Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 2/2012
Rok wydania: 2012
Miejsce wydania: Warszawa
Oprawa: miękka
Spis treści numeru 2/2012
Jan Jończyk
Umowa o zatrudnienie
Koncepcja umowy o zatrudnienie opiera się na dwojakim założeniu, mianowicie określeniu pojęcia zatrudnienia jako zobowiązania prawa pracy oraz na zdefiniowaniu w ustawie szczególnych (typowych) umów o zatrudnienie wedle przyczyny zatrudnienia (kryterium społeczno-gospodarczego przeznaczenia). Jest to konieczne ze względu na ekonomiczny i społeczny związek zatrudnienia z ochroną socjalnego ryzyka przez płacę (obejmującą wynagrodzenie netto oraz składkową i podatkową daninę). Od tego zależy także stan finansów publicznych. Wykonywanie zarobkowej pracy (działalności) na innej niż umowa o zatrudnienie podstawie prawnej nie daje takiego społeczno-gospodarczego efektu, a zatem trzeba je traktować poza zakresem prawa pracy na zasadzie wyjątku.
The Contract of Employment
The traditional contract of employment is based on worker’s subordination matched by statutory individual and collective employees’ protection and in practice opposed by growing „flexibility” of employment. It follows that probably a new concept of employment is preferable as defined in two ways, namely by the „cause of employment” (related also to social security through wage contribution and tax), as well as by distinguishing particular contracts of employment to meet specific work and wage conditions. The emphasis put on the law of contract of employment, on its private aspect depends on the redefinition of two other relatively separate parts of labour law: work protection (hours, safety etc.) and collective labour law.
Studia i opracowania
Piotr Grzebyk, Łukasz Prasołek
Podporządkowanie pracowników tymczasowych w prawie polskim i brytyjskim
Kwestie związane z zatrudnianiem pracowników tymczasowych są coraz bardziej aktualne w praktyce obrotu, czemu towarzyszy również szersze zainteresowanie tym zagadnieniem przez naukę prawa pracy. Autorzy na podstawie analizy dwóch systemów prawnych – polskiego i brytyjskiego – podejmują próbę odpowiedzi na pytanie, jakie znaczenie ma podporządkowanie w procesie ustalania stosunku pracy pracowników tymczasowych.
Subordination of Agency Workers in Polish and British Law
The number of agency workers is increasing, making agency workers matters more important also for scholars and lawyers. A paper concentrates on a subordination criterion, which for a long time was the most important criteria in determining the existence of an employment relationship. Authors used patterns from Polish and British law and tried to answer the question; is this criterion can be still successfully applied by courts in agency workers cases?
Wykładnia i praktyka
Arkadiusz Sobczyk
Refleksje nad zmianami w prawie pracy na przykładzie czasu pracy pracowników niepełnosprawnych
1 stycznia 2012 r. weszły w życie przepisy znowelizowanej ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, które wydłużyły normy czasu pracy pracowników niepełnosprawnych. Jest to jedna z nielicznych nowelizacji prawa pracy jednoznacznie niekorzystna dla pracowników. Znowelizowana ustawa nie reguluje kwestii związanych z wynagrodzeniem pracownika określonym stałą kwotą miesięczną. Mając na względzie dotychczasową praktykę, kiedy to skracano czas pracy pozostawiając bez zmian wysokość wynagrodzenia stałego, wiele wskazuje na to, że tak będzie i obecnie. Innymi słowy, wynagrodzenie pracownika nie wzrośnie pomimo znacznego wydłużenia czasu pracy. Autor, analizując powstałą sytuację, podnosi wątpliwości konstytucyjne. Podkreśla potrzebę wprowadzenia regulacji, która zawierałaby mechanizmy ochronne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców na okoliczność ustawowych zmian norm czasu pracy. Wskazuje także możliwe rozwiązania w tym zakresie na poziomie umów o pracę lub innych źródeł prawa pracy.
Working Time of Disabled Workers - Reflections on Changes in Labour Law
Regulations that extended the working time standards for disabled workers took effect 1 January 2012. This is one of a very few amendments to labour law which are clearly unfavourable for workers. The new law does not regulate issues connected with a worker’s wage defined as a fixed monthly amount. Bearing in mind the many years’ practice, when working time was reduced while fixed wage remained unchanged, we may expect that this is also the case now. In other words, a worker’s wage will not grow despite a considerable extension of working time. Analysing the situation that has developed, the author mentions constitutional doubts. In particular, he points the need to make regulations which would introduce protective mechanisms both for employees and employers, applicable to statutory changes in working time standards. The author also indicates possible solutions at the level of employment contracts and labour law sources, aimed at avoiding doubts in future.
