Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na starszy wiek

Osoby starsze są szczególnie narażone na dyskryminację wielokrotną i mobbing w środowisku pracy. Sam wiek emerytalny wraz z nabyciem prawa do emerytury nie powinien być samoistną przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie stosunku pracy, ale powinien on być związany z wykonywaną pracą (określoną sprawnością psychofizyczną i intelektualną) bądź sytuacją pracodawcy. Wiek jako niedozwolone kryterium dyskryminacji jest przykładowo wymieniony w art. 113 k.p. oraz art. 183a § 1 k.p. Stanowi on również kryterium wymienione wprost w dyrektywie ramowej 2000/78/WE. Dyskryminację ze względu na wiek rozróżnia się na ogół jako bezpośrednią i pośrednią. Zastosowanie niedozwolonego kryterium nie w każdym przypadku będzie jednak oznaczać naruszenie zakazu dyskryminacji, bowiem różne traktowanie osób ze względu na określone kryterium może być w danym wypadku usprawiedliwione obiektywnymi powodami. W opracowaniu wskazano na rozliczne niedostatki w zakresie prawnej regulacji ochrony osób starszych na czele z definiowaniem osób starszych oraz zakresem ich ochrony na rynku pracy. Efektywne przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek wymaga wdrożenia nowych instrumentów prawnych ochrony w obszarze zatrudnienia bardziej skutecznych w likwidowaniu dyskryminacji.

Bibliografia/References

 

Benny, R., Sargeant M., Jefferson M. (2008). Employment Law. Oxford.

Bernard, C. (2012). EU Employment Law. Oxford. Boruta, I. (1996). Dyskryminacja w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu w świetle dokumentów MOP. Praca i Zabezpieczenie Społeczne (11).

Boruta, I. (1996). Równość kobiet i mężczyzn w pracy w świetle prawa wspólnoty europejskiej. Implikacje dla Polski. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Boruta, I. (1995). Zakaz dyskryminacji płacowej ze względu na wiek w prawie Wspólnot Europejskich. Praca i Zabezpieczenie Społeczne (11).

Domańska, M. (2011). Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek w orzecznictwie TS. Europejski Przegląd Sądowy (4).

Ellis, E., Watson P.(2013). EU Anti-discrimination law. Oxford.

Florczak, I. (2013). „Zatrudnienie” jako kategoria prawna. Gdańsko-Łódzkie Roczniki Prawa Pracy i Prawa Socjalnego (3).

Fredman, S. (2012). Discrimination Law. Oxford.

Hajn, Z. (2009). Dopuszczalność wypowiedzenia stosunku pracy ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego oraz nabycie prawa do emerytury. W: Z. Góral (Red.). Z zagadnień współczesnego prawa pracy. Księga jubileuszowa Profesora Henryka Lewandowskiego. Wolters Kluwer.

Jamróz, A. (2014). Zróżnicowanie wysokości odprawy przy zastosowaniu kryterium wieku i niepełnosprawności – glosa do wyroku TS UE z 06.12.2012 r., w sprawie C-152/11,J. Odar p. Baxter Deutschland GmbH. Europejski Przegląd Sądowy (4).

Jefimow-Czerwonka, A. (2021). Ageizm, czyli dyskryminacja ze względu na wiek, w miejscu pracy. W: B. Godlewska-Bujok, K. Walczak (Red.). Zatrudnienie w epoce postindustrialnej, Wolters Kluwer.

Kotowska, I. (1997). Równość kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W: R. Siemieńska (Red.), Wokół zawodowego równouprawnienia kobiet i mężczyzn. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Maliszewska-Nienartowicz, J. (2018). Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości dotyczące wyjątku od zakazu dyskryminacji ze względu na istotny i determinujący wymóg zawodowy. Europejski Przegląd Sądowy (8).

Maniewska, E. (2022). Odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Uwagi na tle wyroku SN z 9.05.2019 r., III PK 50/18. Państwo i Prawo (3).

Meenan, H. (2007). Age Discrimination-of Cinderella and the Golden Bough. W: H. Meenan (Ed.), Equality in an Enlarged European Union. Cambridge.

Mikołajczyk, B. (2012). Wiek emerytalny w sprawach przed Trybunałem Sprawiedliwości. Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego (10).

Oniszczuk, J. (2005). Wolności i prawa socjalne oraz orzecznictwo konstytucyjne, Oficyna Wydawnicza SGH.

Rączka, K. (2022). Zasada równego traktowania pracowników a zasada niedyskryminacji w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Kwestie delimitacyjne. W: B. Godlewska-Bujok, E. Maniewska, W. Ostaszewski, M. Raczkowski, K. Rączka, A. Ziętek-Capiga (Red.), Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładnia i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, Wolters Kluwer.

Solanke, I. (2017). Discrimination as Stigma. A Theory of Anti-discrimination Law. Oxford-Portland.

Schwarz, W., Löschnigg, G. (2000). Arbeitsrecht. Wien.

Szabłowska-Juckiewicz, M. (2019). Odpowiedzialność odszkodowawcza podmiotu zatrudniającego za naruszenie zasady równego traktowania. Wolters Kluwer.

Szewczyk, H. (2017). Równość płci w zatrudnieniu. Wolters Kluwer. Świątkowski, A. M. (2006). Zrewidowana Europejska Karta Społeczna – perspektywy ratyfikacji. Dodatek do Monitora Prawa Pracy (2).

Thüsing, G. (2006). Das künftige Anti-Diskriminierungsrecht als Herausforderung fürWissenschaft und Praxis. Zeitschrift für Arbeitsrecht (2).

Thüsing, G. (2001). Der Fortschritt des Diskriminierungsschutzes im Europäischen Arbeitsrecht-Anmerkungen zu den Richtlinien 2000/40/EG und 2000/78/EG. Zeitschrift für Arbeitsrecht (3).

Tlatlik, J. (2022). Zakaz dyskryminacji na etapie nawiązania stosunku pracy. Wolters Kluwer.

Wrocławska, T. (2021). Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na wiek. W: J. R. Carby-Hall, Z. Góral, A. Tyc (Red.), Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu. Wolters Kluwer.

Walczak, K. (2012). Glosa do wyroku SN z dnia 21 stycznia 2011 r., II PK 169/2010, Orzecznictwo Sądów Polskich (12), poz. 115.

Wróbel, A. (2013). W: A. Wróbel (Red.) Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz. C.H.Beck.

Wujczyk, M. (2016). Zakaz dyskryminacji w prawie pracy. Rozważania porównawcze de lege lata i de lege ferenda na gruncie polskich i brytyjskich przepisów antydyskryminacyjnych. C.H.Beck.

Wujczyk, M., (2022). Działania wyrównawcze jako środek zmniejszania nierówności w miejscu pracy. W: B. Godlewska-Bujok, E. Maniewska, W. Ostaszewski, M. Raczkowski, K. Rączka, A. Ziętek-Capiga (Red.), Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładnia i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, Wolters Kluwer.

Wyka, T. (2001). Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia pracowników w działalności normotwórczej MOP. Praca i Zabezpieczenie Społeczne (12).

Zawidzka-Łojek, A. (2013). Zakaz dyskryminacji ze względu na wiek w prawie Unii Europejskiej. Instytut Wydawniczy EuroPrawo.

Zwiech, P. (2011). Rodzaje dyskryminacji kobiet na rynku pracy. Polityka Społeczna (4).