Artykuł jest drugą częścią opracowania dotyczącego problematyki ponownego obliczenia emerytury z tytułu osiągnięcia 65. roku życia. W pierwszej części scharakteryzowano mechanizm tej operacji oraz jego wpływ na wysokość dotychczas pobieranego świadczenia. Druga część opracowania zawiera refleksje dotyczące przesłanek zastosowania ponownego obliczenia. Analizowany jest przede wszystkim problem pominięcia części kobiet, do których powinno być adresowane ponowne obliczenie emerytury. Rozważania dotyczą zarówno wykładni obowiązujących przepisów, jak również aksjologicznego uzasadnienia analizowanych regulacji. Analiza prowadzi do wniosku, że prawdopodobnie doszło do naruszenia przepisów konstytucyjnych polegającego na arbitralnym pominięciu części kobiet przy ponownym obliczeniu emerytury. Całość opracowania została zwieńczona zarysowaniem możliwych scenariuszy dalszego rozwoju analizowanej problematyki – od bierności legislacyjnej po wyłączenie z systemu instytucji, która w opinii autorów nie powinna być do niego wprowadzona.

Opracowanie dotyczy problematyki istnienia ponowne go obliczenia emerytury kobiet po osiągnięciu przez nie 65. roku życia. W niniejszym artykule został scharakteryzowany mechanizm ponownego obliczenia oraz jego oddziaływanie na wysokość świadczenia. Szczegółowo opisano czynniki mające wpływ na olbrzymią w wielu sytuacjach skalę korzyści wynikających z ponownego obliczenia. Wskazano również na wyjątkową sytuację, w której ponowne obliczenie będzie niekorzystne dla uprawnionej i będzie mogło prowadzić do pominięcia składek emerytalnych wniesionych przez nią do systemu po przejściu na emeryturę. Ta ostatnia sytuacja została określona jako niedopuszczalna konstytucyjnie. W podsumowaniu tej części stwierdzono, że mechanizm przeczy fundamentalnym wartościom, na których opiera się system, będąc najistotniejszym bodźcem do szybkiego przejścia na emeryturę. We wnioskach sformułowano postulaty dotyczące ograniczenia przypadkowości, jaką cechuje się obecna formuła wymiaru emerytury. W kolejnym artykule zostaną przedstawione rozważania dotyczące przesłanek zastosowania opisanego mechanizmu, które doprowadzą do sformułowania zarzutu dyskryminacji części ubezpieczonych poprzez pominięcie ich przy ponownym obliczaniu emerytury.

W orzecznictwie oraz doktrynie przyjął się pogląd, że jedną z przesłanek nabycia prawa do świadczenia re habilitacyjnego jest wymóg występowania nieprzerwanej (dalszej) niezdolności do pracy. Autorzy stara ją się przedstawić argumenty, które powinny prowadzić do odstąpienia od dotychczasowej wykładni na rzecz stwierdzenia, że zaistniała po wyczerpaniu zasiłku chorobowego przerwa w niezdolności do pracy, nie stanowi przeszkody w przyznaniu świadczenia re habilitacyjnego. W tym celu prowadzą rozważania dotyczące treści ryzyka chronionego tym świadczeniem oraz językowo-logicznej i celowościowej wykładni art. 18 ust. 1 ustawy zasiłkowej, by zachęcić, zarówno praktyków (sędziów i pełnomocników), jak i przedstawicieli nauki, do ponownej refleksji nad istotą świadczenia rehabilitacyjnego.

Autor omawia przyczyny i skutki zniesienia z dniem 20 kwietnia 2022 r. rozwiązania stosunku pracy jako warunku nabycia prawa do emerytury pomostowej i zastąpienie go konstrukcją zawieszenia prawa do emerytury, znaną z emerytury powszechnej. Wskazuje na zmianę, która przypadkowo pozbawiła rekompensaty część zainteresowanych, a w odniesieniu do emerytury pomostowej nie doprowadziła do istotnej poprawy sytuacji osób, które chcą z niej skorzystać. Na tym tle proponuje możliwe do zastosowania rozwiązania oraz formułuje wymogi, które w przyszłości powinien uwzględnić ustawodawca dokonując recepcji konstrukcji prawnych.

Przedmiotem rozważań zaprezentowanych w artykule są sformułowane dotychczas propozycje emerytur stażowych. Autor ocenia przyjęte w nich rozwiązania dotyczące rodzaju proponowanych świadczeń oraz przesłanek nabycia z perspektywy spójności z systemem emerytalnym. Pierwsza część artykułu, opublikowana w poprzednim numerze, była poświęcona problematyce nabywania nowego uprawnienia. W części drugiej natomiast autor analizuje wpływ wcześniejszego skorzystania ze świadczenia na jego wysokość, a także ustala moment, w którym korzyści z odłożenia w czasie emerytury przewyższą korzyści finansowe z tytułu przejścia na emeryturę stażową. Te ustalenia porównuje z prognozą dalszego trwania życia. Następnie omawia wpływ czynników niwelujących skutki wcześniejszego ustalenia emerytury w formule zdefiniowanej składki, tj. emerytury minimalnej, oraz możliwości wielokrotnego przechodzenia na emeryturę. Ostatni wątek dotyczy łączenia emerytury stażowej z pracą. W podsumowaniu autor proponuje odejście od koncepcji emerytury stażowej jako niespójnej z polskim systemem emerytalnym w jego obecnym kształcie. Zdaniem autora dla osób wyeksploatowanych wieloletnią pracą lepszym rozwiązaniem będzie scharakteryzowane również w podsumowaniu stażowe świadczenie przedemerytalne.

Przedmiotem rozważań zaprezentowanych w artykule są sformułowane dotychczas propozycje emerytur stażowych, które zostały ocenione w zakresie spójności ze zreformowanym systemem emerytalnym oraz wartościami, na których został oparty. Autor analizuje za pomocą metody dogmatycznej i ekonomicznej poszczególne propozycje zgłoszonych projektów oraz rozwiązania względem nich alternatywne. Pierwsza część artykułu jest poświęcona problematyce nabywania nowego uprawnienia. Autor ustala najbardziej adekwatną konstrukcję emerytury stażowej oraz wykazuje, że skonstruowanie warunku stażu na podstawie istniejących katalogów okresów składkowych i nieskładkowych jest wysoce problematyczne. W drugiej części, która ukaże się w kolejnym numerze PiZS, zostaną przedstawione przede wszystkim ekonomiczno-prawne aspekty emerytur stażowych, a także alternatywa dla konstrukcji emerytury stażowej. Niniejszy artykuł jest pierwszym opracowaniem szeroko opisującym prawną problematykę wcześniejszego przechodzenia na emeryturę w kontekście polskiego systemu zdefiniowanej składki. Przeprowadzony wywód ma na celu weryfikację i uporządkowanie argumentacji odnoszącej się do emerytur stażowych, co w zamierzeniu autora ma się przyczynić do usprawnienia dyskursu publicznego w tym przedmiocie oraz udoskonalenia projektów składanych w przyszłości.