Gospodarka Materiałowa i Logistyka nr 02/2023

Artykuł zawiera prezentację istotnego problemu zmian w dynamice i strukturze aktywów obrotowych, a także procesów logistycznych. Zostały one wywołane dwoma zdarzeniami o charakterze globalnym: epidemią COVID-19 i agresją Rosji na Ukrainę. W treści przedstawiono zmiany wielkości, dynamiki i struktury aktywów obrotowych w latach 2019–2022 (do 30 września 2022 r.). W tym okresie aktywa obrotowe zwiększyły się o 700 mld zł, tj. o 64% i na 30 września 2022 r. wynosiły 1 780 mld zł. Zmieniła się struktura aktywów, wzrosły zwłaszcza zapasy, a ich struktura wskazuje wyraźnie na zmiany celów działalności przedsiębiorstw na krótkoterminowe. Nastąpiły zmiany w procesach logistycznych. Zakłócenia dostaw były impulsem do wzrostu zapasów, zwłaszcza materiałowych. Wzrósł potencjał magazynowy. Firmy, w tym logistyczne, dysponują ok. 24 mln m2 powierzchni magazynowej i rocznie przybywa jej ok. 2 mln m2. Dynamicznie rozwija się także handel e-commerce, co zmienia również funkcjonowanie transportu oraz sieci magazynowej. Tekst dokumentuje wymienione w skrócie zjawiska i procesy.

Praca zespołowa w łańcuchu dostaw – systematyczna i bibliometryczna analiza literatury (cz. 2)

The success of supply chains depends primarily on integrating and coordinating the activities of network participants. Many supplier companies are shifting toward team-based structures to manage the boundaries with their customers. One of the possibilities of the operational implementation of cooperation in the supply chain is the appointment of teams in the network structure. The paper aims to orient researchers who are new to collaborative work in supply chain research. The study conducted by the authors used both a systematic literature review and bibliometric analysis. The second part of the paper includes in-depth analysis of clusters identified for the teamwork in the supply chain based on the analysis with the TreeCloud tool and VOSviewer software performed in the first part. Authors of the paper did the synthesis of both analyses with an in-depth reading of the seminal studies according to the identified clusters. The second part of this paper also contains summary with conclusions where trends in the field of supply chain collaboration by teamwork are identified. Following the research results, three main topics should be investigated in future research: the impact of cross-functional and cross-organizational teams on supply chain integration and performance and the ways of managing cross-functional and cross-organizational teams in the supply chain communication in cross-functional and cross-organizational teams.

Sukces łańcuchów dostaw zależy przede wszystkim od integracji i koordynacji działań uczestników sieci. Wielu dostawców przechodzi na struktury oparte na zespołach, aby zarządzać granicami organizacji wraz ze swoimi klientami. Jedną z możliwości operacyjnej realizacji współpracy w łańcuchu dostaw jest powołanie zespołów w ramach struktury sieciowej. Artykuł ma na celu ukierunkowanie badaczy, dla których badania nad pracą zespołową w łańcuchu dostaw są pewnym novum. W badaniu przeprowadzonym przez autorów zastosowano zarówno systematyczny przegląd literatury, jak i analizę bibliometryczną. Część druga opracowania zawiera dogłębną analizę klastrów, jakie zostały wyznaczone dla tematyki pracy zespołowej w łańcuchach dostaw przy użyciu zaprezentowanego w pierwszej części artykułu narzędzia Treecloud i oprogramowania VOSviewer. Autorzy dokonali syntezy klastrów utworzonych za pomocą obu narzędzi w postaci dopasowania szerokiej perspektywy zidentyfikowanej narzędziem TreeCloud do węższych klastrów wskazanych w oprogramowaniu VOSviewer. W drugiej części artykułu zawarto również wnioski z przeprowadzonych badań. Wyniki badania sugerują, iż w przyszłych badaniach należy skupić się na trzech głównych tematach: wpływie zespołów międzyfunkcyjnych i międzyorganizacyjnych na integrację i wydajność łańcucha dostaw oraz na sposobach zarządzania tymi zespołami w komunikacji w łańcuchu dostaw w zespołach międzyfunkcyjnych i międzyorganizacyjnych.

