). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, https://up.lublin.pl/wp-content/uploads/2021/02/Problemy-iwyzwania-wsp%C3%B3%C5%82czesnego-rolnictwa-oraz-ochrony-%C5%9Brodowiska.pdf (30.11.2021).

Costa, C. M., Barbosa, J. C., Gonçalves, R., Castro, H., DelCampo, F. J., Lanceros-Méndez, S. (2021). Recycling and environmental issues of lithium-ion batteries: Advances, challenges and opportunities. Energy Storage Materials, 37, 433–465. https://doi.org/10.1016/j.ensm.2021.02.032

Ellen MacArthur Foundation (2013). Towards Circular Economy: Economic and business rationale for an accelerated transition, https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/publications/Ellen-MacArthur-Foundation-Towards-the-Circular-Economy-vol.1.pdf (30.11.2021).

Komisja Europejska (2015). Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego komitetu ekonomiczno-społecznego i komitetu regionów. Zamknięcie obiegu — plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym COM/2015/0614 final. https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:8a8ef5e8-99a0-11e5-b3b7-01aa75ed71a1.0019.02/DOC_1&format=PDF (27.10.2020).

Leszczyńska, A. (2017). Modele biznesu oparte na innowacjach ekologicznych. Annales Universitis Mariae Curie-Skłodowska, 51(1), 39–50. http://dx.doi.org/10.17951/h.2017.51.1.39.

Makuza, B., Tian, Q., Xueyi, G., Chattopadhyay, K., Yu, D. (2021). Pyrometallurgical options for recycling spent lithium-ions batteries: A comprehensive review. Journal of Power Sources, 491, 229622. https://doi.org/10.1016/j.jpowsour.2021.229622

Nowaczek, A., Kulczycka, J., Smol, M., Avdiushchenko, A., Hausner, J. (2017). Badania postaw i poziomu świadomości w obszarze gospodarki o obiegu zamkniętym W: J. Kulczycka, K. Głuc (red.), Wkierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Perspektywa przemysłu (19–27), Wydawnictwo IGSMiE PAN, http://www.circularhotspot.pl/userfiles/oto-goz/cyrkularne-wskazniki-dla-przemyslu/monografia.pdf (30.11.20121).

OPAi, MVO Nederland (2014). Ondernemen in de circulaire economie, nieuwe verdienmodellen voor bedrijven en ondernemers, https://adoc.pub/ondernemen-in-decirculaire-economie-nieuwe-verdienmodellend663dcf8776d63796647dade14a2774b56096.html (19.11.2021).

Osterwalder, A. (2004). The business model ontology a proposition in a design science approach. Praca doktorska.

Osterwalder, A., Pigneur Y. (2010). Business Model Generation: A Handbook for Visionaries, Game Changers, and Challengers. Alexander Osterwalder & Yves Pigneur.

Parlament Europejski (2021). Legislative train schedule. Environment, Public Health and food Safety — ENVI, https://www.europarl.europa.eu/legislative-train/theme-environment-public-health-and-food-safety-envi/file-jd-end-of-life-vehicles-batteries-and-electronic-waste (08.11.2021).

Reinhardt, R., Christodoulou, I., Gassó-Domingo, S., García, B. A. (2019). Towards sustainable business models for electric vehicle battery second use: A critical review. Journal of Environmental Management, 245, 432–446. https://doi.org/10.1016/j.jenvman. 2019.05.095

Rok, B. (2019). Zamykanie obiegu zasobów to otwieranie możliwości biznesowych. W: M. Kracewicz (red). 15 polskich przykładów gospodarki o obiegu zamkniętym. Część IV (9–12). Forum Odpowiedzialnego Biznesu, https://odpowiedzialnybiznes.pl/wp-content/uploads/2019/11/FOB_15-przykladow-CSRwPL-GOZ.pdf (16.11.2021).

