Możliwość wykorzystania pojazdów zautomatyzowanych w celu zapewnienia wsparcia osobom niepełnoprawnym w transporcie indywidualnym

Celem artykułu jest przedstawienie wyników analiz dotyczących mobilności indywidualnej osób z niepełnosprawnościami w aspekcie rozwoju i wdrażania pojazdów zautomatyzowanych. Zwrócono uwagę na zagadnienia mogące w przyszłości wpływać na popularność pojazdów AV (ang. autonomous vehicles) w tej grupie odbiorców. Przeanalizowano wyniki badań dotyczących poziomu wiedzy o pojazdach AV wśród osób niepełnosprawnych, który przekłada się na chęć skorzystania z nowych form mobilności. Zwrócono również uwagę na możliwość współdzielenia przejazdów oraz na proponowane rozwiązania techniczne, które mogą ułatwić realizowanie przejazdów przez tę grupę odbiorców. Analizę przeprowadzono w odniesieniu do aktualnego stanu wiedzy z przedmiotowego zakresu. W ramach podsumowania pracy dokonano syntezy wniosków z przeprowadzonych analiz.

Bibliografia/References

Literatura/Literature

Allu, S., Jaiswal, A., Lin, M., Malik, A., Ozay, L., Prashanth, T. (2017). Accessible Personal Transportation for People with Disabilities Using Autonomous Vehicles. IE 490/BME 495: Grand Challenges in Accessibility Purdue University, West Lafayette.

Bennett, R., Vijaygopal, R., Kottasz, R. (2019a). Attitudes towards autonomous vehicles among people with physical disabilities. Transportation Research. Part A, 127, 1–17. https://doi.org/10.1016/j.tra.2019.07.002

Bennett, R., Vijaygopal R., Kottasz R. (2019b). Willingness of people with mental health disabilities to travel in driverless vehicles. Journal of Transport & Health, (12), 1–12. https://doi.org/10.1016/j.jth.2018.11.005

Bennett, R., Vijaygopal R., Kottasz R. (2020). Willingness of people who are blind to accept autonomous vehicles: An empirical investigation. Transportation Research, Part F, 69, 13–27. https://doi.org/10.1016/j.trf.2019.12.012

Cebrat J., Nowakowski J. (2019). Przegląd mechanicznych i elektronicznych rozwiązań ułatwiających prowadzenie pojazdu z uwzględnieniem potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową, Konferencja „Inżynier XXI wieku”, http://www.engineerxxi.ath.eu/wp-content/uploads/2019/11/engineerxxi_2019_vol1_05.pdf (31.01.2021), 47–56.

Claypool, H., Bin-Nun, A., Gerlach., J. (2017). The Rudermann White Paper. Self-Driving Cars: The impact on people with disabilities. https://rudermanfoundation.org/wp-content/uploads/2017/08/Self-Driving-Cars-The-Impact-on-People-with-Disabilities_FINAL.pdf (31.01.2021).

Darowska, M., Grzeszak, J., Sipiński, D. (2020). Autonomiczny transport przyszłości. Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny, Ministerstwo Infrastruktury.

Faber, K., Lierop, D. van (2020). How will older adults use automated vehicles? Assessing the role of AVs in overcoming perceived mobility barriers. Transportation Research. Part A 133, 353–363. https://doi.org/10.1016/j.tra.2020.01.022

Gohring, D., Latotzky, D., Wang, M., Rojas, R. (2013). Semi-Autonomous Car Control Using Brain Computer Interfaces. W: S. Lee, H. Cho, K. -J. Yoon, J. Lee (eds.), Intelligent Autonomous Systems 12, Vol. 2. Proceedings of the 12th International Conference IAS-12, 26–29 June 2012, Jeju Island, Korea, Berlin: Springer Verlag, 393–408. https://doi.org/10.1007/978-3-642-33932-5_37

Gray, L. (2017). Will Autonomous Vehicles Be Accessible to People with Disabilities? (2017). Shared-use Mobility Center. https://sharedusemobilitycenter.org/will-autonomous-vehicles-be-accessible-to-people-with-disabilities/ (23.04.2020).

Grucza, B. (2017). Wizje i scenariusze rozwoju autonomicznych systemów transportowych. W: J. Gajewski W. Paprocki J. Pieriegud (red.), E — mobilność — wizje i scenariusze rozwoju. Publikacja Europejskiego Kongresu Finansowego, 62–91.

Gurumurthy, K. M., Kockelman, K. M. (2020). Modeling Americans’ autonomous vehicle preferences: A focus on dynamic ride-sharing, privacy & long-distance mode choices. Technological Forecasting & Social Change, 150. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2019.119792

Kozaczka, N., Gaca, S. (2019). Wpływ pojazdów zautomatyzowanych na ruch oraz projektowanie infrastruktury drogowej — próba oceny. Przegląd Komunikacyjny (9), 21–27.

Neumann, T. (2018). Perspektywy wykorzystania pojazdów autonomicznych w transporcie drogowym w Polsce. Autobusy (12), 787–794.

Pillath, S. (2016). Automated vehicles in the EU. European Parliamentary Research Service. https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2016/573902/EPRS_BRI (2016) 573902_EN.pdf (10.02.2021).

Sochańska-Kawiecka, M., Kołakowska-Seroczyńska, Z., Zielińska, D., Makowska-Belta, E., Ziewiec, P. (2017). „Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych”. Raport Końcowy. Warszawa: Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Stasiak-Cieślak, B., Szczepański T., Ślęzak, M. Skarbek-Żabkin, A., Malawko, P. (2018). Pojazdy autonomiczne jako ułatwienie mobilności kierowców z niepełnosprawnością. Niepełnosprawność — Zagadnienia, Problemy, Rozwiązania, II(27), 7–15.

Van Brummelen, J., O'Brien, M., Gruyer, D., Najjaran, H. (2018). Autonomous vehicle perception: The technology of today and tomorrow. Transportation Research. Part C: Emerging Technologies, 89, 384–406. https://doi.org/10.1016/j.trc.018.02.012

Akty prawne/Legal acts

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. poz. 483, z późn. zm.).

Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych, sporządzona 13 grudnia 2006 r. w Nowym Jorku (Dz. U. 2012 poz. 1169, z późń. zm.).

Rezolucja Parlamentu europejskiego w sprawie jazdy autonomicznej w transporcie europejskim, 2018/2089 (INI).

Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1 sierpnia 1997 r. — Karta Praw Osób Niepełnosprawnych).