Podstawy prawne kontrolowania pracowników świadczących pracę zdalnie

W celu przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się epidemii COVID-19 na mocy ustawy z 2 marca 2020 r. wprowadzono możliwość skierowania pracownika do pracy zdalnej w drodze polecenia służbowego pracodawcy. Pojęcie pracy zdalnej nie zostało jednak przez ustawodawcę dookreślone. Brakuje też jego definicji w obowiązujących przepisach prawa pracy, co powoduje trudności w odróżnieniu pracy zdalnej od telepracy, o której mowa w art. 67⁵ kodeksu pracy. Sporna pozostaje również kwestia zakresu i formy dopuszczalnej kontroli pracownika. Praca zdalna w rozumieniu ustawy o COVID-19 oznacza pracę świadczoną poza miejscem stałego jej wykonywania. Obejmuje to m.in. możliwość świadczenia pracy z domu pracownika, czyli tzw. home office. Zdaniem autorki szczególnie problematyczne wydaje się wówczas określenie granic dozwolonej kontroli pracodawcy, przy jednoczesnym uwzględnieniu prawa pracownika do poszanowania jego prywatności oraz prywatności jego domowników, a także konieczności zastosowania przez pracodawcę zasad dotyczących ochrony danych osobowych, o których mowa w RODO. Ponadto konieczność rozróżnienia pojęcia pracy zdalnej od telepracy sprawia, że wątpliwości budzi kwestia obowiązku uregulowania przez strony stosunku pracy świadczenia pracy w formie telepracy w poleceniu pracodawcy lub porozumieniu zawartym z pracownikiem oraz możliwość stosowania szczególnych przepisów gwarancyjnych dotyczących specyfiki świadczenia pracy przy użyciu środków komunikacji elektronicznej zawartych w rozdziale IIb działu drugiego kodeksu pracy.

Bibliografia/References

Bąk, E. (2009). Nietypowe formy zatrudnienia na rynku pracy. Warszawa: C.H. Beck.

Doroszewski, W. (red.). (2020). Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN. Pozyskano z https://sjp.pwn.pl

Dörre-Kolasa, D. (2018). Monitoring pracowników. LEX.

Federacja Przedsiębiorców Polskich (2020). Komunikat FPP i CALPE: Potrzebne regulacje pracy zdalnej poszerzające opcję telepracy. Pozyskano z http://federacjaprzedsiebiorcow.pl/?lang=pl&page=komunikaty_fpp&year=2020&month=3&id=221

Gocan, I. (2020). Praca w domu — wygodnie i efektywnie dla pracodawcy i pracownika. Komentarz praktyczny. Pozyskano z LEX.

ILO. (2016). Challenges and Opportunities of Teleworking for Workers and Employers in the ICTS and Financial Services Sectors. Geneva: International Labour Office. Pozyskano z https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_dialogue/---sector/documents/publication/wcms_531111.pdf

Jaśkowski, K. i Maniewska, E. (2020). Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Kuba, M. (2014). Prawne formy kontroli pracownika w miejscu pracy. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Marciniak, J. (2020a). Wzór informacji kierowanej przez pracodawcę do pracownika. Pozyskano z LEX.

Marciniak, J. (2020b). Zasady pracy zdalnej. Pozyskano z LEX.

Michałkiewicz, K. (2019). Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na interpelację Nr 31198 w sprawie pracy w domu. Warszawa. Pozyskano z http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BCKHJE&view=S

Miętek, A. (2019). Swoboda umów i jej ograniczenia przy kształtowaniu treści stosunku pracy, Warszawa: C.H. Beck.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. (2020). Pracownik i przedsiębiorca w obliczu koronawirusa — praktyczny poradnik. Pozyskano z https://www.gov.pl/web/rodzina/pracownik-i-przedsiebiorca-w-obliczu-koronawirusa---praktyczny-poradnik

Muszalski, W. (red.). (2019). Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.

Nilles, J. M. (2003). Telepraca, strategie kierowania wirtualną załogą, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.

Ojczyk, J. (2020). Tarcza Emilewicz — rząd kończy prace nad nowym pakietem antykryzysowym. Pozyskano z https://www.prawo.pl/biznes/tarcza antykryzysowa-emilewicz-jakie-zmiany-wprowadza,499934.html

Państwowa Inspekcja Pracy. (2020). Stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 12 marca 2020 r. Pozyskano z https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/ 108610, praca-zdalna-przeciwdzialanie-covid-19.html

Pietrzak, E. (2011). W kwestii ustawowej definicji telepracy i telepracownika, Monitor Prawa Pracy (11).

Pietrzak, E. i Ciupa, S. W. (2007). Zatrudnianie pracowników w formie telepracy według Kodeksu pracy. Część 2. Monitor Prawa Pracy (12).

Pracodawcy RP. (2020). Tzw. Tarcza Antykryzysowa 4.0 z dobrymi propozycjami w zakresie prawa pracy. Pozyskano z: https://pracodawcyrp.pl/aktualnosci-koronawirus/tzw-tarcza-antykryzysowa-40-z-dobrymi-propozycjami-w-zakresie-prawa-pracy

Prasołek, Ł. i Kiełbratowska, A. (2020). Praca zdalna w praktyce. Zagadnienia prawa pracy i RODO, Warszawa: C.H. Beck.

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. (2020). Opinia Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych do druku nr 277. Pozyskano z https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=277

Rotkiewicz, M. (2020). Prawa i obowiązki pracodawcy a koronawirus. Warszawa: C.H. Beck.

Szluz, B. (2013). Telepraca — nowoczesna, elastyczna forma zatrudnienia i organizacji pracy — szansa czy zagrożenie? Modern Management Rewiev, (20), 253–266.

USEME (2018). Raport — Freelancing w Polsce. Pozyskano z https://useme.eu/pl/blog/raport-freelancing-w-polsce-edycja-2018,98/

Valenduc, G. i Vendramin P. (2016). Work in the digital economy: sorting the old from the new. Brussels: ETUI.

Walczak, K. (red.). (2020). Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

Wróbel, P. i Jendza, D. (2018). Kontrowersje wokół definicji telepracy. Journal of Management and Finance, (16), 201–214.

Zadrożny, M. i Kłodzińska, A. (2020). Wzór regulaminu pracy zdalnej. Pozyskano z https://odo24.pl/blog-post.udostepniamy-wzor-regulaminu-pracyzdalnej