Cyfrowe łańcuchy dostaw a rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym (cz. 2)

Nowadays one of the biggest challenge for modern business entities is the introduction of solutions and assessments of environmental optimization in the supply chain (reducing the resource-intensiveness of the economy) and the search for waste-free solutions (facing the issues of losing the status of waste, by-products or accompanying products). These challenges are built in relation to the goals and scope of the Circular Economy (CE), which is conducive to the implementation of solutions aimed at sustainable development. The aim of this paper is to identify the possibilities of achieving environmental optimization due to the use of digital technologies and the concept of digital supply chains in the conditions shaped by the CE. The adopted research question is: "To what extent can digital supply chains affect the development of CE?"

Obecnie jednym z największych wyzwań dla nowoczesnych podmiotów gospodarczych jest wprowadzanie rozwiązań i ocen optymalizacji środowiskowej w łańcuchu dostaw (zmniejszanie zasobochłonności gospodarki) oraz poszukiwanie rozwiązań bezodpadowych. Wyzwania te budowane są w odniesieniu do celów i zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym, co sprzyja wdrażaniu rozwiązań ukierunkowanych na zrównoważony rozwój. Celem artykułu jest identyfikacja możliwości osiągnięcia optymalizacji środowiskowej dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowych oraz koncepcji cyfrowych łańcuchów dostaw w warunkach kształtowanych przez gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przyjęte pytanie badawcze brzmi: „W jakim stopniu cyfrowe łańcuchy dostaw mogą wpłynąć na rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym?”.

Opakowania jednostkowe na rynku e-commerce w ocenie potencjalnych użytkowników – wyniki badań

The growing popularity of online shopping contributed to an increase in the amount of packaging used, and consequently packaging waste. With regard to packaging used for online shopping, there is a need to create conditions for full recycling and/or multiple use. Thus, enterprises operating in the area of e-commerce, and consequently also the customers who would be responsible for the return of packaging, face a challenge – the use of reusable packaging. The article presents the results of own research focused on the position of customers in relation to the functional features of unit packaging in e-commerce and returnable packaging that can be introduced. The tool was a questionnaire. The results were analyzed in statistical analysis. The study shows that it is important for customers who buy online that the unit transport packages fulfill the basic protective functions. The respondents indicated that returnable packaging should have similar features as the packaging currently used in online shopping. It seems that more attention should be focused on determining the method of return that is convenient for customers. Redesigning supply chains to improve reverse logistics, investing in new returnable packaging for online distribution of products, and creating customer-friendly and cost-effective return processes can deliver the following benefits: less waste, reduction of the carbon footprint, promoting a circular economy, cost optimization.

Rosnąca popularność zakupów internetowych przyczyniła się do wzrostu ilości zużywanych opakowań, a co za tym idzie odpadów opakowaniowych. W odniesieniu do opakowań wykorzystywanych do zakupów internetowych istnieje potrzeba stworzenia warunków do pełnego recyklingu i/lub wielokrotnego użytku. Tym samym przedsiębiorstwa działające w obszarze e-commerce, a co za tym idzie, także klienci, którzy odpowiadaliby za zwrot opakowań, stają przed wyzwaniem – wykorzystaniem opakowań wielokrotnego użytku. W artykule przedstawiono wyniki badań własnych ukierunkowanych na pozycję klientów w odniesieniu do cech funkcjonalnych opakowań jednostkowych w e-commerce oraz możliwych do wprowadzenia opakowań zwrotnych. Narzędziem był kwestionariusz ankiety. Wyniki poddano analizie statystycznej. Z przeprowadzonych badań wynika, że dla klientów dokonujących zakupów online ważne jest, aby jednostkowe opakowania transportowe spełniały podstawowe funkcje ochronne. Respondenci wskazywali, że opakowania zwrotne powinny mieć podobne cechy jak opakowania stosowane obecnie w zakupach internetowych. Wydaje się, że więcej uwagi należy poświęcić określeniu dogodnej dla klientów metody zwrotu. Przeprojektowanie łańcuchów dostaw w celu usprawnienia logistyki zwrotów, inwestowanie w nowe opakowania zwrotne do dystrybucji produktów online oraz stworzenie przyjaznych dla klienta i efektywnych kosztowo procesów zwrotów może przynieść następujące korzyści: mniej odpadów, zmniejszenie śladu węglowego, promowanie gospodarki obiegu zamkniętego, optymalizację kosztów.

