Personal liability of a de facto director for the tax debts of a limited liability company under German, Austrian and Polish law

Odpowiedzialność faktycznego członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na gruncie prawa niemieckiego, austriackiego i polskiego

Issues of directors' personal liability for limited liability companies tax debts are related to the need to maintain an appropriate relationship between enforcement of obligations under the law and respect for the rights of subjects of these obligations. On the one hand, in the case of limited liability companies, we are faced with the problem of guaranteeing effective protection to the company's creditors, including public law creditors, and, on the other hand, with the need to maintain acceptable standards for imposing liability for the company's obligations as a separate legal entity. The conflict of these values becomes apparent with particular intensity in the situation of actual influence on the functioning of the company by persons who are not appointed as directors or act as a director without due authority. Analysis of Polish, German and Austrian law allows the conclusion that the scope of liability of de facto directors is sometimes shaped differently and the sources of such liability are different. The purpose of this article is to indicate the need for a statutory regulation of the legal position of a de facto director.

Zagadnienia odpowiedzialności członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością za ich zaległości podatkowe wiążą się z potrzebą utrzymania odpowiedniej relacji między egzekwowaniem obowiązków wynikających w przepisów prawa a poszanowaniem praw podmiotów tych obowiązków. Z jednej strony bowiem w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością mamy do czynienia z problemem zagwarantowania efektywnej ochrony wierzycielom spółki, w tym także wierzycielom publicznoprawnym, a z drugiej – z koniecznością zachowania akceptowalnych standardów nakładania odpowiedzialności za zobowiązania spółki jako odrębnego podmiotu prawa. Konflikt tych wartości uwidacznia się ze szczególną intensywnością w sytuacji faktycznego oddziaływania na funkcjonowanie spółki przez osoby, które znajdują się poza jej organami albo działają w charakterze organu bez należytego umocowania. Analiza prawa polskiego, niemieckiego i austriackiego pozwala na sformułowanie wniosku, że zakres odpowiedzialności faktycznych zarządców bywa kształtowany odmiennie i odmienne są źródła tejże odpowiedzialności. Celem artykułu jest wskazanie potrzeby ustawowego uregulowania sytuacji prawnej faktycznego zarządcy.

References/Bibliografia

Althuber, F. (2015). Die Haftung von faktischen Geschäftsführern und Personen mit maßgebendem Einfluss gemäß § 9a BAO. In: F. Althuber (Ed.), Geschäftsführer- und Vorstandshaftung im österreichischen Steuerrecht, LexisNexis.

Althuber, F. (2020). Fehlerhafte Organbestellung und abgabenrechtliche Vertreterqualifikation iSd § 80 Abs 1 BAO. Zeitschrift für Steuerstrafrecht und Steuerverfahren, (3). https://doi.org/10.33196/zss202003018601

Althuber, F., & Tanzer, M. (2019), Ausgewählte Aspekte der abgabenrechtlichen Geschäftsführer- und Vorsdandshaftung. Zeitschrift für Steuerstrafrecht und Steuerverfahren, (2). https://doi.org/10.33196/zss201902007301

Althuber, F., Tappen, F., & Mehrhah, E. (2013). Ausgewählte Aspekte der Geschäftsführerhaftung im deutschen und österreichischen Steuerrecht. Österreichische Steuerzeitung, (24).

Babiarz, S. (2013). In: S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat & M. Niezgódka-Medek, Ordynacja podatkowa. Komentarz. Wolters Kluwer Polska.

Bieber, T., & Brandl, R. (2015). Abgabenrechtliche Pflichten der organschaftlichen Vertreter von Kapitalgesellschaften. In: F. Althuber (Ed.), Geschäftsführer- und Vorstandshaftung im österreichischen Steuerrecht. LexisNexis.

Blesinger, K. (2005). Haftung und Duldung im Steuerrecht. Materielles Recht und Verfahrensablauf. Schäffer-Poeschel Verlag.

Drapała, P. (2013). Pełnomocnik rzekomy jako negotiorum gestor. Państwo i Prawo, (5).

Etel, L. et al. (2017). Nowa Ordynacja Podatkowa: z prac Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego. Temida2.

Guth, J., & Ling, R. (1982). Steuerrechtliche Haftung. C.E. Poeschal Verlag.

Kappes, A. (2009). Odpowiedzialność członka zarządu sp. z o.o. Wolters Kluwer Polska.

Karwat, P. (2016). Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki. In: H. Litwińczuk (Ed.), Opodatkowanie spółek. Wolters Kluwer Polska.

Koenig, U. (2021). In: U. Koenig (Ed.), Abgabenordnung. Kommentar. C.H.Beck.

Kratzsch, A. (2021). In: U. Koenig (Ed.), Abgabenordnung. Kommentar. C.H.Beck.

Krause, Ch., Meier, N. (2014). Fallgruppen zur Haftung von "faktischen" GmbH-Geschäftsführern im Steuerrecht. Deutsches Steuerrecht, (18).

Mastalski, R. (2017). In: B. Adamiak, J. Borkowski, P. Borszowski, R. Mastalski & R. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz. Unimex.

Nacke, A. (2017). Haftung für Steuerschulden. Verlag Dr. Otto Schmidt.

Olesiak, J., & Pajor, Ł. (2011). Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 21 maja 2009 r. Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, (2).

Olesiak, J. (2020). Odpowiedzialność członków zarządu spółek kapitałowych za ich zaległości podatkowe jako ciężar publiczny w świetle zasady proporcjonalności z art. 31 ust. 2 Konstytucji RP. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. Poltext.

Pajor, Ł. (2022). Odpowiedzialność podatkowoprawna wspólników spółek osobowych prawa obcego na podstawie art. 115 § 1 o.p. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, (2). https://doi.org/10.33226/0137-5490.2022.2.6

Rauscher, M. (2016). Die Haftung des Geschäftsführers für Steuern und Abgaben. Praxisbuch zu § 9 BAO für Rechtsanwälte, Steuerberater und Finanzämter. dbv-Verlag.

Ritz, Ch., & Koran, B. (2021). Bundesabgabenordnung. Kommentar. Linde Verlag.

Rüsken, R. (2020). In: A. Klein (Ed.), Abgabenordnung. Kommentar. C.H.Beck.

Schirrmacher, P. (2019). Die Haftung des faktischen GmbH-Geschäftsführer. Mohr Siebeck.

Smyk, M. (2010). Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego. Wolters Kluwer Polska.