Paweł Czarnecki
Charakter prawny odszkodowania za dyskryminację w zatrudnieniu
Dynamiczny rozwój regulacji prawnych związanych z zasadą równego traktowania pracowników doprowadził w ciągu ostatnich kilkunastu lat do stanu, w którym zasada ta stała się bodajże najsilniej zabezpieczoną z ogólnych zasad prawa pracy. Autor omawia i analizuje wybrane problemy związane z odszkodowaniem za dyskryminację w zatrudnieniu, o którym mowa w art. 183d k.p. Szczególną uwagę poświęca funkcjom tego odszkodowania oraz ich wpływowi na jego wysokość.
The Legal Nature of a Compensation for Discrimination in Employment
Implementation of EU antidiscrimination law evoked in Poland a few theoretical issues that has not been solved so far. One of those appeared in relation to the nature of compensation for discriminatory treatment. In the article the author analyzes the purpose of the compensation and its consequences for setting the amount of it. The author notes that traditionally, the only purpose of civil compensation is to reimburse the plaintiff for damage. It is not clear whether it is true in relation to compensation for discriminatory treatment. The author writes that in Polish doctrine appeared an opinion that compensation for discriminatory treatment is directed not only to compensate the employee but also to punish and deter the perpetrator, and in fact it has some characteristics of a criminal sanction. The author is in favor of that view but he adds to it some reservations.
Ewa Staszewska
Przygotowanie zawodowe dorosłych
Autorka analizuje i ocenia przygotowanie zawodowe dorosłych, jeden z nowszych instrumentów przeciwdziałania bezrobociu. Omawia adresatów, tryb i formę organizowania przygotowania zawodowego dorosłych, a także uprawnienia i obowiązki osób odbywających takie przygotowanie.
Adult Vocational Training
The present article focuses on adult vocational training as one of the recent labour market instruments directed towards the unemployed with a special labour market status as well as towards other special groups of job-seekers. The article discusses the organizational procedure of adult vocational training which can take the form of practical professional training or learning a job in order to acquire selected professional skills and qualifications. Finally, the legal status of adults during their vocational training is also analysed in the article.
Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Ochrona pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy
Protection of Employees in the Event of the Insolvency of Their Employer
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Reżim odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy wobec pracownika za mobbing oraz naruszenie przepisów bhp
Liability Regime of the Employer Against an Employee for Mobbing and Breach of Regulations of Occupational Health and Safety
Bartosz Augustyn
Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 czerwca 2011 r., Kp 1/11, w sprawie procesu racjonalizacji zatrudnienia w administracji państwowej
Commentary on the Constitutional Court's Judgment of 14 June 2011, Kp 1/11 in the Process of Rationalization of Government Employment
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy
Powrót do pracy po urlopie wychowawczym
Konsultacje i wyjaśnienia
Uprawnienia pracownicze
Nowe przepisy
Przegląd wydawnictw
Anna Dubowik, Łukasz Pisarczyk: Prawo urzędnicze
Rec. Bolesław Maciej Ćwiertniak
Wskaźniki i składki ZUS
FELIETON
Problemy z wiekiem emerytalnym
Jednym z ważniejszych pierwszych przedsięwzięć rządu po wyborach parlamentarnych jest podjęcie prac nad podwyższeniem wieku emerytalnego. Zapowiedź takiej zmiany wywołała ogromne emocje społeczne. Są one motywowane z jednej strony lękiem przed nową jakością w życiu zawodowym, z drugiej zaś brakiem wiedzy nad uwarunkowaniami konieczności podwyższenia wieku emerytalnego. Wśród tzw. klasy politycznej, tej jej części, która jest w opozycji, wspomniane emocje dyktowane są w pierwszej kolejności kalkulacją polityczną, chęcią wzmocnienia swojej pozycji wśród niezadowolonego z polityki rządu elektoratu. Sprawa jest jednak zbyt poważna, aby w dyskusji nad nią przeważały emocje, a nie chłodne racje.
