Gwarancja zapłaty za roboty budowlane. Uwagi polemiczne na tle art. 649(1) § 1(1) Kodeksu cywilnego

Artykuł przedstawia uwagi na tle nowego przepisu art. 649¹ § 1¹ Kodeksu cywilnego, wprowadzonego na mocy ustawy z 13.07.2023 r. o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1890). Przepis ten wyłącza stosowanie przepisów o gwarancji zapłaty za roboty budowlane – art. 649¹–649⁴ k.c. – „w przypadku, gdy inwestorem jest Skarb Państwa”. Autorzy rozważają, czy takie wyłączenie jest uzasadnione i potrzebne. Pomimo iż Skarb Państwa jest z mocy prawa zawsze wypłacalny, to gwarancja zapłaty, o której mowa w art. 649¹ i n. k.c., powinna – zgodnie z jej pierwotnym ratio legis – zabezpieczać nie tylko samą płatność, ale też jej terminowe dokonanie. Brak możliwości żądania gwarancji zapłaty od Skarbu Państwa pogarsza sytuację wykonawców robót budowlanych na rzecz Skarbu Państwa. Uprzywilejowanie Skarbu Państwa nie znajduje dostatecznego uzasadnienia prawnego ani ekonomicznego oraz wprowadza niepotrzebny wyłom od zasady równorzędności podmiotów prawa cywilnego.

Bibliografia/References

Allianz Trade. (2023). Raport o niewypłacalności, s. 4.

Bączyk, M. (2020). Koncepcja „nadużycia żądania gwarancji” zapłaty przez wykonawcę robót jako sposób ochrony inwestora. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 8 października 2018 r., AGa 533/18. Glosa, (4), 21–22.

Białończyk, W. (2010). Gwarancja zapłaty za roboty budowlane – nowe regulacje w Kodeksie cywilnym. Monitor Prawniczy, (13). Biuro Badań i Analiz Banku Gospodarstwa Krajowego. (2020). Raport z badania sektora budowlanego 2019, s. 10.

Boenigk, B. (2019). Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23 marca 2017 r., V CSK 393/16. Monitor Prawniczy, (17).

Drapała, P. (2010). Gwarancja zapłaty za roboty budowlane w kodeksie cywilnym (art. 6491–6495 k.c.). Przegląd Prawa Handlowego, (6), s. 14.

Fidali, A. (2013). Gwarancja zapłaty w umowie o roboty budowlane. Przegląd Prawa Handlowego, (2), 27–28.

Główny Urząd Statystyczny. (2023). Inwestycje i środki trwałe w gospodarce narodowej w latach 2018–2021, 22–26.

Jedliński, A, & Mędrzecka J. (2003). Zasada swobody umów a ważność czynności prawnej. Rejent, (5), 85.

Lemkowski, M. (2020). W sprawie gwarancji zapłaty za roboty budowlane. Przegląd Prawa Handlowego, (5), 48–49.

Okolski, D. (2023). Umowa o roboty budowlane. Komentarz do przepisów KC. C.H.Beck.

Najwyższa Izba Kontroli. (2018). Zabezpieczenie interesu Skarbu Państwa i podwykonawców w umowach na realizację inwestycji drogowych prowadzonych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad.

Pietrzykowski, K. (2007). W: M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego. Tom 1. Prawo cywilne – część ogólna. C.H.Beck.

Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej. (2023). Sprawozdanie z działalności Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej za 2022 rok.

Rykowski, R. (2011). Gwarancja zapłaty za roboty budowlane w znowelizowanym Kodeksie cywilnym. Przegląd Sądowy, (2).

Safjan, M. (2007). W: M. Safjan (red.), System Prawa Prywatnego. Tom 1. Prawo cywilne – część ogólna. C.H.Beck.

Sobolewski, P. (2023). W: K. Osajda (red.), W. Borysiak (red. tomu), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck.

Szejna, S. (2021). Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 8 października 2018 r., I AGa 533/18. Glosa, (4).

Szpunar, A. (1993). Glosa do uchwały Sądu Najwyższego (7 sędziów – zasada prawna) z 16.04.1993 r., III CZP 16/93. Państwo i Prawo, (9).

Tracz, G. (1996). Glosa do uchwały Sądu Najwyższego (całej izby Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej) z 28.04.1995 r., III CZP 166/94. Prawo Bankowe, (2).

Zagrobelny, K. (2010). Kilka uwag o gwarancji zapłaty za roboty budowlane w ujęciu Kodeksu cywilnego. W: J. Gołaczyński, P. Machnikowski, & N. Adamczyk (red.), Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka. C.H.Beck.