Najlepsze ceny Specjalne oferty dla członków klubu książki PWE Najtańsza dostawa
Dr hab. Michalina Duda-Hyz
ORCID: 0000-0001-7058-3481

Dr hab. Michalina Duda-Hyz, prof. UO

Profesor nadzwyczajny w Katedrze Prawa Gospodarczego i Finansowego Uniwersytetu Opolskiego. Autorka kilkudziesięciu publikacji z zakresu prawa finansowego i hazardowego.

 
DOI: 10.33226/0137-5490.2023.2.1
JEL: K49

Celem opracowania było wskazanie wybranych wad procesu legislacyjnego w zakresie tworzenia przepisów prawa finansowego, tj. regulacji odnoszących się do publicznej działalności finansowej, a także próba oceny wpływu tych uchybień na założone funkcje stanowionych unormowań. Ze względu na ograniczone ramy artykułu zakresem badania objęto wyłącznie fazę postępowania prawodawczego w Sejmie. Analizie poddano ustawy uchwalone w IX kadencji Sejmu, a katalog form naruszeń procesu ustawodawczego ograniczono do obejścia przepisów regulujących wykonywanie inicjatywy ustawodawczej oraz niezachowania wymogu rozpatrywania projektów ustaw w trzech czytaniach. Ponieważ termin „funkcje prawa” jest daleki od jednoznaczności, w niniejszym opracowaniu odwołano się do kategorii funkcji założonych, czyli oczekiwań, wymagań w stosunku do prawa, przesądzających o jego potencjalnej skuteczności.

W okresie objętym badaniem zidentyfikowano szereg uchybień polegających na obejściu przepisów normujących wykonywanie inicjatywy ustawodawczej oraz uchwalanie projektów ustaw w trzech czytaniach. Poprawki przyjęte z naruszeniem konstytucyjnie określonego trybu ustawodawczego dotyczyły zarówno prawa daninowego, jak i sfery wydatkowania środków publicznych. Realizacja przyjętych celów badawczych pozwoliła na sformułowanie tezy, iż wskazane wyżej wady procesu legislacyjnego mają negatywny wpływ na założone funkcje prawa finansowego zarówno w aspekcie stabilizacji, jak i zmian układu stosunków społecznych.

Słowa kluczowe: prawo finansów publicznych; proces ustawodawczy; funkcje prawa finansowego; poprawki
DOI: 10.33226/0137-5490.2021.12.2
JEL: H72, H75, K32

Celem artykułu jest analiza przepisów normujących organizację i zasady gospodarki finansowej Funduszu Medycznego w kontekście funkcji, jakie w doktrynie prawa finansowego przypisuje się funduszom celowym. W pierwszej części opracowania poddano ocenie regulacje dotyczące organizacji i zadań tej jednostki. Drugą poświęcono przedstawieniu źródeł finansowania oraz zasad gospodarki finansowej Funduszu, zwracając szczególną uwagę na problem zasilania tej jednostki tzw. wpłatą z budżetu państwa. Z uwagi na ograniczone ramy artykułu do odrębnego opracowania pozostawiono problematykę programów inwestycyjnych oraz kwestię trybu i zasad przekazywania środków z Funduszu.

Stosując metody właściwe współczesnej dogmatyce prawa, zidentyfikowano podstawowe cechy przesądzające o charakterze prawnym Funduszu Medycznego. Zweryfikowano hipotezę, że jednostka ta, pomimo nadania jej w płaszczyźnie normatywnej statusu państwowego funduszu celowego, stanowi rodzaj parabudżetu, który jedynie w ograniczonym zakresie może realizować właściwe funduszom celowym funkcje redystrybucyjną oraz mobilizacji środków publicznych. Wykazano również, że skutkiem uchwalenia ustawy o Funduszu Medycznym jest wyodrębnienie części wydatków budżetu państwa przeznaczonych na zadania z zakresu ochrony zdrowia i stworzenie podstaw prawnych do ich wydatkowania w sposób charakterystyczny dla gospodarki funduszowej. Przyjęcie takiego rozwiązania wpisuje się w dostrzegalną w ostatnich latach tendencję do odstępstw od zasady zupełności budżetu państwa.

Słowa kluczowe: Fundusz Medyczny; państwowe fundusze celowe; zasady gospodarki finansowej; debudżetyzacja