Obecnie przedsiębiorstwa produkcyjne funkcjonują w turbulentnym otoczeniu, co jest następstwem m.in. kryzysu światowego wywołanego przez pandemię i wojnę. Z tego względu są zmuszone do ciągłego poszukiwania rozwiązań umożliwiających obniżanie kosztów produkcyjnych, skracania czasu reakcji na potrzeby rynkowe czy wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań z zakresu doskonalenia procesów produkcyjnych. Nowe spojrzenie na realizowane procesy produkcyjne zostało wymuszone przez zmieniające się i stale rosnące wymagania rynku oraz możliwość implementacji innowacyjnych rozwiązań techniczno-organizacyjnych. Zadaniem usprawnienia procesu produkcyjnego jest eliminacja strat i poszukiwanie źródeł marnotrawstwa, a także standaryzacja zaimplementowanych rozwiązań. Jednym ze sposobów poprawy efektywności i elastyczności procesów produkcyjnych jest koncepcja Lean, nastawiona na eliminację marnotrawstwa oraz skracanie cykli realizacji zamówienia w procesie. Do najważniejszych narzędzi stosowanych w koncepcji Lean Management należą: 5S, Kaizen, Just in Time, Just in Sequence, Kanban (system pull), Single Minute Exchange of Die (SMED), Total Productive Maintenance (TPM), Value Stream Mapping (VSM), standaryzacja, muda, Total Quality Management (TQM), takt time, heijunka, andon (Visual Management), poka yoke. Celem opracowania jest redukcja czasu przezbrojenia maszyny wykrawającej w procesie produkcji maty bitumicznej z zastosowaniem metody SMED.

Celem artykułu jest dokonanie analizy rynku wybranych paliw płynnych od stycznia 2019 r. do połowy września 2022 r. Badanymi paliwami były: benzyna silnikowa, olej napędowy oraz skroplony gaz petrochemiczny LPG. Jako metodę badawczą zastosowano analizę raportów i baz danych zawierających dane dotyczące badanych surowców, paliw kopalnych i kursu USD/PLN. Największymi podmiotami paliwowymi działającymi na terenie Polski są: PKN Orlen, BP, Shell oraz grupa prywatnych stacji. Z przeprowadzonej analizy wynika, że na cenę paliw w Polsce w badanym okresie istotny wpływ miały: zmiany ceny ropy naftowej WTI i gazu ziemnego, cykl koniunkturalny (recesja w trakcie pandemii COVID-19), wydarzenia geopolityczne (rozpoczęcie wojny w Ukrainie), kurs walutowy USD/PLN, zmiana wysokości podatku VAT na paliwa, akcyza, opłata paliwowa i emisyjna oraz marże koncernów paliwowych. Na wzrost cen paliw w Polsce pod koniec badanego okresu wpłynęły deprecjacja złotówki i wzrost marży koncernów paliwowych. Ceny paliw w Polsce zdecydowanie szybciej reagują na wzrost cen ropy naftowej i gazu ziemnego niż na spadki cen tych surowców.