Analiza rynku paliw płynnych w Polsce od stycznia 2019 r. do września 2022 r.

Celem artykułu jest dokonanie analizy rynku wybranych paliw płynnych od stycznia 2019 r. do połowy września 2022 r. Badanymi paliwami były: benzyna silnikowa, olej napędowy oraz skroplony gaz petrochemiczny LPG. Jako metodę badawczą zastosowano analizę raportów i baz danych zawierających dane dotyczące badanych surowców, paliw kopalnych i kursu USD/PLN. Największymi podmiotami paliwowymi działającymi na terenie Polski są: PKN Orlen, BP, Shell oraz grupa prywatnych stacji. Z przeprowadzonej analizy wynika, że na cenę paliw w Polsce w badanym okresie istotny wpływ miały: zmiany ceny ropy naftowej WTI i gazu ziemnego, cykl koniunkturalny (recesja w trakcie pandemii COVID-19), wydarzenia geopolityczne (rozpoczęcie wojny w Ukrainie), kurs walutowy USD/PLN, zmiana wysokości podatku VAT na paliwa, akcyza, opłata paliwowa i emisyjna oraz marże koncernów paliwowych. Na wzrost cen paliw w Polsce pod koniec badanego okresu wpłynęły deprecjacja złotówki i wzrost marży koncernów paliwowych. Ceny paliw w Polsce zdecydowanie szybciej reagują na wzrost cen ropy naftowej i gazu ziemnego niż na spadki cen tych surowców.

Bibliografia/References

Abdullah, N., & Anwar, G. (2021). An empirical analysis of natural gas as an alternative fuel for internal transportation. International Journal of English Literature and Social Sciences, 6(1). https://doi.org/10.22161/ijels.61.64

Alenga, D. (2021). Nord Stream 2 and the power of Siberia: What are the stakes in Russia's recent natural gas pipeline policies? International Journal of Korean Unification Studies, 30(1).

Bankier.pl. (2022a). Cena gazu ziemnego. https://bankier.pl/gospodarka/wskazniki-makroekonomiczne/lpgpol (dostęp: 04.09.2022).

Bankier.pl. (2022b). Cena oleju napędowego i benzyny silnikowej. https://bankier.pl/gospodarka/wskazniki-makroekonomiczne/eu-95-pol (dostęp: 04.09.2022).

Biznes.gov.pl. (2021). Jak prawidłowo rozliczyć VAT. www.biznes.gov.pl/pl/portal/00232 (dostęp: 04.09.2022).

Business Insider. (2022). Kolejki do bankomatów i na stacje paliw. Tak zaczął się poranek w Ukrainie. https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/kolejki-do-bankomatow-i-na-stacje-paliw-tak-zaczal-sie-poranek-w-ukrainie/v5r9j5w (dostęp: 04.09.2022).

Chang, C., McAleer, M., & Wang Y. (2020). Herding behaviour in energy stock markets during the Global Financial Crisis, SARS, and ongoing COVID-19. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 134(1). https://doi.org/10.1016/j.rser.2020.110349

Charfeddine, L., & Barkat, K. (2020). Short- and long-run asymmetric effect of oil prices and oil and gas revenues on the real GDP and economic diversification in oil-dependent economy, Energy Economics, 86(104680). https://doi.org/10.1016/j.eneco.2020.104680

Chincarini, L., & Moneta, F. (2021). The challenges of oil investing: Contango and the financialization of commodities. Energy Economics, 102(105443). https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105443

Clemente-Suárez, V., Navarro-Jiménez, E., Moreno-Luna, M. Saavedra-Serrano, L., Jimenez, M., Antonio Simón, J., & Tornero-Aguilera, J. (2021). The impact of the COVID-19 pandemic on social, health, and economy. Sustainability, 13(1). https://doi.org/10.3390/su13116314

Considine, J., Galkin, P., & Aldayel, A. (2022). Inventories and the term structure of oil prices: A complex relationship. Resources Policy, 77(102657). https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2022.102657

Corbet, S., Hou, Y., Hu, Y., & Oxley L. (2021). An analysis of investor behaviour and information flows surrounding the negative WTI oil price futures event. Energy Economics, 104(105589). https://doi.org/10.1016/j.eneco.2021.105589

