Implementacja Ogólnoeuropejskiego Indywidualnego Produktu Emerytalnego w Polsce – podejście regulacyjne i ekonomiczne

Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny (OIPE) jest nowatorskim rozwiązaniem Parlamentu Europejskiego i Rady, które ma stanowić odpowiedź na procesy demograficzne dokonujące się w państwach członkowskich UE. Stworzenie nowego ponadnarodowego produktu emerytalnego ma przyczynić się do wzrostu oszczędności długoterminowych Europejczyków, a także wzmocnić unijne rynki kapitałowe. Celem artykułu założonym przez autorów jest zaprezentowanie najważniejszych zagadnień związanych z OIPE wraz z jego implementacją do krajowego systemu prawnego, z uwzględnieniem perspektywy regulacyjno-ekonomicznej. Główną tezą jest możliwość poprawy zadowolenia z produktów emerytalnych w porównaniu z posiadanym produktem, jakim jest Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Artykuł składa się z 3 części. W pierwszej zaprezentowano najważniejsze aspekty rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2019/1238 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego, Dz.U.UE.L. 2019.198.1. Następnie omówiono projekt ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym i zestawiono go z funkcjonującą ustawą o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Ostatnią częścią publikacji są wyniki pionierskiego, autorskiego badania zrealizowanego na próbie posiadaczy IKE.

Bibliografia/References

Bär, M. (2022). The pan-European Personal Pension Product: key characteristics and main challenges. ZVersWiss 111, 305–337. https://doi.org/10.1007/s12297-022-00535-2

Beshears, J., Choi, J., Laibson, D., Madrian, B. (2013). Simplification and saving. Journal of Economic Behavior and Organization, 95, 130–145. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2012.03.007.

Borg, K., Minto, A., van Meerten, H. (2019). The EU's Regulatory Commitment to a European Harmonized Pension Product (PEPP): The Portability of Pension Rights vis-a-vis the Free Movement of Capital, Journal of Financial Regulation, 5(2), 150–178, https://doi.org/10.1093/jfr/fjz005.

Calu, M., Stanciu, C. (2018). An Insight of the Future – Pan European Pension Product, Global Economic Observer, "Nicolae Titulescu" University of Bucharest, Faculty of Economic Sciences; Institute for World Economy of the Romanian Academy, vol. 6(1), June.

Comiesięczne zestawienie informacji o oszczędnościach, PFR, Grudzień 2022 r.

Cunha Rodrigues, N. (2019). The Pan-European Pension Product and the Capital Markets Union: A Way to Enhance and Complete the Economic and Monetary Union?. In: da Costa Cabral, N., Cunha Rodrigues, N. (eds) The Future of Pension Plans in the EU Internal Market. Financial and Monetary Policy Studies, vol 48. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-29497-7_11

Dybał, M. (2016). Czynniki rozwoju prywatnych planów emerytalnych. W: J. Rutecka-Góra (Red.), Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania. Oficyna Wydawnicza SGH.

European Commission. (2018). The 2018 Ageing Report Economic and Budgetary Projections for the EU Member States (2016–2070). Luxembourg.

Iyengar, S., Huberman, G., Jiang, W. (2004). How Much Choice Is Too Much? Contributions to 401(k) Retirement Plans. W O. Mitchell, S. Utkus (Red.), Pension Design and Structure: New Lessons from Behavioral Finance (s. 83–92). Oxford University Press.

Jakubowski, S. (2019). Świadczenia z pracowniczych planów kapitałowych, Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na rynku usług finansowych, 2(32), 97–115.

Kaleta, P. (2021). Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny (OIPE) w zarysie, Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, 1,123–139.

Kawalec, S., Błażuk, K., Kurek, M. (2015). Jak mobilizować dodatkowe oszczędności emerytalne?. https://igte.pl/wp-content/uploads/2019/06/ jak_mobilizowac_dodatkowe_oszczednosci_emerytalne_Raport_Capital_Strategy.pdf.

Madrian, B., Shea, D. (2001). The Power of Suggestion: Inertia in 401(k) Participationand Savings Behavior. Quarterly Journal of Economics, 116(4), 1149–1187.

Marcinkiewicz, E. (2018). Uwarunkowania rozwoju dobrowolnych programów emerytalnych perspektywa makro- i mikroekonomiczna. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej.

OECD. (2021). Pensions at a Glance 2021: OECD and G20 Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/ca401ebd-en.

OECD. (2020). OECD/INFE 2020 International Survey of Adult Financial Literacy.

Projekt ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym z dnia 17 listopada 2021 (Polska). https://legislacja.rcl.gov.pl/ docs//2/12341200/12745974/12745975/dokument531664.pdf.

Rutecka, J. (2015). Realokacja czy nowe oszczędności? – O efektach zachęt podatkowych w dodatkowym oszczędzaniu na starość w Polsce. Rozprawy Ubezpieczeniowe, 18(1), s. 66–79.

Rutecka-Góra, J. (2019). Efekty zachęt podatkowych dodatkowym zabezpieczeniu emerytalnym w Polsce. W: I. Kwiecień, P. Kowalczyk- -Rólczyńska (Red.), Ubezpieczenia. Wyzwania rynku (s. 49–62). CH Beck.

Rutecka-Góra, J., Bielawska, K., Hadryan, M., Kowalczyk-Rólczyńska, P. i Pieńkowska-Kamieniecka, S. (2020). Zrozumiałość, przejrzystość i efektywność indywidualnych produktów emerytalnych w Polsce. Oficyna Wydawnicza SGH.

Sprawozdanie roczne w sprawie mobilności pracowników w UE, sprawozdanie końcowe, Komisja Europejska, grudzień 2016 r. (2016 annual report on intra-EU labour mobility), https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=7981&furtherPubs=yes (dostęp 24.03.2023)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20041161205/U/D20041205Lj.pdf.

Uzasadnienie do projektu ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym z dnia 17 listopada 2021 (Polska). https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12341200/12745974/12745975/dokument531666.pdf

 

Akty prawne/Legal acts

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) PE/24/2019/REV/1 (Unia Europejska), Dz.U.UE.L.2019.198.1. https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2019/1238/oj.

Ustawa z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 46).

Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1792.

Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych, tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 2139 ze zm.