Czy inwestor indywidualny na rynku kapitałowym jest konsumentem?

Celem artykułu, zgodnie z tytułem, jest próba odpowiedzi na pytanie, czy inwestor indywidualny na rynku kapitałowym jest konsumentem. Odpowiadając na pytanie, autor stawia tezę, że w przypadku spełnienia przez inwestora indywidualnego warunków przyznających mu status konsumenta w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powinien on, co do zasady, być uznawany za konsumenta. Z tym natomiast wiąże się stosowanie wobec niego przepisów o ochronie konsumenta. Na poparcie tej tezy przedstawiono argumenty odwołujące się do orzecznictwa polskiego Sądu Najwyższego, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, językowej oraz funkcjonalnej wykładni przepisów regulujących status konsumenta, a także polityk Unii Europejskiej w zakresie ochrony konsumenta. Krytyce zostały poddane orzeczenie SN oraz sądów powszechnych, które odmawiają przyznania inwestorowi indywidualnemu statusu konsumenta, powołując się na kryteria pozbawione podstawy normatywnej. Podstawową metodą wykorzystaną w artykule jest metoda dogmatycznoprawna. Pomocniczo wykorzystano analizę danych empirycznych.

Bibliografia/References

Cichorska, J. (red.) (2015). Zarządzanie portfelem inwestycyjnym. Inwestor indywidualny na rynku finansowym. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Czech, M. (2020). Ochrona konsumentów na rynku kapitałowym w Polsce. Finanse i Prawo Finansowe, (4), 45–63. https://doi.org/10.18778/2391-6478.4.28.03

Dybiński, J. (2016). Zagadnienia ogólne ochrony inwestora na rynku instrumentów finansowych. W: M. Stec (red.). System prawa handlowego. Tom 4. Prawo instrumentów finansowych (1261–1328). C.H.Beck.

Dybiński, J. (2018). Pojęcie konsumenta na rynku kapitałowym w prawie polskim i unijnym. Kwartalnik Prawa Prywatnego, (2), 457–525.

Dybiński, J. (2020). Komentarz do art. 221 k.c.. W: K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Legalis.

Gnela, B. (2020). Wpływ pośredniej sprzedaży akcji na ich cenę z art. 79 ust. 2 pkt 1 ustawy o ofercie publicznej oraz problem uznania inwestora-akcjonariusza mniejszościowego za konsumenta według art. 61 § 1 k.p.c. (obecnie art. 61 § 1 pkt 3 k.p.c.). Glosa do wyroku SN z dnia 18 lipca 2019 r. I CSK 587/17. Orzecznictwo Sądów Polskich (6/48), 37–59.

Grześkowiak, A. (2020). Status konsumenta w terminowych transakcjach finansowych — glosa do wyroku SN z 18 września 2019 r. (IV CSK 334/18). Monitor Prawa Bankowego, (9), 65–74.

Iglesias-Rodriguez, P. (2013). The accountability of financial regulators. Kluwer Law International.

Kukuryk, P. (2014). Definicje konsumenta w kodeksie cywilnym (obecnym i przyszłym) w kontekście najnowszych unijnych dyrektyw konsumenckich. Przegląd Prawa Handlowego, (5), 18–25.

Miklaszewicz, P. (2016). Komentarz do art. 76 Konstytucji RP. W: L. Bosek, M. Safjan (red.), Konstytucja RP. Komentarz. Legalis.

Mikliński, M. (2021). Prawo a ryzyko depozytu bankowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Moloney, N. (2010). How to protect investors: Lessons from the EC and the UK. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO-9780511674808

Moloney, N. (2012). The investor model underlying the EU's investor protection regime: Consumers or investors? European Business Organization Law Review, (13), 169–193. https: //doi. org/10.1017/s1566752912000134

Nowakowski, T. (2021). Prywatny inwestor na rynku Forex a status konsumenta — glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 18.09.2019 r., IV CSK 334/18. Glosa, (3), 27–32.

Osajda, K. (2021). Ochrona inwestora — konsumenta na rynku instrumentów finansowych (rynku kapitałowym). Państwo i Prawo, (4), 22–35.

Pajor, T. (2014). Komentarz do art. 221 k.c.. W: P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna. LEX.

Południak-Gierz, K. (2016). Konsument czy klient? Zmiana sposobu wyznaczania podmiotów wymagających ochrony w kontekście wybranych rynków regulowanych. Transformacje Prawa Prywatnego, (2), 61–75.

Sójka, T. (2016). Cywilnoprawna ochrona inwestorów korzystających z usług maklerskich na rynku kapitałowym. Wolters Kluwer.

Stefanicki, R. (2008). Konstytucjonalizacja ochrony konsumenta na tle standardów prawa wspólnotowego. Państwo i Prawo, (3), 5–18

Szczepańska, K. (2011). Pojęcie konsumenta w „dyrektywach konsumenckich” Unii Europejskiej i orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej — wybrane aspekty prawne. Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM, (1), 161–178.

Wlak, J. (2020). Rozszerzenie ochrony konsumenckiej w kodeksie cywilnym. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, (5), 33–38. https://doi.org/10.33226/0137-5490.2020.5.4

Zatorska, J. (2015). Komentarz do rozporządzenia nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. LEX.