Echaust, K., & Just, M. (2021). Tail dependence between Crude Oil Volatility Index and WTI oil price movements during the COVID-19 pandemic. Energies, 14(4147). https://doi.org/10.3390/en14144147

Endi, E., Aipama, W., Razak, A., Sari, L., & Septiano, R. (2021). Stock price volatility during the COVID-19 pandemic: The GARCH model. Investment Management and Financial Innovations, 18(4). https://doi.org/10.21511/imfi.18(4).2021.02

Guliyer, H., & Mustafaye, H. (2022). Predicting the changes in the WTI crude oil price dynamics using machine learning models. Resources Policy, 77(102664). https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2022.102664

Haukkala, H. (2015). From cooperative to contested Europe? The conflict in Ukraine as a culmination of a long-term crisis in EU-Russia relations, Journal of Contemporary European Studies, 23(1). https://doi.org/10.1080/14782804.2014.1001822

Janusz, P. (2013). Aktualna sytuacja na rynku gazu ziemnego – perspektywy rozwoju. Polityka Energetyczna, 16(2).

Jong, M., Graaf, T., & Haesebrouck, T. (2022). A matter of preference: Taking sides on the NordStream 2 gas pipeline project. Journal of Contemporary European Studies, 30(2). https://doi.org/10.1080/14782804.2020.1858763

Kemfert, C., Präger, F., Braunger, I., Hoffart, F., & Brauers, H., (2022). The expansion of natural gas infrastructure puts energy transitions at risk., Nature Energy, 7(1). https://doi.org/10.1038/s41560-022-01060-3

Khan, N., Arshad, A., Azam, M., Al-Marshadi, H., & Aslam, M. (2021). Modeling and forecasting the total number of cases and deaths due to pandemic. Journal of Medical Virology, 94(4). https://doi.org/10.1002/jmv.27506

Lähde, T., & Giechaskie, B. (2021). Particle number emissions of gasoline, Compressed Natural Gas (CNG) and Liquefied Petroleum Gas (LPG) fueled vehicles at different ambient temperatures. Atmosphere, 12(89). https://doi.org/10.3390/atmos12070893

Leszkiewicz-Kędzior, K. (2014). Asymetryczne dostosowania cenowe na rynku paliw w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/7969-422-8

Li, X., Xu, C., Zhang, Y., Ruan, X., Li, G., & Wang, Y. (2016). Investigation into gas production from natural, applied energy gas hydrate: A review. Applied Energy, 172(1). https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2016.03.101

Lyócsaa, S., Baumöhld, E., Výrostd, T., & Molná, P. (2020). Fear of the coronavirus and the stock markets. Finance Research Letters, 36(101735).

Manowska, A., Rybak, A., Dylongand, A., & Pielot, J. (2021). Forecasting of natural gas consumption in Poland based on ARIMA-LSTM Hybrid Model. Energies, 14(8597). https://doi.org/10.3390/en14248597

Mason, J., Veenstra, M., & Jeffrey, R. (2013). Evaluating metal-organic frameworks for natural gas storage. Chemical Science, 5(1).

NBP. (2022). Kursy walut, https://nbp.pl/home.aspx?f=/kursy/kursyc.html (dostęp: 04.09.2022).

Oksińska, B. (2022). Rekordowe marże polskich rafinerii. Lotos: modelowa marża ma się nijak do cen na stacjach. https://businessinsider.com.pl/biznes/rekordowe-marze-polskich-rafinerii-orlenu-i-lotosu-modelowa-marza-ma-sie-nijak-docen/t97vhr3 (dostęp: 18.09.2022).

Orlen. (2022). Na wakacje tańsze tankowanie na stacjach. https://orlen.pl/pl/o-firmie/media/komunikaty-prasowe/2022/czerwiec/tansze_paliwo_ORLEN, (dostęp: 04.09.2022).

Parkiet.com. (2020). Spadki nawet o 80 proc. Jak pandemia dusi przychody spółek. https://www.parkiet.com/analizy-rynkowe/art19873981-spadki-nawet-o-80-proc-jak-pandemia-dusi-przychody-spolek (dostęp: 16 IX 2022).

