Możliwość domagania się przez osobę prawną zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 3.10.2023 r., III CZP 22/23

Glosowana uchwała dotyczy możliwości domagania się przez osobę prawną zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych. Sąd Najwyższy przyjął, że art. 448 § 1 k.c. stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Oznacza to, że środki ochrony dóbr osobistych przysługujące wszystkim podmiotom prawa cywilnego są jednakowe. W aprobującej glosie do tej uchwały zaakcentowano skutki naruszenia dóbr osobistych dla funkcjonowania osoby prawnej w przestrzeni społeczno- gospodarczej. Zwrócono uwagę na systemową zmianę regulacji sposobu wykonania obowiązku złożenia oświadczenia woli w przypadku naruszenia dobra osobistego. Podkreślono, że wykluczenie możliwości przyznania osobie prawnej zadośćuczynienia czyniłoby ochronę jej dóbr osobistych iluzoryczną i niewystarczającą.

Bibliografia/References

 

Literatura/Literature

Bagińska, E. (2024). W: P. Machnikowski (red.), Zobowiązania. Część ogólna. Tom II. Komentarz. Legalis.

Borysiak, W., & Bosek, L. (2016). Komentarz do art. 32. W: M. Safjan, & L. Bosek (red.), Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1–86. Legalis.

Buchalska, J. (2020). W: M. Romańska (red.), Dobra osobiste i ich ochrona. C.H.Beck.

Czajkowska-Dąbrowska, M. (2014). W: K. Ślebzak (red.), Studia i analizy Sądu Najwyższego. Tom VII. LEX. A Wolters Kluwer business.

Doliwa, A. (2010). Prawo cywilne – część ogólna. C.H.Beck.

Doliwa, A. (2020). Dobra osobiste i inne dobra niematerialne jednostek samorządu terytorialnego. Gdańskie Studia Prawnicze, (1).

Drozdowicz, K. (2023). Publikacja oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w sprawach o naruszenie dóbr osobistych – uwagi na tle art. 1050 § 4 KPC. Monitor Prawniczy, (6).

Granecki, P. (2002). Dobra osobiste w prawie polskim – zagadnienie dóbr osobistych osób prawnych. Przeglad Sądowy, (5).

Jagieła, J. (2023). Zmiana egzekucji sądowej roszczenia o usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych poprzez złożenie oświadczenia. MonitorPrawniczy, (9).

Jantowski, L. (2024). Art. 448 k.c. W: M. Balwicka-Szczyrba, & A. Sylwestrzak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany. Lex/el.

Koczanowski, J. (1986). W: Piątowski J. S. (red.), Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym. Zagadnienia wybrane. Ossolineum.

Koczanowski, J. (1999). Ochrona dóbr osobistych osób prawnych. Zeszyty Naukowe. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, (139). Seria Specjalna, Monografie.

Knoppek, K. (2007). Naruszenie dóbr osobistych – egzekucja świadczeń niepieniężnych. Glosa – III CZP 23/06. Monitor Prawniczy, (17).

Kondek, J. M. (2024). Komentarz do art. 480. W: W. Borysiak, & K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Legalis.

Kubiak-Cyrul, K. (2005). Dobra osobiste osób prawnych. Zakamycze.

Machnikowski, P., & Śmieja, A. (2023). W: A. Olejniczak (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna. System prawa prywatnego. Tom 6. C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.

Matys, J. (2006). Dobra osobiste osób prawnych i ich niemajątkowa ochrona. Monitor Prawniczy, (10).

Michałowska, K. (2015). Dobre imię osoby prawnej w świetle orzecznictwa. Studia Oeconomica Posnaniensia, (3).

Niedośpiał, M. (2018). Glosa do uchwały SN z 9.11.2017 r., III CZP 43/17. Palestra, (10).

Opalska, D. (2012). Problematyka dóbr osobistych w spółkach kapitałowych – zagadnienia wybrane. Studia Prawa Prywatnego, (3).

