JEL: K31 Ochrona sygnalistów w polskim systemie prawnym w perspektywie implementacji dyrektywy 2019/1937 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii — problemy węzłowe

W artykule omawiane są węzłowe problemy związane z implementacją do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2019/1937 Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, która wprowadza jednolite dla całej Unii Europejskiej zasady ochrony sygnalistów. Bezskuteczny upływ przewidzianego w dyrektywie terminu jej wdrożenia stał się przyczynkiem do oceny charakteru zawartych w niej przepisów prawa wtórnego Unii Europejskiej, co może mieć znaczenie także przy późniejszych sporach związanych z potencjalnymi zarzutami nieprawidłowej transpozycji omawianego aktu prawnego. Analizie poddano także problem zawartej w projekcie ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa propozycji ukształtowania zakresu przedmiotowego zgłoszenia warunkującego ochronę, który to zakres nie uwzględnia zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej, akcentowanych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Podjęte w artykule rozważania dotyczą też zagadnienia deficytu projektowanych w ustawie środków ochrony prawnej sygnalistów.

Bibliografia/References

Ahlt, M. i Szpunar, M. (2011). Prawo europejskie. Warszawa.

Bartosiewicz, A. (2009). Efektywność prawa wspólnotowego w Polsce na przykładzie VAT. Warszawa.

Beck, J. R. (2000). The False Claims Act and the English Eradication of Qui Tam Legislation. North Carolina Law Review, 78(3).

Johnson, R. (2003). Whistle-Blowing: When It Works-And Why. Boulder. https://doi.org/10.1515/9781685857264

Jubb, P. B. (1999). Whistleblowing: A Restrictive Definition and Interpretation. Journal of Business Ethics, (1). https://doi.org/10.1023/A:1005922701763

Kagiaros, D. (2021). Reassessing the framework for the protection of civil servant whistleblowers in the European Court of Human Rights. Netherlands Quarterly of Human Rights, (3). https://doi.org/10.1177/09240519211044955

Kiššová, S. (2021). Protection of Whistleblowers by the European Union, the Council of Europe and the European Court Of Human Rights. Slovak Yearbook of European Union Law, (1). https://doi.org/10.54869/syeul. 2021.1.267

Kobroń, Ł. (2013). Whistleblower strażnik wartości czy donosiciel. Palestra, (11–12).

Kobroń-Gąsiorowska, Ł. (2019). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii (whistleblowing) — jej wpływ na polskie prawo pracy — wybrane uwagi. W: B. Godlewska-Bujok i K. Walczak (Red.), Różnorodność w jedności. Studia z zakresu prawa pracy, zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Muszalskiemu. Warszawa.

Kobroń-Gąsiorowska, Ł. (2021). Whistleblowing: the Development of Whistleblowing Laws in the United States and Europe (De Lege Ferenda Remarks). Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej, (2). https://doi.org/10.4467/25444654SPP.21.012.13402

Kurcz, B. (2004). Dyrektywy Wspólnoty Europejskiej i ich implementacja do prawa krajowego. Kraków.

Le Riche, J. (1995). Protection for Employee Whistleblowers under the Fair Labor Standards Act and Missouri's Public Policy Exception: What Happens If the Employee Never Whistled. Missouri Law Review, (4).

Lenaerts, K. i Van Nuffel, P. (2005). Constitutional Law of the European Union. London.

Lewicka-Strzalecka, A. (2010). Whistleblowing at Work. The Polish Perspective. W: M. Arszułowicz i W. W. Gasparski (Eds.), Whistleblowing. In Defense of Proper Action. New Brunswick.

Maniewska, E. i Jaśkowski, K. (2019). Kodeks pracy. Komentarz. Warszawa. https://doi.org/10.33226/0032-6186.2019.12.8

Mik, C. (1998). Zasady ustrojowe europejskiego prawa wspólnotowego a polski porządek konstytucyjny. Państwo i Prawo, (1).

Morris, P. E. (1989). The direct effect of directives — Some recent developments in the European Court. Journal of Business Law.

Near, J. P. i Miceli, M. P. (1985). Organizational dissidence: The case of whistleblowing. Journal of Business Ethics, 4(1). https://doi.org/10.1007/BF00382668

Pope, A. (2015). Whistleblowers. Selected Issues and Protections. New York.

Seymour, S. (1988). The case of the willful whistle-blower. Harvard Business Review, (1).

Skoczylas-Tworek, A. (2020). Whtistleblowing as a Mechanism of Fraud Risk Menagement in Economic Pratice. Finansial Interternet Quartetly, (3). https://doi.org/10.2478/fiqf-2020-0020

Skupień, D. (2021). Towards a Better Protection of Workplace Whistleblowers in the Visegrad Countries, France and Slovenia. Łódź. https://doi.org/10.18778/8220-639-5

Sobczak, J. (2020). Komentarz do art. 11. W: A. Wróbel (Red.), Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz. Warszawa.

Szewczyk, H. (2020). Whistleblowing. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Szpunar, M. (2005). Bezpośredni skutek prawa wspólnotowego — jego istota oraz próba uporządkowania terminologii. Europejski Przegląd Sądowy, (11).

Świątkowski, A. M. (2015). Sygnalizacja (whistleblowing) a prawo pracy. Przegląd Sądowy, (5).

Vinten, G. (Red.). (1994). Whistleblowing: Subversion or corporate citizenship? London.

West, R. i Turner, L. H. (2007). Introducing communication theory: Analysis and Application. New York.

Wójtowicz, K. (2003). Zasady stosowania prawa wspólnotowego w państwach członkowskich Unii. Europejskiej. Warszawa.

Wujczyk, M. (2014). Podstawy whistleblowingu w polskim prawie pracy. Przegląd Sądowy, (6).

Yurttagül, H. (2021). Whistleblower Protection by the Council of Europe, the European Court of Human Rights and the European Union. An Emerging Consensus. Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-78059-3