Społeczno-ekonomiczny wymiar bezpieczeństwa w transporcie drogowym. Relacja między PKB a kosztami wypadków drogowych

Celem artykułu jest przedstawienie wyników analiz w zakresie społeczno-ekonomicznych konsekwencji wypadków drogowych na świecie. Ofiary wypadków drogowych i związane z tym koszty społeczne są jednym z negatywnych skutków naszej mobilności transportowej. WHO prognozuje, że do 2030 r. wypadki drogowe mogą zająć nawet 5. miejsce na świecie jako przyczyna nadumieralności. Najczęściej w wypadkach giną osoby w wieku produkcyjnym, z przedziału wiekowego 15–44 lata. W artykule przedstawiono ogólne statystyki dotyczące strat osobowych z tytułu wypadków drogowych oraz odpowiadające im konsekwencje ekonomiczne. Artykuł odpowiada na pytanie: od czego zależy wartość ekonomicznych kosztów wypadków drogowych i jakie jest ich znaczenie dla społeczeństwa? Ponadto w artykule wyeksponowano problem nierówności społecznych, spowodowany ponoszeniem wyższych kosztów wypadków drogowych w krajach o niższych dochodach. Artykuł prezentuje część wyników badań prowadzonych przez autorkę od 2011 r. na temat ekonomicznych konsekwencji wypadków drogowych na świecie.

Bibliografia/References

Bahamonde-Birke, F. J., Kunert, U., & Link, H. (2015). The value of a statistical life in a road safety context — A review of the current literature. Transport Reviews, 35(4), 488–511. https://doi.org/10.1080/01441647.2015.1025454

Bureau of Transport Economics (2000). Road crash costs in Australia (Report 102). https://www.bitre.gov.au/publications/2000/report_102 (pobrano 31.01.2022)

Czapiński, J. (2008). Kapitał ludzki i kapitał społeczny a dobrobyt materialny. Polski paradoks. Zarządzanie Publiczne/Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, (2(4)), 5–28.

Domańska-Szaruga, B., & Jaździk-Osmólska, A. (2021). Jakość życia w obliczu zagrożeń w ruchu drogowym. Akademia Sztuki Wojennej.

Dyrektywa 2008/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/LSU/?uri=CELEX:32008L0096 (pobrano 15.05.2011)

Elvik, R. (2000). How much do road accidents cost the national economy? Accident Analysis & Prevention, 32(6), 849–851. http://dx.doi.org/10.1016/S0001-4575(00)00015-410.1016/S0001-4575(00)00015-4

HEATCO Project (2005). Developing Harmonised Approaches for Transport Costing and Project Assessment. Deliverable 1: Current practice in project appraisal in Europe. https://www.putevi-srbije.rs/images/pdf/strategija/HEATCO_D5_eng.pdf (pobrano 1.07.2007)

Jaździk-Osmólska, A. (2015). Pandora — Valuation method of social costs of road accidents in Poland. Roads and Bridges — Drogi i Mosty, 14(2), 133–142. https://doi.org/10.7409/rabdim.015.009.

Jaździk-Osmólska, A. (2020). Szacowanie społecznych kosztów wypadków drogowych. Perspektywa jakości życia i zarządzania bezpieczeństwem uczestników ruchu drogowego. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach.

Jaździk-Osmólska, A. (2021). Willingness to Pay for Road Safety Improvements in Poland. European Research Studies Journal, XXIV(I3B), 96–117. https://doi.org/10.35808/ersj/2462

Jones-Lee, M. W., Hammerton, M., & Philips, P. R. (1985). The value of safety: Results of a national sample survey. The Economic Journal, 95(March), 49–72.

Komisja Europejska (2014). Update of the Handbook on External Costs of Transport. Final Report. http://ec.europa.eu/transport/themes/sustainable/studies/doc/2014-handbook-external-costs-transport.pdf (pobrano 15.06.2018).