PGNiG. (2022). Oświadczenie PGNiG SA w związku z pojawiającymi się w mediach nieprawdziwymi informacjami związanymi z wykorzystaniem gazociągu Baltic Pipe. https://pgnig.pl/aktualnosci/-/news-list/id/oswiadczenie-pgnig-sa-w-zwiazku-z-pojawiajacymi-siew-mediach-nieprawdziwymi-informacjami-zwiazanymi-z-wykorzystaniem-gazociagu-baltic-pipe/newsGroupId/10184, (dostęp: 16.09.2022).

POPiHN. (2021). Przemysł i handel naftowy. Raport roczny. https://popihn.pl/wp-content/uploads/2022/04/RAPORT-ZA-ROK-2021.pdf (dostęp: 08.09.2022).

Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej, sporządzone w Warszawie dnia 25 sierpnia 1993 r., M.P. z 2011 r. nr 46, poz. 512. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wmp20110460512 (dostęp: 04.09.2022).

Pszczółka, I. (2021). Międzynarodowe waluty safe haven - bezpieczna przystań w czasie kryzysu. Optimum. Economic Studies, 103(1). https://doi.org/10.15290/oes.2021.01.103.06

Ptak, S., & Jakubiec, J. (2016). Ropa naftowa jako główny surowiec energetyczno-przemysłowy. Nafta-Gas, 72(6). https://doi.org/10.18668/ng.2016.06.09

Sajniak, M. P. (2022). Funkcjonowanie terminalu ciekłego gazu ziemnego w Świnoujściu podczas pandemii COVID-19 w kontekście polityki energetycznej państwa. Studia z Polityki Publicznej, 9(2). https://doi.org/10.33119/kszpp/2022.2.7

Shen, Z. (2022). Optimal oil-based exotic options strategies under the background of war: An empirical study in the context of the Russia–Ukraine conflict. Advances in Economics, Business and Management Research, 656(1). https://doi.org/10.2991/aebmr.k.220603.158

Sławiński, J. (2022). Norweski Equinor dostarczy gaz do Polski. https://www.pb.pl/norweski-equinor-dostarczy-gaz-do-polski-1164618 (dostęp: 24.09.2022).

Sokhanvar, A., & Bouri, E. (2022). Commodity price shocks related to the war in Ukraine and exchange rates of commodity exporters and importers. Borsa Istanbul Review, 22(5). https://doi.org/10.1016/j.bir.2022.09.001

Sun, Y. (2022). The impacts of wars on oil prices. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 670.

Sydoruk, T., Stepanets, P., & Tymeichuk, I. (2019). Nord Stream 2 as a threat to national interests of Poland and Ukraine, Studia Politica: Romanian Political Science Review, 19(3–4).

Szewczyńska, M., Pośniak, M., & Kowalska, J. (2020). Spaliny emitowane z silników Diesla, mierzone jako węgiel elementarny. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 4(106).

Toborek-Mazur, J., Partacz, K., & Surówka, M. (2022). Energy Security as a premise for mergers and acquisitions on the example of the Multi-Energy Concern PKN Orlen in the face of the challenges of the 2020s, Energies, 15(14). https://doi.org/10.3390/en15145112

U.S. Geological Survey. https://usgs.gov (dostęp: 04.08.2022).

Ustawa z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, Dz.U. z 2022 r., poz. 196. https://isap.sejm.gov.pl

Wutkie, M. (2020). Behawioralne aspekty inwestowania na rynkach finansowych. Progress, 7(1).

Ye, M., Zyren, J., & Shoren, J. (2006). Forecasting short-run crude oil price using high- and low-inventory variables. Energy Policy, 34(17), 2736-2743. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2005.03.017

Zaremba, A., Kizys, R., Aharon, D., & Demir, E. (2020). Infected markets: Novel coronavirus, government interventions and stock return volatility around the globe. Finance Research Letters, 35(101597). https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101597

Zhang, D., Yu, M., & Ji, Q. (2020). Financial markets under the global pandemic of COVID-19. Finance Research Letters, 36(1).

Zhang. J., Tan, Y., Zhang, T., Yu, K., Wang, X., & Zhao, Q. (2020). Natural gas market and underground gas storage development in China. Journal of Energy Storage, 20(101338). https://doi.org/10.1016/j.frl.2020.101528

Złoty, M. (2021). Finansjalizacja wybranych rynków surowcowych na świecie. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.