Rozwadowska, A. (2020). Modele biznesowe gospodarki o obiegu zamkniętym. Studia Prawno-Ekonomiczne, CXVI, 253–268. https://doi.org/10.26485/SPE/2020/116/14

Sendek-Matysiak, E. (2018). Ocena baterii litowo-jonowych stosowanych w samochodach elektrycznych typu BEV pod względem bezpieczeństwa i wpływu na środowisko. Problemy Transportu i Logistyki, 2(46), 59–68. https://doi.org/10.18276/ptl.2019.46-06

Sumitomo Metal Mining (2021). Achieving Japan's first 'battery to battery' recycling, https://www.smm.co.jp/en/sustainability/activity_highlights/article_15/ (30.11.2021).

Toto, D. (2019). Sumitomo Metal Mining co. develops recycling process for lithium-ion batteries. Recycling Today, 28.03.2019, https://www.recyclingtoday.com/article/japanese-company-develops-lithium-ion-battery-recycling-process/ (30.11.2021).

Transport Environment, Amnesty International (2020). The EU Battery regulation due diligence rules: ensuring that human rights and the environment are not casualties of the energy transition. https://www.transportenvironment.org/discover/battery-law-can-help-europebecome-green-battery-powerhouse (18.10.2021).

Van Brummelen, J., O'Brien, M., Gruyer, D., Najjaran, H. (2018). Autonomous vehicle perception: The technology of today and tomorrow. Transportation Research. Part C. Emerging Technologies, 89, 384–406. https://doi.org/10.1016/j.trc.2018.02.012

Van Renswoude, K., Wolde, A., Joustra, D. J. (2015). Raport Circular Business Models. Part 1. An introduction to IMSA's circular business model scan. IMSA. http://circular-future.eu/wp-content/uploads/2015/08/IMSA-Circular-Business-Models-April-2015-Part-1.pdf (19.11.2021).

Van, F. Y., TinLee, Ż., Lim, J. S., Klemeš, J. J., Le, P. T. K (2019). Cross-disciplinary approaches towards smart, resilient and sustainable circular economy. Journal of Cleaner Production, (232), 1482–1491. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.05.266

Wiatr, J. (2020). Akumulatory litowo-jonowe (Li-ion) zagadnienia wybrane. https://www.elektro.info pl/artykul/systemy-gwarantowanegozasilania/157893,akumulatory-litowo-jonowe-li-ion (25.10.2021).

Wralsen, B., Prieto-Sandoval, V., Mejia-Villa, A., O'Born, R., Hellstrom M., Faessler B. (2021). Circular business models for lithium-ion batteries — Stakeholders, barriers, and drivers. Journal of Cleaner Production, 317, 128393. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.128393

Wroconsult, Ekovert Łukasz Szkudlarek (2019). Badanie ewaluacyjne pn. „Recykling wyeksploatowanych komponentów technicznych odnawialnych źródeł energii oraz akumulatorów pojazdów elektrycznych jako element transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym”. Zlecenie dla Ministerstwa Energii. https://www.gov.pl/web/klimat/ewaluacja

 

Akty prawne/Legal acts

Dyrektywa 2000/53/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji.

Rozporządzenie Ministra Klimatu z 2 stycznia 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2020 poz. 10).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie baterii i zużytych baterii, uchylające dyrektywę 2006/66/WE i zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1020 COM(2020) 798.

Uchwała nr 67 Rady Ministrów z 6 lipca 2019 r., MP 2019, poz. 794, w sprawie przyjęcia „Polityki ekologicznej państwa 2030 — strategii rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej”. Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.

Ustawa z 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. 2009 nr 79 poz. 666, z późn. zm.).

Ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2019 poz. 701, z późn. zm.).

 

Strony internetowe/Websites

https://www.europarl.europa.eu/thinktank/infographics/circulareconomy/public/index.html (8.11.2021)

https://enviliance.com/regions/east-asia/kr/report_3592 (9.12.2021)