Pazdan, M. (2012). W: M. Safjan (red.), Prawo cywilne – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 1. C.H.Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.

Panowicz-Lipska, J. (1975). Majątkowa ochrona dóbr osobistych. Wydawnictwa Prawnicze.

Radwański, Z. (1988). Koncepcja praw podmiotowych osób fizycznych. Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny, (1).

Radwański, Z., & Olejniczak, A. (red.). (2023). Prawo cywilne – część ogólna. C.H.Beck.

Sekuła-Leleno, M. (2018). Glosa do uchwały SN z 9.11.2017 r., III CZP 43/17. Glosa, (4).

Sobolewski, P. (2024). W: K. Osajda, & K. Borysiak (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Legalis.

Szpunar, A. (1990). Ochrona dóbr osobistych przysługujących osobom prawnym. W: S. Sołtysiński (red.), Problemy kodyfikacji prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci profesora Zbigniewa Radwańskiego: praca zbiorowa. Wydawnictwo Naukowe UAM.

Szpunar, A. (1999). Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową. Oficyna Wydawnicza Branta.

Strugała, R. (2023). W: E. Gniewek, & P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Legalis.

Szczepaniak, R. (2021). Komentarz do art. 43. W: M. Gutowski, Kodeks cywilny. Legalis.

Śmieja, A. (2017). W: P. Kostański, P. Podrecki, & T. Targosz (red.), Experientia Docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple. Wolters Kluwer.

Traple, E. (2020). W: J. Pisuliński, & J. Zawadzka (red.), Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr. C.H.Beck.

Wałachowska, M. (2007). Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę. TNOiK „Dom Organizatora”.

 

Orzecznictwo/Judgments

Postanowienie SA w Gdańsku z 8.03.2023 r., I AGa 196/22, niepubl.

Postanowienie SN z 29.06.2021 r., I CSK 10/21, Legalis.

Uchwała SN z 28.06.2006 r., III CZP 23/06, OSP 2006, nr 12, poz. 142.

Uchwała SN z 9.11.2017 r., III CZP 43/17, OSNC 2018, nr 5, poz. 48.

Wyrok SA w Białymstoku z 30.01.2019 r., I ACa 674/18, Legalis.

Wyrok SA w Krakowie z 28.09.1999 r., I ACa 464/99, Legalis.

Wyrok SN z 14.11.1986 r., III CR 295/86, OSNCP 1988, nr 2–3, poz. 40.

Wyrok SN z 26.10.2006 r., I CSK 169/06, Legalis.

Wyrok SN z 11.01.2007 r., III CSK 392/06, OSP 2009, nr 5, poz. 55.

Wyrok SN z 12.12.2007 r., IV CSK 131/17, Legalis.

Wyrok SN z 17.07.2008 r., II CSK 111/08, Legalis.

Wyrok SN z 24.09.2008 r., II CSK 126/08, OCNC-ZD 2009, nr 2, poz. 58.

Wyrok SN z 13.01.2012 r., I CSK 790/10, Biuletyn SN – Izba Cywilna 2013, nr 6.

Wyrok SN z 29.03.2017 r. I CSK 450/16, Legalis.

Wyrok SN z 16.11.2017 r., V CSK 81/17, OSNC 2018, zb. dodatkowy, poz. 60.

 

Akty prawne/Legal acts

Ustawa z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.).

Ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1550 ze zm.).

Ustawa z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2509 ze zm.).

Ustawa z 16.04.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1233).

Ustawa z 26.01.1984 r. – Prawo prasowe (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1914).

Ustawa z 23.08.1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1996 r., nr 114 poz. 542).

Ustawa z 9.03.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 614).

Ustawa z 28.07.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1615).

 

Inne źródła/Other sources

Pismo procesowe Rzecznika Praw Obywatelskich z 17.08.2023 r., VII.501.85.2023.MO. https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/2023-08/Do_SN_zadoscuczynienie_osoba_prawna_17.08.2023.pdf

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 27.09.2022 r., Sejm IX kadencji. https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2650