Komisja Europejska (2020). Statystyki śmiertelności na drogach w UE (infografika). https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20190410STO36615/statystyki-smiertelnosci-na-drogach-w-ue-infografika (pobrano 06.01.2021).

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm. https://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm (pobrano 30.10.2021).

KR BRD (2019). Wycena kosztów wypadków i kolizji drogowych na sieci dróg w Polsce na koniec roku 2018, z wyodrębnieniem średnichkosztów społeczno-ekonomicznych wypadków na transeuropejskiej sieci transportowej. https://www.krbrd.gov.pl/baza-wiedzy/badania-kosztow-zdarzen-drogowych

Krystek, R. (red.) (2009). Zintegrowany System Bezpieczeństwa Transportu. Tom I. Diagnoza bezpieczeństwa transportu w Polsce. WKŁ.

Mock, C. N., Gloyd, S., Adjei, S., Acheampong, A., & Gish, O. (2003). Economic consequences of injury and resulting family coping strategies in Ghana. Accident Analysis and Prevention, 35(1), 81–90. https://doi.org/10.1016/S0001-4575(01)00092-6

Murray, C. J. L., & Lopez, A. D. (1996). The global burden of disease: A comprehensive assessment of mortality and disability from deceases, injuries and risk factors in 1990 and projected to 2010. Harvard School of Public Health.

Odero, W., Garner, P., & Zwi, A. (1997). Road traffic injuries in developing countries: A comprehensive review of epidemiological studies. Tropical Medicine and International Health, 2(5), 445–460. https://doi.org/10.1111/j.1365-3156.1997.tb00167.x

ONZ (1948). Powszechna Deklaracja Prawa Człowieka. http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html (pobrano 11.11.2021).

Rudnicki, L. (2012). Zachowania konsumentów na rynku. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Schoeters, A., Wijnen, W., Carnis, L., Weijermars, W., Elvik, R., Daniels, S., & Johannsen, H. (2020). Costs related to serious road injuries: A European perspective. European Transport Research Review. 12(1), 1–12. https://doi.org/10.1186/s12544-020-00448-0

TRL (2003). Estimating global road fatalities (TRL Report 445). https: //trid. trb. org/view/653303 (pobrano 22.03.2022).

U.S. Department of Transportation National Highway Traffic Safety Administration (2002). The Economic Impact of Motor Vehicle Crashes, 2000. NHTSA Technical Report, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download? doi=10.1.1.131.9418&rep=rep1&type=pdf (pobrano 15.05.2017).

UK Department for International Development (2003). Guidelines for Estimating the Cost of Road Crashes in Developing Countries, https://www.gov.uk/research-for-development-outputs/guidelines-for-estimating-the-cost-of-road-crashes-in-developing-countries (pobrano 12.04.2012).

WHO (1996). Investing in Health research and Development. Report of the Ad Hoc Committee on Health research Relating to Future Intervetion Options, https://apps.who.int/iris/handle/10665/63024 (pobrano 18.11.2017).

WHO (2004a). The Global Burden of Disease. 2004 Update, https://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/GBD_report_2004update_full.pdf?ua (pobrano 18.11.2017).

WHO (2004b). World report on road traffic injury prevention, https://www.who.int/publications/i/item/world-report-on-road-trafficinjury-prevention (pobrano 18.11.2017).

WHO (2008). World Health Statistics 2008, http://www.who.int/whosis/whostat/2008/en/index.html (pobrano 31.10.2012).

WHO (2009). Global Status Report on Road Safety. Time to Action. http://ra.ocls.ca/ra/login.aspx?url=http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=enr&AN=56097888&site=ehost-live (pobrano 31.10.2012).

Williams, P. D. (red.) (2012). Studia bezpieczeństwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Zhou, Y. Baker, T. D., Rao, K., & Li, G. (2003). Productivity losses from injury in China. Injury Prevention, 9(2), 124–127. https://doi.org/10.1136/ip.9.2.124