Podwyższenie wieku emerytalnego pracowników wydaje się nieuchronne. Przemawiają za tym zarówno względy demograficzne, jak i ekonomiczne. Polskie społeczeństwo się „starzeje”, co oznacza, że coraz większy jego odsetek stanowią osoby nieczynne zawodowo, głównie emeryci. Szacuje się, że przy utrzymaniu obecnego wieku emerytalnego za piętnaście, dwadzieścia lat na jednego emeryta będą przypadać dwie osoby czynne zawodowo i z biegiem czasu proporcje te będą coraz gorsze. Biorąc pod uwagę fakt, że składki obecnych zatrudnionych są bieżąco przeznaczane na świadczenia dla obecnych emerytów, to wraz ze zwiększaniem się ich liczby strumień nowych składek będzie się zmniejszał, a zapotrzebowanie na nowe środki dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych będzie się zwiększało. Ta zwiększająca się przepaść pomiędzy podażą środków finansowych dla Funduszu a ich popytem będzie musiała być likwidowana bądź przez obniżenie emerytur, których przyszła wysokość już obecnie rysuje się dość skromnie, a zatem nie będzie faktycznej możliwości ich obniżania, bądź przez podwyższenie wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne albo podwyższenie podatków. Podwyższenie składki lub podatku dochodowego oznacza pogorszenie koniunktury gospodarczej; podniesienie podatku VAT oznacza bezpośredni wzrost cen, czyli obniżenie poziomu życia społeczeństwa, spadek popytu na towary, a więc też spadek koniunktury. Tę prawdę należy z całą otwartością i do znudzenia przedstawiać.
Inną kwestią wiążącą się z wydłużeniem wieku emerytalnego jest jego wyrównywanie dla kobiet i mężczyzn. W całej dotychczasowej dyskusji bardzo słabo słychać argument dyskryminacyjnego dla kobiet mechanizmu ustalania wymiaru emerytur przy niższym o 5 lat dla kobiet wieku emerytalnym. Mechanizm ten w pierwszej kolejności polega na tym, że kobiety przez 5 lat krócej gromadzą swój „kapitał emerytalny”, który jest podstawą naliczania ich emerytur. Jeżeli połączymy to z dyskryminacją płacową kobiet, to okazuje się, że emerytura kobiety wykonującej pracę tego samego rodzaju lub tej samej wartości co mężczyzna jest o kilkadziesiąt procent niższa. Ten argument w dyskusji na temat wieku emerytalnego powinien być bardzo mocno akcentowany, a nie jest. Dziwne jest, że organizacje kobiecie walczące o równe prawa kobiet i mężczyzn słabo go dostrzegają.
Powyższe rozważania to chłodne kalkulacje. W dyskusji o wieku emerytalnym należy rozładowywać także emocje, a one wiążą się przede wszystkim z obawą, że proponowany wiek emerytalny 67 lat jest zbyt wysoki z punktu widzenia psychofizycznej zdolności do pracy. Jest to poważna kwestia. Rząd nie przedstawił bowiem przekonujących argumentów przemawiających za tym wiekiem, a nie np. za wiekiem 66 lat. Jakie są prognozy co do „kondycji” polskiego społeczeństwa? Czy rzeczywiście uzasadniają one założenie, że w swej większości za kilkanaście lat będziemy zdolni do pracy zawodowej powyżej 65. roku życia, np. w zawodzie kierowcy w transporcie samochodowym czy też w zawodzie członka personelu latającego w lotnictwie cywilnym, a jeżeli nie będziemy, to jakie są proponowane instrumenty na rynku pracy, aby osoby, które utraciły zdolność do wykonywania pracy w dotychczasowym zawodzie, mogły odnaleźć się w innym zawodzie. Rząd proponuje „czystą” ustawę o podwyższeniu wieku emerytalnego. Rodzi to uzasadnioną obawę, że będzie to zabieg „buchalterski” zmierzający do równoważenia bilansu „winien” „ma”, a nie do rozwiązania istotnych problemów społecznych, które będą narastać i mogą doprowadzić do napięć społecznych. Zagrożeń społecznych związanych z „buchalterskim” wydłużaniem wieku emerytalnego jest znacznie więcej niż wyżej zasygnalizowane i warto się nad nimi pochylić. Spieszmy się w kwestii wydłużania wieku emerytalnego trochę wolniej.
Krzysztof Rączka
Inpost Paczkomaty | 14 zł |
Kurier Inpost | 14 zł |
Kurier FedEX | 14 zł |
Odbiór osobisty | 0 zł |
Darmowa dostawa | od 250 zł |
Darmowa dostawa w Klubie Książki | od 200 zł |