Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 03/2024

Celem artykułu jest przedstawienie wybranych zagadnień prawnych dotyczących możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji w procesach mediacyjnych w sprawach gospodarczych. Artykuł otwierają krótkie uwagi lapidarnie przedstawiające genezę pojęcia sztucznej inteligencji oraz różne jej ujęcia na gruncie poszczególnych dyscyplin nauki. Omówione zostały także zalety i mankamenty wykorzystania sztucznej inteligencji w roli mediatora oraz jako narzędzia używanego przez mediatora w postępowaniu mediacyjnym. Autor prezentuje również potencjalne zagrożenia wynikające z wykorzystania sztucznej inteligencji w postępowaniu mediacyjnym z perspektywy rządzących nim zasad, podkreślając znaczenie relacji interpersonalnych oraz komunikacji (werbalnej i niewerbalnej) między stronami w toku mediacji.

W wyniku transformacji ustrojowej i społeczno-gospodarczej lat 90. ub.w. w Polsce Skarb Państwa stał się akcjonariuszem wielu spółek handlowych, co stanowiło bezpośrednią konsekwencję procesu tzw. komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych. Każdy akcjonariusz uczestniczy w spółce, mając na względzie jakiś interes. Skarb Państwa jest szczególnym akcjonariuszem, ale jego interes jako akcjonariusza nie był ustawowo zdefiniowany do 2016 r. Opracowanie koncentruje się na determinantach społeczno-ekonomicznych oraz prawnych definiujących w przeszłości i obecnie interes Skarbu Państwa. W tekście podjęto próbę interpretacji pojęcia interesu akcjonariusza – Skarbu Państwa.

Propozycja unijnego ustawodawcy stworzenia nowego statusu przedsiębiorcy Trust and Check w obrocie celnym jest efektem reformy unii celnej i wprowadzenia ułatwień w obrocie celnym. Oparcie go na instytucji AEO i statusie upoważnionych przedsiębiorców AEO stwarza zaś podwaliny do przeniesienia partnerstwa biznesowo-celnego eksporterów i importerów na wyższy poziom z wykorzystaniem zasady customs compliance w obrocie celnym, tworząc tym samym trzecią grupę przedsiębiorców w obrocie celnym – przedsiębiorców Trust and Check – obok już istniejących przedsiębiorców AEO i zwykłych przedsiębiorców, z różnym poziomem współpracy z organami celnymi, ułatwieniami celnymi oraz poziomem zapewnienia bezpieczeństwa celnego. Celem artykułu jest przedstawienie założeń i kryteriów dostępu do instytucji Trust and Check oraz porównanie jej z obecnie istniejącą instytucją AEO, także w kontekście projektowanych zmian w ramach tej instytucji. Realizacja tego celu w powiązaniu z analizą pojęcia obrotu celnego oraz zaprojektowanymi definicjami legalnymi eksportera i importera przyczyni się do znalezienia odpowiedzi na zasadnicze pytanie badawcze: po co ustawodawca unijny projektuje nowy status przedsiębiorcy Trust and Check w unijnym obrocie celnym, opierając go na istniejącym statusie AEO?

Niniejszy artykuł przedstawia nowelizację Kodeksu spółek handlowych, wprowadzającą do polskiego porządku prawnego przepisy dotyczące grupy spółek. W szczególności analizie zostaje poddana charakterystyka stosunkowo nowej instytucji w polskim ustawodawstwie, jaką jest sprawowanie przez radę nadzorczą spółki dominującej nadzoru nad spółkami zależnymi. Opracowanie przybliża uprawnienia rady nadzorczej spółki dominującej, dostępne narzędzia służące do sprawowania nadzoru, zasady ich wykorzystania, jak również obowiązki nałożone na radę nadzorczą spółki dominującej.

Kategoria organów regulacyjnych jest stosunkowo nowym pojęciem w doktrynie prawa administracyjnego – ich powstanie wiąże się z procesem liberalizacji polskiej gospodarki w latach 90. ub.w. oraz implementacją prawa unijnego do krajowego porządku prawnego. Jedną z cech wyróżniających administrację regulacyjną jest szeroki zakres jej dyskrecjonalnej władzy, mającej postać nie tylko klasycznego uznania administracyjnego, ale również klauzul generalnych, szerokich definicji czy odwołań do innych niż prawo dziedzin wiedzy. Zakres ten przekłada się na szerokie możliwości ingerencji organu regulacyjnego w swobodę działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Przedmiotem rozważań w artykule jest poszukiwanie konstytucyjnych granic władzy dyskrecjonalnej organu regulacyjnego wynikających z art. 20, 22 oraz 31 ust. 3 Konstytucji RP. Rozważania te zostają również zilustrowane przykładami decyzji wydanych w ramach bieżącej praktyki administracji regulacyjnej.

Przedmiotem opracowania jest polemika ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym na kanwie głosowanego postanowienia, dotyczącym istotnego zagadnienia praktycznego związanego z liczeniem biegu terminu przedawnienia roszczeń odszkodowawczych zgłoszonych w piśmie rozszerzającym powództwo. Odwołując się do utrwalonych w tej materii poglądów wyrażanych dotychczas w doktrynie i judykaturze, autor podejmie próbę przedstawienia argumentów podważających zasadność dość generalnego poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy na tle przedmiotowego orzeczenia.