Legal aspects of mobility of people with special needs
Prawne aspekty mobilności osób ze specjalnymi potrzebami
The publication concerns the analysis of national regulations in the field of transport and mobility of people with special needs, prepared based on the material (report) entitled Analysis of regulations in the field of transport and mobility of people with special needs, together with recommendations for legislative changes in the Knowledge Centre's project on the accessibility of transport and mobility of people with special needs (CWoD), implemented under Priority Axis III Higher education for the economy and development, Action 3.5, universities' Comprehensive programs of the Knowledge Education Development Operational Program, co-financed by the European Union from the European Social Fund under the Knowledge Education Development Operational Program for 2014–2020 (no. POWR.03.05.00-00-CW07/20). The structure of the article includes an analysis of international and national regulations in the field of individual transport. That choice stems directly from the project proposal. Therefore, the main objective of the project, and therefore of this article, is to determine the recommendations and direction of changes in the regulations.
Publikacja dotyczy analizy przepisów krajowych w zakresie transportu i mobilności osób ze specjalnymi potrzebami, przygotowanej na podstawie materiału (raportu) pt. Analiza przepisów prawnych w zakresie transportu i mobilności osób ze specjalnymi potrzebami wraz z zaleceniami zmian legislacyjnych w projekcie Centrum Wiedzy o dostępności transportu i mobilności osób ze specjalnymi potrzebami (CWoD) realizowanym w ramach Osi Priorytetowej III Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju, Działanie 3.5, Programy kompleksowe uczelni Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014–2020 (nr POWR. 03.05.00-00-CW07/20). Struktura artykułu obejmuje analizę przepisów międzynarodowych i krajowych w zakresie transportu indywidualnego. Wybór takiego układu analizy wypływał bezpośrednio z wniosku projektowego. Zatem celem podstawowym projektu, a tym samym niniejszego artykułu, jest określenie rekomendacji i kierunku zmian w przepisach.
Bibliografia
References/Bibliografia
Bascom, G. W., & Christensen, K. M. (2017). The impacts of limited transportation access on persons with disabilities' social participation. Journal of Transport & Health, 7, Part B, 227–234. https://doi.org/10.1016/j.jth.2017.10.002
Dahuri, M. K. M., & Hussain, M. N. (2018). The development of adaptive driving modifications for the disabled vehicle: A review. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 10(3S), 754–764.
Declaration on the Rights of Disabled Persons. https://www.ohchr.org/en/instruments-mechanisms/instruments/declaration-rightsdisabled-persons
Deklaracja praw osób niepełnosprawnych (Declaration on the Rights of Persons with Disabilities). https://www.pfon.org/images/dodatki/2017_konwencja_raport/2_raport_synt_rozdz_1.pdf
Deklaracja praw osób niepełnosprawnych. http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/7720
Dostępność. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-europejskie-bez-barier/dostepnosc-plus/ustawao-dostepnosci/
Dziedziak, P., Szczepański, T., Niewczas, A. & Ślęzak, M. (2021). Car reliability analysis based on periodic technical tests. Open Engineering, 11(1), 630–638. htps://doi.org/10.1515/eng-2021-0061
Jankowska, M. (2011). Prawa osób niepełnosprawnych w międzynarodowych aktach prawnych. https://www.pfron.org.pl/download/5/78/03MariaJankowska.pdf
Karta praw osób niepełnosprawnych (Charter on the Rights of Disabled Persons). https://bip.brpo.gov.pl/pl/karta-praw-osobz-niepelnosprawnoscia
Kett, M., Cole, E., & Turner, J. (2020). Disability, mobility and transport in low- and middle-income countries: A thematic review. Sustainability 12(2), 589. https://doi.org/10.3390/su12020589
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/konwencja-onz-o-prawach-osob-niepelnosprawnych
Konwencja praw osób niepełnosprawnych. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20120001169
NIK. (2016). Analiza informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Dostępność publicznego transportu zbiorowego dla osób niepełnosprawnych w miastach na prawach powiatu” przeprowadzonej w roku 2015 (LBY.430.001.00.2015 6/2016/P/15/069/LBY). https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/15/069/
NIK. (2018). Analiza informacji Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Dostępność przestrzeni publicznej dla osób starszych i niepełnosprawnych”. http://niezaleznezycie.pl/wp-content/uploads/NIK-P-17-094-dostepnosc-przestrzeni-publicznej.pdf
Powszechna deklaracja praw człowieka. http://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf
Program „Dostępność plus”. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-europejskie-bez-barier/dostepnoscplus/o-programie/ (dostęp 20.09.2023).
Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych. https://www.tus.org.pl/uploads/dokumenty/standardowe_zasady_wyrownywania_szans_osob_niepelnosprawnych.pdf
Stasiak-Cieślak, B., & Grabarek, I. (2022). The method of selecting adaptive devices for the needs of drivers with disabilities. Open Engineering 12, 263–272. http://dx.doi.org/10.1515/eng-2022-0007
Stasiak-Cieślak, B., & Grabarek, I. (2023). Universal design in transport. Systemy Logistyczne Wojsk, 59(2), 247–262. https://doi.org/10.37055/slw/186377
Stasiak-Cieślak, B., Malawko, P., & Dziedziak, P. (2022). Retrospective analysis of vehicle inspection data with adaptive devices. Open Engineering 13(1), 1–9. https://doi.org/10.1515/eng-2022-0446
Stasiak-Cieślak, B., Sowiński, A., Dziedziak, P., & Jarosiński, W. (2016). Kontrola techniczna pojazdów z adaptacjami przeznaczonymi dla osób z niepełnosprawnościami. Pilotażowe badanie ankietowe wśród diagnostów stacji kontroli pojazdów. Transport Samochodowy 3(3), 89–106.
Świderski, A. (2019). Decision-Making Problems in the Standardization and Certification of Transport Services. Wydawnictwo Komunikacji i Łączności.
Tallinn Guidelines. https://digitallibrary.un.org/record/82160
Ucińska, M. & Wnuk, A. (2018). Kierowca z niepełnosprawnością – aktualny stan wsparcia w obszarze mobilności na świecie i w Polsce. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo. CNS, (2/40), 73–86. http://doi/10.5604/01.3001.0012.7549
Unsworth, C., So, M. H., Chua, J., Gudimetla, P., & Naweed, A. (2021). A systematic review of public transport accessibility for people using mobility devices. Disability and Rehabilitation 43(16), 2253–2267. https://doi.org/10.1080/09638288.2019.1697382
Zając, A. P. (2016). City accessible for everyone-improving accessibility of public transport using the universal design concept. Transportation Research Procedia, 14, 1270–1276.
