Jawność wynagrodzeń za pracę a unijna zasada „przejrzystości wynagrodzeń”(uwagi de lege lata i de lege ferenda)

Autorka omawia problematykę jawności wynagrodzeń za pracę przez pryzmat projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 marca 2021 r. w sprawie wzmocnienia stosowania zasady równości wynagrodzeń dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości za pośrednictwem mechanizmów przejrzystości wynagrodzeń oraz mechanizmów egzekwowania, który zawiera nowe, jednolite dla całej UE zasady przejrzystości wynagrodzeń. Projekt przewiduje nałożenie na państwa członkowskie m.in. obowiązku opracowania i przyjęcia ujednoliconych regulacji dotyczących praw pracowników do zwrócenia się do pracodawcy o informacje dotyczące indywidualnego poziomu wynagrodzenia oraz średniego poziomu wynagrodzenia, w podziale na płeć, w odniesieniu do kategorii pracowników wykonujących taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości. Zawarty w projekcie obowiązek publikacji oferowanego wynagrodzenia już na etapie ogłoszenia o pracy może poprawić przejrzystość wynagrodzeń. Zgodnie z projektem podawanie widełek płacowych w ofertach pracy powinno być ustawowym obowiązkiem oraz sprzyjać przejrzystości i transparentności, a także wymuszać równe wynagradzanie niezależnie od płci i innych kryteriów dyskryminacji. Polskie prawo pracy nie jest dostosowane do standardów przewidzianych w projekcie dyrektywy. De lege lata trudno mówić o jawności, przejrzystości i transparentności wynagrodzeń w przepisach krajowych. Zdaniem autorki implementacja nowej dyrektywy na grunt krajowy wpłynie korzystnie na wprowadzenie nowych standardów w dziedzinie polityki płacowej, w szczególności w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji płacowej oraz funkcjonowania płacy godziwej w prawie krajowym.

Bibliografia/References

Baran, K. W. (2019). Prawo związków zawodowych do informacji po nowelizacji ustawy związkowej. Monitor Prawa Pracy, (1).

Borkowska, S. (2000). Wynagrodzenie godziwe. Warszawa.

Cudowski, B. (2013). Ujawnienie wynagrodzenia przez pracownika jako przyczyna rozwiązania stosunku pracy. W: B. Cudowski i J. Iwulski (red.), Z aktualnych zagadnień prawa pracy i zabezpieczenia społecznego. Księga jubileuszowa Profesora Waleriana Sanetry. Białystok.

Dörre-Nowak, D. (2005). Prawo organizacji związkowych i pracodawcy do informacji o pracownikach a ochrona prywatności. Monitor Prawa Pracy, (12).

Drozd, A. (2006). Jeszcze o nagrodach uznaniowych. Gazeta Prawna, (86).

Drozd, A. (2012). Uprawnienie związku zawodowego do informacji o wynagrodzeniu pracownika. Monitor Prawa Pracy, (8).

Duddington, J. (2003). Employment Law. Harlow.

Gersdorf, M. (2013). Prawo zatrudnienia, Warszawa.

Góral, Z. (1999). Prawo pracy w samorządzie terytorialnym. Warszawa.

Jacukowicz, Z. (1994). Praca godziwa — wymóg Europejskiej Karty Społecznej. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (5).

Kuba, M. (2017). Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu pracowniczym. Warszawa.

Liszcz, T. (2007). Ochrona prywatności pracownika w relacjach z pracodawcą. Monitor Prawa Pracy, (1).

Madej, M. (2013). O ochronie informacji poufnych małych pracodawców. W: G. Goździewicz (red.), Stosunki pracy u małych pracodawców. Warszawa.

Niezbecka, E. (1992). Ujawnianie wysokości wynagrodzeń pracowników a ochrona dóbr osobistych osób fizycznych. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (8).

Nowak, M. (2007). Prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę. Regulacja prawna i treść. Łódź.

Nowak, M. (2014). Wynagrodzenie za pracę. Warszawa.

Otto, H. (2008). Arbeitsrecht. Berlin. https://doi.org/10.1515/9783899495775

Pisarczyk, Ł. (2021). Równe traktowanie i ochrona przed dyskryminacją. W: K. W. Baran, M. Gersdorf i K. Rączka (red.), System prawa pracy. T. III. Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa. Warszawa.

Piskorz-Ryń, A. (1997). Jawność wynagrodzeń osób pełniących najwyższe funkcje w organach samorządu terytorialnego a prawo do prywatności. Samorząd Terytorialny, (12).

Sakowska-Baryła, M. (2018). W: M. Sakowska-Baryła (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz. Warszawa.

Sitniewski, P. (2015). Zakres zadań i funkcji osoby pełniącej funkcję publiczną w rozumieniu art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej ze szczególnym uwzględnieniem granic jawności wynagrodzenia tych osób — wyniki badań. Samorząd Terytorialny, (1–2).

Świątkowski, A. (2014). Swoboda przepływu „pracy”: pracowników czy zatrudnionych wewnątrz Unii Europejskiej? Roczniki Administracji i Prawa, 14(2).

Świątkowski, A. M. (2015). Niepracownicze (cywilno-prawne) stosunki zatrudnienia. W: K. W. Baran (red.), System prawa pracy. Tom VII. Warszawa.

Szewczyk, H. (2001). Prawo do prywatności a ujawnianie danych o wynagrodzeniu pracownika. Monitor Prawniczy, (6).

Szewczyk, H. (2007). Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu. Warszawa.

Szewczyk, H. (2017). Równość płci w zatrudnieniu. Warszawa.

Wandzel, M. (2006). Równe wynagradzanie pracowników niezależnie od miejsca świadczenia pracy. Monitor Prawa Pracy, (11).

Włodarczyk, M. (2001). Jeszcze w sprawie dostępu związku zawodowego do informacji o wynagrodzeniach pracowników (w kontekście ustawy o ochronie danych osobowych). W: B. M. Ćwiertniak (red.), Prawo pracy. Zabezpieczenie społeczne (z aktualnych zagadnień). Opole.

Wratny, J. (1996). Prawo do godziwego wynagrodzenia. W: L. Florek (red.), Europejskie prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. Warszawa.

Wratny, J. (2020). Prawo do godziwego wynagrodzenia jako zasada prawa pracy. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (9). https://doi.org/10.33226/0032-6186.2020.9.1

Wróblewska, K. (1999). Ochrona wynagrodzenia w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, (2).

Wujczyk, M. (2012). Prawo pracownika do ochrony prywatności. Warszawa.