Prawo odstąpienia od umowy we współczesnym obrocie gospodarczym – powstanie, wykonanie, skutki

Celem artykułu jest ukazanie znaczenia instytucji umownego i ustawowego prawa odstąpienia od umowy dla współczesnego obrotu gospodarczego. Skupiono się na przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących powstania, wykonania oraz skutków odstąpienia. Przytoczono argumenty przemawiające za kwalifikacją art. 492 k.c., jako stanowiącego modyfikację ustawowego prawa odstąpienia. Stwierdzono także, że nie jest dopuszczalne zastrzeżenie umownego prawa odstąpienia w umowie przenoszącej prawo własności nieruchomości. Ponadto przedstawiono kodeksowe rozwiązania w zakresie odstąpienia od umowy przyjęte w Republice Czeskiej i porównano je z polskimi.

Bibliografia/References

Literatura/Literature

Adamus, R. (2018). Kilka uwag o odstąpieniu od umowy. Rejent, (7), 9–20.

Barański, M. (2019). Komentarz do art. 389 k.c. W: M. Załucki (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck (Legalis).

Czachórski, W., Brzozowski, A., Safjan, M., & Skowrońska-Bocian, E. (2009). Zobowiązania. Zarys wykładu. LexisNexis.

Czuba, P. (2013). Recenzja monografii Umowne prawo odstąpienia. Roczniki Nauk Prawnych, 23(4), 167–177.

Doliwa, A. (2021). Ogólna charakterystyka prawa gospodarczego prywatnego. W: T. Mróz, & M. Stec (Red.), Prawo gospodarcze prywatne. Podstawowe instytucje. C.H.Beck.

Drapała, P., & Olejniczak, A. (2006). Dodatkowe zastrzeżenia umowne. W: E. Łętowska (Red.), System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna. C.H.Beck.

Drapała, P. (2020). Umowne prawo odstąpienia od umowy. W: K. Osajda (Red.), System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna. C.H.Beck.

Eliáš, K. (2015). K pojetí dispozitivního práva v občanském zákoníku. www.bulletin-advokacie.cz/k-pojeti-dispozitivniho-prava-v-obcanskemzakoniku#ftn55 (pobrano 28.01.2023).

Gutowski, M. (2022). Komentarz do art. 492 k.c. W: M. Gutowski (Red), Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 353–626. C.H.Beck (Legalis).

Hulmák, M. (2014). Komentář k § 2001 o.z. W: Občanský zákoník. Komentář. C.H.Beck.

Jezioro, J. (2019). Komentarz do art. 552 k.c. W: E. Gniewek, & P. Machnikowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck (Legalis).

Kocowska-Siekierka, E. (2017). Prawo inspirowane życiem – nowy czeski Kodeks cywilny (regulacja prawa spadkowego). Acta Universitatis Wratislaviensis, (323), 47–56.

Lemkowski, M. (2019). Komentarz do art. 395 k.c. W: M. Gutowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 353–626. C.H.Beck (Legalis).

Machnikowski, P. (2019a). Komentarz do art. 389 k.c. W: E. Gniewek, & P. Machnikowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck (Legalis).

Machnikowski, P. (2019b). Komentarz do art. 395 k.c. W: E. Gniewek, & P. Machnikowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck (Legalis).

Mularski, K., & Radwański, Z. (2019). Składanie oświadczeń woli. W: Z. Radwański (Red.), System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. C.H.Beck.

Olejniczak, A. (2010). Komentarz do art. 492 k.c. W: A. Kidyba, Kodeks cywilny. Komentarz. Wolters Kluwer.

Panfil, K. (2018). Odstąpienie od umowy jako sankcja naruszenia zobowiązania. Wolters Kluwer.

Pasko, K. (2014). Charakter prawny klauzul kasatoryjnych. Przegląd Prawa Handlowego, (5), 39–45.

Petraniuk, J. S. (2009). Odstąpienie od umowy w prawie cywilnym. Towarzystwo Naukowe KUL.

Pikna, J. (2012), Right of withdrawal according to the new proposal of regulation on common European sales law in comparison with the Czech civil code (chosen questions). Ad alta. Journal of Interdisciplinary Research. www.magnanimitas.cz/ADALTA/0201/papers/A_pikna.pdf (dostęp: 28.01.2023).

Popiołek, W. (2018a). Komentarz do art. 389 k.c. W: K. Pietrzykowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1–44910. C.H.Beck (Legalis).

Popiołek, W. (2018b). Komentarz do art. 395 k.c. W: K. Pietrzykowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1–44910. C.H.Beck (Legalis).

Radwański, Z., & Trzaskowski, R. (2019). Części składowe czynności prawnej. W: Z. Radwański, & A. Olejniczak (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. C.H.Beck.

Safjan, M. (2020). Komentarz do art. 586 k.c. W: K. Pietrzykowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 1–44910. C.H.Beck (Legalis).

