Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 09/2023

Konstrukcja przejęcia majątku spółki przez wspólnika albo akcjonariusza została przewidziana expressis verbis w dwóch przypadkach. Po pierwsze, możliwość taką reguluje art. 66 k.s.h. dotyczący prawa do przejęcia majątku spółki jawnej przez jej wspólnika, jeżeli w spółce składającej się z dwóch wspólników po stronie jednego z nich zaistnieje powód rozwiązania spółki. Przepis ten znajdzie odpowiednie zastosowanie do spółki partnerskiej i spółki komandytowej (art. 89, 103 k.s.h.) oraz ewentualnie do spółki komandytowo-akcyjnej (art. 126 § 1 pkt 1 k.s.h.). Po drugie, konstrukcję taką wprowadził na gruncie spółek kapitałowych art. 300122 k.s.h. dotyczący prostej spółki akcyjnej przewidujący możliwość przejęcia majątku spółki w razie zajścia przyczyny jej rozwiązania przez oznaczonego akcjonariusza na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, o ile sąd rejestrowy zezwoli na takie przejęcie. Przejęcie majątku spółki może, choć nie musi, spowodować kontynuowanie przez wspólnika albo akcjonariusza prowadzonej dotychczas przez spółkę działalności bądź wykorzystanie przejętej masy majątkowej do rozwinięcia innego rodzaju działalności gospodarczej. W takim przypadku może więc dojść do specyficznego „przekształcenia” spółki handlowej w przedsiębiorcę jednoosobowego. Celem artykułu jest analiza ukształtowanych normatywnie konstrukcji przejęcia majątku spółki przez wspólnika w spółce jawnej oraz przez akcjonariusza w prostej spółce akcyjnej oraz wskazanie występujących między nimi podobieństw i różnic, a tym samym wykazanie istnienia dwóch mechanizmów umożliwiających „przekształcenie” spółki w przedsiębiorcę jednoosobowego.

Celem artykułu jest określenie przesłanek powstania, przedmiotowego i podmiotowego zakresu oraz charakteru prawnego odpowiedzialności zamawiającego za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom, wynikającej z przepisów ustawy Pzp (art. 465 w zw. z art. 464). Wiąże się w szczególności z odpowiedzią na pytanie, czy zamawiający publiczny i wykonawca odpowiadają wobec podwykonawców solidarnie, czy in solidum? Dalszy cel dotyczy zbadania systemowych relacji między wspomnianymi przepisami ustawy Pzp a przepisami Kodeksu cywilnego (art. 6471, art. 366 i n. k.c.) statuującymi analogiczną odpowiedzialność inwestora (w tym zamawiającego publicznego) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcom w umowach o roboty budowlane. Nasuwa się zwłaszcza pytanie, czy relację tę określa zasada lex specialis derogat legi generali, czy też występuje zbieg przepisów (jaki?). Rozstrzygnięcie tych zagadnień ma istotne znaczenie z dogmatycznego punktu widzenia, a zarazem wpływa na wykładnię wspomnianych norm ustawy, a tym samym na efektywność ochrony roszczeń podwykonawców.

Celem niniejszego artykułu jest opisanie zasad rządzących w prawie polskim dokonywaniem wpisów w rejestrze akcjonariuszy. Szczególna uwaga została poświęcona zasadzie szybkości wpisu, jej praktycznym konsekwencjom oraz ograniczeniom. Autorzy bronią poglądu, że zasada szybkości wpisu odgrywa w tym postępowaniu szczególnie ważną rolę. Obowiązek podjęcia wnikliwych i całościowych czynności wyjaśniających powstaje dopiero w razie powzięcia przez podmiot prowadzący rejestr akcjonariuszy uzasadnionych wątpliwości co do zasadności wpisu.

Odpowiedzialność faktycznego członka zarządu za zobowiązania podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na gruncie prawa niemieckiego, austriackiego i polskiego

Issues of directors' personal liability for limited liability companies tax debts are related to the need to maintain an appropriate relationship between enforcement of obligations under the law and respect for the rights of subjects of these obligations. On the one hand, in the case of limited liability companies, we are faced with the problem of guaranteeing effective protection to the company's creditors, including public law creditors, and, on the other hand, with the need to maintain acceptable standards for imposing liability for the company's obligations as a separate legal entity. The conflict of these values becomes apparent with particular intensity in the situation of actual influence on the functioning of the company by persons who are not appointed as directors or act as a director without due authority. Analysis of Polish, German and Austrian law allows the conclusion that the scope of liability of de facto directors is sometimes shaped differently and the sources of such liability are different. The purpose of this article is to indicate the need for a statutory regulation of the legal position of a de facto director.

Zagadnienia odpowiedzialności członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością za ich zaległości podatkowe wiążą się z potrzebą utrzymania odpowiedniej relacji między egzekwowaniem obowiązków wynikających w przepisów prawa a poszanowaniem praw podmiotów tych obowiązków. Z jednej strony bowiem w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością mamy do czynienia z problemem zagwarantowania efektywnej ochrony wierzycielom spółki, w tym także wierzycielom publicznoprawnym, a z drugiej – z koniecznością zachowania akceptowalnych standardów nakładania odpowiedzialności za zobowiązania spółki jako odrębnego podmiotu prawa. Konflikt tych wartości uwidacznia się ze szczególną intensywnością w sytuacji faktycznego oddziaływania na funkcjonowanie spółki przez osoby, które znajdują się poza jej organami albo działają w charakterze organu bez należytego umocowania. Analiza prawa polskiego, niemieckiego i austriackiego pozwala na sformułowanie wniosku, że zakres odpowiedzialności faktycznych zarządców bywa kształtowany odmiennie i odmienne są źródła tejże odpowiedzialności. Celem artykułu jest wskazanie potrzeby ustawowego uregulowania sytuacji prawnej faktycznego zarządcy.

W głosowanym wyroku z 29.09.2022 r. (sprawa C-633/20 Bundesverband der Verbraucherzentralen und Verbraucherverbände – Verbraucherzentrale Bundesverband eV przeciwko TC Medical Air Ambulance Agency GmbH – ECLI:EU:C:2022:733) TSUE uznał, że w świetle dyrektywy o dystrybucji ubezpieczeń osoba prawna, której działalność polega na oferowaniu swoim klientom dobrowolnego przystąpienia – za wynagrodzeniem – do umowy ubezpieczenia grupowego, jest pośrednikiem, a więc i dystrybutorem ubezpieczeń. TSUE przyjął, że potrzeba ochrony konsumentów jest równie istotna w odniesieniu do osoby prawnej, zachęcającej konsumentów do przystąpienia do umowy ubezpieczenia grupowego, którą z kolei zawarła z ubezpieczycielem, jak wobec pośrednika ubezpieczeniowego (dystrybutora ubezpieczeń), którego działalność zarobkowa ma na celu bezpośrednie zawieranie umów ubezpieczenia przez takich konsumentów. W ocenie autora tezy ujęte w głosowanym wyroku wymagają pogłębionej refleksji. Celem glosy jest więc ustalenie praktycznego znaczenia orzeczenia TSUE w kontekście polskiego prawa ubezpieczeniowego, które zawiera pewne uregulowania dotyczące możliwości przystąpienia do umowy ubezpieczenia grupowego (m.in. art. 18 u.d.u.r.).