Szlęzak, A. S. (2012). Umowne prawo odstąpienia od umów o podwójnym skutku przenoszących własność nieruchomości. Przegląd Sądowy, (6), 5–18.

Szlęzak, A. S. (2014). Roszczenie o zapłatę kary umownej po odstąpieniu od umowy – uwagi na tle uchwały Sądu Najwyższego z 18 lipca 2012 r. Przegląd Sądowy, (2), 13–30.

Štenglová, I. (2017). Odstoupení od smlouvy o dílo. Právní rozhledy, (1), 1–6.

Tracz, G. (2008). Sposoby jednostronnej rezygnacji z zobowiązań umownych. Wolters Kluwer.

Warciński, M. (2005). Kontrowersje wokół konieczności zastrzegania terminu w klauzuli umownego prawa odstąpienia od umowy. Przegląd Prawa Handlowego, (9), 36–42.

Warciński, M. (2010). Umowne prawo odstąpienia. Wolters Kluwer.

Zagrobelny, K. (2019a). Komentarz do art. 491 k.c. W: E. Gniewek, & P. Machnikowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck (Legalis).

Zagrobelny, K. (2019b). Komentarz do art. 492 k.c. W: E. Gniewek, & P. Machnikowski (Red.), Kodeks cywilny. Komentarz. C.H.Beck (Legalis).

Zoll, F. (2010). Wykonanie i skutki niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań. W: A. Olejniczak (Red.), System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement. C.H.Beck.

 

Akty prawne/Legal acts

Ustawa z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.).

Zákon ze dne 3. února 2012 obč¡anský zákoník (č. 89/2012 Sb) (Czechy), https://aplikace.mvcr.cz/sbirka-zakonu/

 

Orzecznictwo/Judgments

Postanowienie SN z 10.01.2008 r., IV CSK 331/07, Legalis nr 491922.

Uchwała SN z 30.11.1994 r., III CZP 130/94, OSNC 1995, nr 3, poz. 42.

Uchwała SN z 27.02.2003 r., III CZP 80/02, OSNC 2003, nr 11, poz. 141.

Uchwała SN z 18.07.2012 r., III CZP 39/12, OSNC 2013, nr 2, poz. 17.

Wyrok CzSN (rozsudek NS) z 28.07.2007, 32 Odo 1043/2004. www.nsoud.cz (dostęp: 28.01.2023).

Wyrok CzSN (rozsudek NS) z 29.03.2022, 23 Cdo 2637/2020. www.nsoud.cz (dostęp: 28.01.2023).

Wyrok SA w Białymstoku z 26.08.2016 r., I ACa 264/16, Lex nr 2115450.

Wyrok SA w Katowicach z 3.07.2008 r., V ACa 199/08, Lex nr 470084.

Wyrok SA w Katowicach z 21.06.2017 r., V ACa 745/16, Lex nr 2334355.

Wyrok SA w Katowicach z 25.10.2018 r., V AGa 18/18, Lex nr 2601415.

Wyrok SA w Krakowie z 27.03.2014 r., I ACa 99/14, Lex nr 1552016.

Wyrok SA w Krakowie z 30.10.2018 r., I ACa 50/18, Lex nr 2623275.

Wyrok SA w Łodzi z 7.05.2014 r., I ACa 1357/13, Lex nr 1477175.

Wyrok SA w Poznaniu z 14.12.2017 r., I ACa 745/17, Lex nr 2663797.

Wyrok SA w Warszawie z 15.09.1997 r., I ACa 534/97, Lex nr 32280.

Wyrok SN z 2.10.1991 r., III CRN 169/91, Lex nr 9066.

Wyrok SN z 8.12.2004 r., I CK 191/04, Legalis nr 80159.

Wyrok SN z 25.01.2007 r., V CSK 411/06, Legalis nr 141346.

Wyrok SN z 6.03.2009 r., II CSK 518/08, Lex nr 570131.

Wyrok SN z 15.05.2013 r., III CSK 267/12, Lex nr 1353204.

Wyrok SN z 25.02.2015 r., IV CSK 395/14, Lex 1665598.

Wyrok SN z 13.01.2016 r., II CSK 862/14, Legalis nr 1428722.

Wyrok SN z 10.02.2016 r., I PK 56/15, OSNP 2017, nr 9, poz. 110.

Wyrok SN z 24.02.2016 r., I CSK 269/15, Lex nr 2016022.

Wyrok SN z 6.07.2016 r., IV CSK 687/15, Lex nr 2109482.

Wyrok SN z 18.01.2017 r., V CSK 223/16, Legalis nr 1603877.

Wyrok SN z 21.07.2017 r., I CSK 718/16, Lex nr 2347781.

Wyrok SN z 12.10.2017 r., IV CSK 708/16, Lex nr 2390750.

Wyrok SN z 12.10.2018 r., V CSK 493/17, Legalis nr 1847197.